Έχει τη χαρά μικρού παιδιού όταν αναφέρεται στο νέο του εγχείρημα, αλλά και την ωριμότητα ενός ανθρώπου που αφουγκράστηκε συνειδητά τις εμπειρίες του και σμιλεύτηκε από αυτές.
Ο Κρατερός Κατσούλης μάς καλωσορίζει στον χώρο του αλλά και στη φιλοσοφία του, η οποία προτείνει τρόπους για την πολυπόθητη ισορροπία στην καθημερινότητα που όλοι αναζητούμε, και αποκαλύπτει πώς αποφάσισε να απαρνηθεί την ενεργό δράση του στην υποκριτική, πώς έχει αλλάξει η ζωή του και πώς τα παιδιά του τον κάνουν καθημερινά καλύτερο άνθρωπο.
Πώς σε βρίσκουμε αυτόν τον καιρό;
Είμαι σε μια εξαιρετικά δημιουργική στιγμή και περίοδο στην επανέναρξη του Modus Vivendi ως healing center και σε μια στιγμή που όλο το βάρος της σκέψης μου, της ενέργειας και της παρουσίας μου είναι πια σε αυτόν τον χώρο. Φέτος, για πρώτη φορά μετά από 33 χρόνια που δουλεύω, δεν κάνω ούτε θέατρο ούτε τηλεόραση σε μόνιμη βάση και δεν κάνω γιατί ήθελα να είμαι εδώ φυσικά παρών, για να μπορώ να «τρέξω» τον χώρο, τα σεμινάριά μας, τα νέα πρότζεκτ που έχουμε, τα σχέδια και τις δράσεις. Σε επίπεδο guest, έκτακτης συμμετοχής ή κάποιου θεατρικού που δεν θα είναι full season, εννοείται ότι συζητώ πράγματα, αλλά τώρα είμαι συγκεντρωμένος σε αυτόν τον χώρο.
Ποιο ήταν το ερέθισμα να φτιάξεις αυτόν τον χώρο;
Το ερέθισμα ήταν ένα μεγάλο καμπανάκι που χτύπησε στην υγεία μου το 2018. Ήταν μια κρίση σοβαρή η οποία μου υπενθύμισε αυτό που νομίζω ότι καλό είναι να θυμόμαστε όλοι μας, πριν χτυπήσουν αυτά τα καμπανάκια: ότι πρέπει να δημιουργήσουμε αυτά που ελπίζουμε και αυτά που ονειρευόμαστε, όχι όταν θα βρούμε χρόνο, αλλά φροντίζοντας να φτιάξουμε χρόνο για να μπορέσουμε να τα πραγματοποιήσουμε.
Τι ακριβώς είναι αυτός ο χώρος που έχεις φτιάξει;
Το Modus Vivendi σημαίνει κατά λέξη «τρόπος ζωής». Σιγά σιγά δημιουργήθηκε ένας χώρος που προσφέρει σε όλους όσοι έρχονται μια ιδέα, μια πράξη, μια ανάσα ζωής για να καλυτερέψει η καθημερινότητά τους. Κινείται σε τέσσερις πυλώνες –σκέψη, σώμα, συμπεριφορά και έκφραση–, με στόχο να φροντίσουμε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξής μας για να έχουμε μια ισορροπία, μια καλύτερη ζωή. Ουσιαστικά μιλάμε για τη φροντίδα του εαυτού μας. Σε όλο αυτό το ταξίδι έχω εξαιρετικούς συνεργάτες, όπως η σπουδαία υψίφωνος Τζίνα Πούλου, που έχει αναλάβει το σεμινάριο θεραπευτικών αναπνοών για όλο το σώμα και τα όργανα, ο συγγραφέας Γιώργος Λεκάκης που τρέχει το σεμινάριο «Εν αρχή είναι ο λόγος», ο Γιάννης Αντάμης στο σεμινάριο δημιουργικής γραφής, η Ράια Τσακιρίδη που κάνει ψυχόδραμα, η Μαρία Αθανασοπούλου που κάνει ενήλικο θεατρικό παιχνίδι, η Βάσια Μάνεση, πρόεδρος της Ελληνικής Ανθοϊαματικής Εταιρείας, και είμαι και εγώ, που κάνω το σεμινάριο «Λόγος στο Σώμα και Σώμα στον Λόγο», το οποία αφορά το πώς η υποκριτική είναι χρήσιμη στην καθημερινότητά μας και πώς μπορούμε να αναγνωρίσουμε, να κατανοήσουμε και να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας.
Επιπλέον, επειδή η διατροφή είναι το πιο ουσιαστικό κομμάτι της ισορροπίας μας μετά την αναπνοή, αποφασίσαμε έπειτα από πολλή σκέψη, ως απόρροια του χώρου αυτού, να ανοίξουμε το e-shop Bio Modus Vivendi, με βιολογικά συμπληρώματα διατροφής, αιθέρια έλαια και βότανα, το οποίο θα παρέχει και από αυτή την πλευρά όλα όσα χρειαζόμαστε για να είμαστε καλύτερα.
Ως δημιουργός αυτού του χώρου, πόσο έχεις αλλάξει εσύ στην πράξη;
Έχω προχωρήσει ένα βήμα ακόμα στο να φροντίζω τον εαυτό μου και να καταλάβω πόσο σημαντικό αλλά και πόσο εύκολο είναι να έχω μια καλή υγεία. Ο αντίκτυπος στο κομμάτι της αυτοφροντίδας είναι άμεσος επάνω μου. Τα περισσότερα σεμινάρια άλλωστε τα παρακολουθώ και εγώ ως συμμετέχων, ως μαθητής. Γιατί, όταν σταματάμε να μαθαίνουμε, σταματάμε στην πραγματικότητα και να εξελισσόμαστε.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ: ΠΑΝΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΜΠΑΛΤΑ, GROOMING: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΜΙΧΟΠΑΝΟΥ.
Πόσο δύσκολη ήταν η απόφασή σου να αφήσεις την ενεργό… υποκριτική δράση;
Δεν είναι θέμα ευκολίας. Είναι θέμα πρακτικής και προτεραιότητας. Αν μπορούσα να τα κάνω όλα, δυστυχώς θα τα έκανα. Και λέω δυστυχώς, γιατί ούτε αυτό είναι σωστό, να εξαντλούμε, δηλαδή, τα όριά μας. Οπότε αναγκάστηκα να πάρω την καθόλου εύκολη απόφαση –δεδομένης της αγάπης που έχω στην υποκριτική– να περιορίσω λίγο εκείνο το κομμάτι, για να μπορέσω να αφιερώσω περισσότερο χρόνο εδώ. Δεν γίνεται να τα έχουμε όλα. Ένα ακόμα σπουδαίο μάθημα. Έτσι κι αλλιώς, για μένα αυτός ο χρόνος είναι ένας χρόνος διαρκούς μάθησης, όπου πρέπει πρώτα απ’ όλα να μάθω πώς θέλω να ζήσω και ποιες προτεραιότητες θέλω να βάλω.
Ποιο είναι το δικό σου 24ωρο αυτοφροντίδας;
Το δικό μου 24ωρο περιλαμβάνει κατ’ αρχάς τη φροντίδα των παιδιών μου. Έτσι και αλλιώς, αυτή ήταν, είναι και θα είναι πάντα προτεραιότητά μου. Μετά έρχεται η δική μου φροντίδα με τις αναπνοές μου, την άσκησή μου, και μετά, αναλόγως την καθημερινότητά μου, ή κάποιο γύρισμα, ή προετοιμασία για θέατρο, παράσταση, πρόβα… Τώρα, είναι η ενασχόλησή μου με τον χώρο, με συνεννοήσεις, συζητήσεις, σκέψεις, προτάσεις. Γενικά ωστόσο ήθελα να πω ότι ένα κανονικό 24ωρο αυτοφροντίδας μπορεί να υπάρξει ως εντολή στο σώμα και το μυαλό μας. Προχωρώντας δηλαδή σε μικρές αλλαγές στην καθημερινότητά μας, δημιουργούμε ένα μοτίβο αυτοφροντίδας, το οποίο συνηθίζοντάς το σε βάθος χρόνου θα λειτουργεί αυτόματα.
Τι είναι αυτές οι αναπνοές που κάνεις εσύ;
Εγώ τις λέω μαγικές αναπνοές και είναι από τη μέθοδο Buteyko, της οποίας η υψίφωνος Τζίνα Πούλου είναι –μία εκ των ελάχιστων Ελλήνων– διαπιστευμένη instructor. Πρόκειται για συγκεκριμένες ασκήσεις αναπνοής μόλις 9 λεπτών την ημέρα, με τις οποίες ξαφνικά ανακαλύπτεις τη ζωή αλλιώς – στην κυριολεξία. Τις έμαθα πριν από τρία χρόνια και άλλαξε η σωματοδομή μου, άλλαξε η ενέργειά μου, η αντοχή μου, άλλαξαν όλα, μόνο και μόνο γιατί για πρώτη φορά στη ζωή μου έδωσα στον οργανισμό μου την ευκαιρία να αναπνέει σωστά όλο το σώμα και, άρα, να έχει το οξυγόνο που του χρειάζεται. Οπότε αυτό ήταν αποκαλυπτικό και το σημαντικότερο είναι ότι βλέπεις την αλλαγή άμεσα!
Κάνεις κάποια διατροφή;
Δεν υπάρχει περίοδος που να μην προσέχω τη διατροφή μου. Μπορεί να μην το κάνω συνέχεια με τον ίδιο τρόπο, αλλά πάντα φροντίζω να έχω αυτά που χρειάζεται ο οργανισμός μου, για να τον βοηθάω και να με βοηθάει. Να έχω τη μεγαλύτερη ενέργεια που χρειάζεται, την αντοχή που χρειάζεται, τη διαύγεια που χρειάζεται, γιατί η διατροφή έχει αποδειχτεί πια επιστημονικά ότι είναι το 85-90% της καλής υγείας.
Η Κατερίνα Καραβάτου είχε δηλώσει κάτι πολύ συγκινητικό για σένα: «Κάνω τον σταυρό μου που ο Κρατερός είναι ο πατέρας των παιδιών μου». Τι είναι αυτό που πιστεύεις ότι κάνει έναν άνθρωπο καλό γονιό και εσένα, συγκεκριμένα, καλό πατέρα;
Είναι κατ’ αρχάς ο σεβασμός στην ανθρώπινη ύπαρξη. Είναι η συνειδητότητα της σημασίας της ύπαρξης του ανθρώπου, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι είμαστε το κέντρο του σύμπαντος. Δεν χρειάζεται να θεωρούμε τον εαυτό μας ή τους άλλους ανθρώπους κέντρο του σύμπαντος για να είναι σημαντικοί. Είναι σημαντικοί γιατί είναι μοναδικοί και γιατί είναι ένας ολόκληρος κόσμος, που έχει εκατομμύρια, δισεκατομμύρια πράγματα να εξερευνήσεις και να καταλάβεις.
Εγώ νιώθω μια απέραντη, ανείπωτη αγάπη, τρυφερότητα, θαυμασμό, ευγνωμοσύνη, απέναντι στα παιδιά μου και στα παιδιά γενικότερα. Και αυτήν τη θέση και στάση θα ήθελα να την έχω με όλους τους ανθρώπους. Δεν γίνεται προφανώς, γιατί δεν σε αφήνουν και οι άλλοι. Δεν είναι πάντα αμοιβαίο. Με τα παιδιά όμως μπορεί να είναι αμοιβαίο. Και ακόμα περισσότερο με τα παιδιά σου. Για εμένα τα παιδιά μου είναι η ζωή μου, είναι ο κόσμος μου. Είναι ό,τι πιο σημαντικό υπάρχει, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν όρια. Μάλλον ακριβώς επειδή είναι ο κόσμος μου, και η αγάπη μου, και το σύμπαν μου όλο, υπάρχουν όρια. Δεν είμαι υπέρ της άποψης ότι όταν αγαπάς γίνεται ένα χάος. Αυτό δεν είναι αγάπη, αλλά καταστροφή.
Τι σου έχουν μάθει τα παιδιά σου;
Τα παιδιά μου είναι οι μεγαλύτεροι δάσκαλοι, γιατί σε ό,τι τα αφορά είναι καθαρά τα πράγματα και δεν χωράει δεύτερη σκέψη. Υπάρχει δράση-αντίδραση. Το πρώτο πράγμα που κατάλαβα όταν ήρθε η κόρη μου στη ζωή και το βίωσα ξανά με τη γέννηση του γιου μου αργότερα ήταν ότι ο ερχομός ενός παιδιού στη ζωή σου μεγεθύνει τα χαρακτηριστικά σου. Όλα τα χαρακτηριστικά σου όμως. Και τα καλά και τα άσχημα, αυτά που δεν σε βολεύουν, δηλαδή, και αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, καθώς πρέπει να τα αντιμετωπίσεις. Γιατί αν δεις ότι αυτός ο άνθρωπος που είναι εδώ εξαρτάται κατά ένα τεράστιο ποσοστό από τη δική σου ύπαρξη, σε επίπεδο συμπεριφοράς, αίσθησης, συναισθημάτων, πρακτικής φροντίδας, τότε θα αφεθείς σε μια πραγματική μορφή αγάπης για να μπορέσεις να αντεπεξέλθεις. Και αυτό είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να αποχαιρετήσεις τον παλιό σου εαυτό και να αρχίσεις να λειτουργείς αλλιώς.
Αυτό που επίσης είναι σπουδαίο είναι μια μαγική λέξη που μας θυμίζουν τα παιδιά και που θα έπρεπε να κρατήσουμε ως ενήλικες: τη λέξη «γιατί;». Αν κρατούσαμε το «γιατί» στη ζωή μας και το απαντούσαμε κάθε φορά, ο κόσμος θα ήταν διαφορετικός. Όταν λοιπόν τα παιδιά σου σε ρωτούν «γιατί» και μπαίνεις στη διαδικασία να απαντήσεις, τότε αρχίζει μια σημαντική περίοδος ψυχοθεραπείας, ψυχανάλυσης, αυτογνωσίας, ενσυναίσθησης.
Πώς διαχειριστήκατε με την Κατερίνα τον χωρισμό σας σε σχέση με τα παιδιά;
Νομίζω πολύ πιο ώριμα και σωστά από ό,τι διαχειριστήκαμε το δικό μας κομμάτι, ευτυχώς. Ήταν ακαριαία η συνεννόησή μας, με ό,τι δυσκολία μπορεί να υπήρχε σε αυτή, ότι τα παιδιά είναι ένα τελείως διαφορετικό κεφάλαιο στη ζωή μας. Οφείλουμε με τον τρόπο μας ο καθένας να τα κρατήσουμε ανέπαφα από το προσωπικό μας θέμα και να είμαστε εκεί, με όλη μας την αγάπη και τη φροντίδα.
Και τα παιδιά πώς πήραν τον χωρισμό των γονιών τους;
Με τον ίδιο τρόπο που εμείς το διαχειριστήκαμε. Και για αυτό είμαι εξαιρετικά ευγνώμων, γιατί ήταν μια τεράστια ανησυχία μου ο αντίκτυπος στα παιδιά. Εγώ είμαι παιδί χωρισμένων γονιών, οπότε από τα 10 μου γνωρίζω από προσωπικό βίωμα αλλά και από τους φίλους μου τι σημαίνει να είσαι παιδί χωρισμένων γονιών. Αυτή η πληροφορία για μένα, ως πατέρα πια, είχε πάρα πολλά δώρα να δώσει, αλλά και πάρα πολλές ανησυχίες να προσθέσει, γιατί, καλώς ή κακώς, σε πρώτη φάση ως αντανακλαστικός μηχανισμός, έρχονται μνήμες και εικόνες από τη δική μου εμπειρία, οπότε έπρεπε να σταθμίσω και να αποκόψω τη δική μου εμπειρία και να κρατήσω μόνο τα κομμάτια εκείνα που θα μου φανούν χρήσιμα στη διαδικασία. Τα παιδιά μας έχουν δύο γονείς, οι οποίοι είναι και οι δύο από πάνω, ο καθένας με τον τρόπο του, σε συνεννόηση όμως και σε μια ισότιμη και κανονική συνθήκη: δεν υπάρχει μέρα που να μη μιλήσουμε ή να μη βρεθούμε και τα προγράμματά μας φτιάχνονται ανάλογα με τις εκάστοτε υποχρεώσεις μας, με προτεραιότητα πάντα τα παιδιά.
Ποιο θέλεις να είναι το απόσταγμα αυτής της κουβέντας;
Ότι όλα αυτά, για τα οποία συζητάμε και έχουν να κάνουν με την πρόθεσή μας, τη θέση μας και τη διάθεσή μας για προσπάθεια, δεν γίνονται από μόνα τους. Δεν γίνονται όμως και με τεράστιο κόπο.
