Κάθε χρόνο στις 7 Απριλίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας – η επιλογή ημερομηνίας δεν είναι τυχαία: πρόκειται για τη γενέθλια ημέρα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (7 Απριλίου 1948).
Ούτε το κεντρικό μήνυμα – «η υγεία μου, δικαίωμά μου» – δεν είναι τυχαίο: Οι πολεμικές συγκρούσεις, οι ανθρωπιστικές και κλιματικές κρίσεις και οι οικονομικοί περιορισμοί, απειλούν το δικαίωμα των ανθρώπων στην ισότιμη πρόσβαση στην υγεία.
Oι παρατηρούμενες σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης ανισότητες στην υγεία είναι τεράστιες και αποτελούν τροχοπέδη για την ανάπτυξη και την ευημερία των εθνών. Αφορούν δε όλο το φάσμα του όρου «Υγεία», από την πρόληψη και τη διάγνωση μέχρι τις θεραπευτικές επιλογές.
Η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας καθιερώθηκε από τον ΠΟΥ το 1950, με στόχο να κινητοποιήσει κυβερνήσεις, κοινότητες και άτομα να λάβουν συγκεκριμένες δράσεις προς την επίτευξη της καθολικής υγειονομικής κάλυψης και τη βελτίωση της συνολικής ευημερίας.
Το θέμα αυτού του έτους επελέγη για να υποστηρίξει το δικαίωμα κάθε ατόμου, οπουδήποτε, να έχει πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, εκπαίδευση και πληροφόρηση, καθώς και σε ασφαλές πόσιμο νερό, καθαρό αέρα, καλή διατροφή, ποιοτική στέγαση, αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και περιβαλλοντικές συνθήκες, μακριά από διακρίσεις.
Οι αριθμοί μιλούν…
Το Συμβούλιο του ΠΟΥ για τα Οικονομικά της Υγείας για Όλους διαπίστωσε ότι τουλάχιστον 140 χώρες αναγνωρίζουν την υγεία ως ανθρώπινο δικαίωμα στο σύνταγμά τους. Ωστόσο, πολλές δεν ψηφίζουν και δεν εφαρμόζουν στην πράξη νόμους που να διασφαλίζουν ότι οι πολίτες τους έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας.
Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι τουλάχιστον 4,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι – περισσότεροι από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού – δεν καλύπτονταν πλήρως από βασικές υπηρεσίες υγείας το 2021.
Καθολική υγειονομική κάλυψη σημαίνει ότι όλοι, ανεξάρτητα από την οικονομική ή κοινωνική τους θέση, έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες υγείας χωρίς να αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες.
Η επίτευξη της υγειονομικής κάλυψης είναι ένα κρίσιμο βήμα για να διασφαλιστεί ότι τα άτομα και οι κοινότητες μπορούν να ζήσουν με υγεία και να αξιοποιήσουν πλήρως το δυναμικό τους. Περιλαμβάνει όχι μόνο την παροχή ιατρικής αγωγής, αλλά και τη διευθέτηση των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που συμβάλλουν στις ανισότητες στην υγεία.
Η παγκόσμια Υγεία σε αριθμούς
- 7,2 τρισ. δολάρια ή το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ δαπανάται ετησίους για την υγεία.
- 371 δισ. δολάρια επενδύσεις για την επόμενη 15ετία θα έκαναν τον κόσμο μας πιο υγιή.
- 97 εκατ. πρόωρους θανάτους, θα μπορούσαν να αποτρέψουν οι επενδύσεις στα συστήματα υγείας.
- Η μέση παγκόσμια δαπάνη για την υγεία ανέρχεται στα 1011 δολάρια, με τις μισές χώρες να δαπανούν λιγότερο από 366 δολάρια ανά κάτοικο.
- Περίπου 100 εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να ωθούνται σε συνθήκες ακραίας φτώχειας (που ορίζεται ότι ζουν με 1,90 δολάρια ή λιγότερο την ημέρα) επειδή πρέπει να πληρώσουν για την υγειονομική περίθαλψη.
- Πάνω από 800 εκατομμύρια άνθρωποι (σχεδόν το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού) δαπάνησαν τουλάχιστον το 10% των οικογενειακών προϋπολογισμών τους για να πληρώσουν για την υγειονομική περίθαλψη.
- 5,4 εκατ. παιδιά κάτω των 5 ετών πέθαναν το 2017.
- 1,25 εκατ. άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο σε τροχαία δυστυχήματα.
- 80% της πρόωρης καρδιακής νόσου, του εγκεφαλικού επεισοδίου και του διαβήτη μπορούν να προληφθούν.
- Το 23% όλων των εκτιμώμενων θανάτων παγκοσμίως συνδέεται με το περιβάλλον.
- 40.5 εκατ. θάνατοι οφείλονται σε μη μεταδοτικές ασθένειες (το 71% παγκοσμίως).
- 800.000 αυτοκτονίες σημειώνονται κάθε χρόνο στον κόσμο (ένας θάνατος κάθε 40 δευτερόλεπτα).
Ο ρόλος της Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας
Τα τελευταία χρόνια, η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας έχει διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην αντιμετώπιση νέων παγκόσμιων προκλήσεων στον τομέα της υγείας. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19, η σημασία της δημόσιας υγείας και η ανάγκη για ισχυρά συστήματα υγείας έγιναν πιο εμφανείς από ποτέ.
Η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας λειτούργησε ως πλατφόρμα για την αύξηση της ευαισθητοποίησης για προληπτικά μέτρα, την προώθηση εκστρατειών εμβολιασμού και την τονισμό της σημασίας της αλληλεγγύης και της διεθνούς συνεργασίας στην αντιμετώπιση παγκόσμιων κρίσεων υγείας.
Κυβερνήσεις, μη κυβερνητικές οργανώσεις, επαγγελματίες υγείας και άτομα σε όλο τον κόσμο συμμετέχουν ενεργά στην Παγκόσμια Ημέρα Υγείας μέσω διάφορων εκδηλώσεων, και πρωτοβουλιών. Εκπαιδευτικά προγράμματα, ελέγχοι υγείας, επικοινωνιακές εκστρατείες και συζητήσεις πολιτικής οργανώνονται για την προώθηση της ευαισθητοποίησης για την υγεία και την ενθάρρυνση θετικών συμπεριφορών για την υγεία.
