Υπήρξαν εποχές που έβαλα τη φιλία πάνω και από την οικογένειά μου. Τότε για πρώτη φορά συνειδητοποίησα πως οι φίλοι μου θα μπορούσαν να είναι η οικογένεια που επέλεξα. Ωστόσο, υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στην «οικογένεια των φίλων» και την πραγματική μας οικογένεια. Η οικογένειά μας μας περιέχει. Την κουβαλάμε και μας κουβαλάει, είτε αυτό μας αρέσει είτε όχι. Ο δεσμός υπάρχει ακόμα και όταν έχει διαρραγεί, ακόμα και όταν οι γονείς ή τα αδέλφια μας χάνονται στην αιωνιότητα.
Όμως, όταν μια φιλία διαρραγεί, ο δεσμός παύει να υφίσταται, όπως παύουμε να κουβαλάμε στον ώμο μας τον φίλο που είναι τύφλα στο μεθύσι. Παύουμε να χαιρόμαστε με την ευτυχία του, γιατί –ακόμα και υποσυνείδητα– συγκρινόμαστε μαζί του. Έτσι, με τον καιρό αρχίζουμε να μονολογούμε –όσοι έχουμε την ευθιξία– κοιτάζοντας τον εαυτό μας στον καθρέφτη: «Εμετρήθης, εζυγίσθης και ευρέθης ελλιπής».
Άκουγα όταν ήμουν μικρότερος ότι είναι δύσκολο να κάνεις φιλίες όσο μεγαλώνεις και μου φαινόταν μια παρατήρηση που είχε να κάνει κυρίως με το χάσμα γενεών που με χώριζε από τους πολύ μεγαλύτερούς μου.
Όμως, περνώντας τα χρόνια, διαπίστωσα πόσο αληθινή ήταν αυτή η παρατήρηση. Το να έχεις λίγους ή έναν πολύ καλό φίλο δεν είναι χειρότερο από το να έχεις αρκετούς… φίλους. Η φιλία είναι από τις πιο ανταγωνιστικές σχέσεις των ανθρώπων και είναι καλό να το γνωρίζουμε αυτό πριν περάσουμε το κατώφλι της.
Μόνο τότε αντιλαμβανόμαστε τη μεγαλοσύνη της και τη σεβόμαστε. Όμως, τότε είναι αργά, γιατί ήδη βλέπουμε τον αριθμό των φίλων μας να συρρικνώνεται εντυπωσιακά, καθώς μπαίνουμε στο δεύτερο μισό της ζωής μας. Περίοδο κατά την οποία, εμείς και οι φίλοι μας –πιο σοφοί πλέον– κατανοούμε ότι η ουσία της φιλίας περιορίζεται μόνο στο ανιδιοτελές μοίρασμα αγνών συναισθημάτων.
Ο εγωισμός δεν είναι ένα από αυτά. Όμως είναι το πρώτο που πληγώνεται όταν ένας φίλος προδίδει τη φιλία μας. Αυτό συμβαίνει γιατί εμείς τον έχουμε επιλέξει και αρνούμαστε να δεχτούμε ότι βιώνουμε μία ακόμα προσωπική αποτυχία. Βέβαια, αν καταφέρουμε να δούμε πέρα από όλα αυτά και βάλουμε τον φίλο δίπλα μας, συνοδοιπόρο στις αγωνίες και τις χαρές μας, τότε έχουμε σοβαρές πιθανότητες να βιώσουμε το μεγαλείο της φιλίας. Στην πανηγυρική αγκαλιά την ημέρα της αποφοίτησης από το πανεπιστήμιο, στο δάκρυ στον λαιμό για τον ξαφνικό χωρισμό, στο μεταμεσονύκτιο τηλεφώνημα νομίζοντας πως είσαι ο Φρόιντ, στο σφιχτό κράτημα του χεριού στην πρώτη χημειοθεραπεία, στο χαμόγελο όλο υπονοούμενα που αποκρυπτογραφεί αμέσως όλη σου τη ζωή.
Αισθάνομαι τυχερός που πέρασαν από τη ζωή μου πραγματικοί φίλοι. Ήρθαν κι έφυγαν. Νέοι μπήκαν. Δεν ξέρω πόσο θα μείνουν. Αν μείνουν για πάντα, σημαίνει ότι αξίζει να μείνουν. Αν φύγουν, θα εξακολουθώ να τιμώ τις στιγμές που μοιραστήκαμε. Όσα διδάχθηκα και αισθάνθηκα δίπλα τους. Προσπαθώ να μην κρατώ κακία σε έναν πρώην φίλο/η μου. Συνέβαλαν με τον τρόπο τους στην εξέλιξή μου. Εξάλλου, η μόνη ασφαλής πυξίδα που εξακολουθεί να με οδηγεί ακόμη στις φιλίες μου είναι η καλοσύνη. Η καλοσύνη που θα διακρίνω στα λόγια και στις πράξεις των αγνώστων που μου κάνουν την τιμή να θέλουν να μπουν ως φίλοι στη ζωή μου και να συνδεθούν μαζί μου ουσιαστικά και βαθιά.
