Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Τζο Μπάιντεν παρουσίασε το 2016 – τότε με την ιδιότητα του αντιπροέδρου – την πρωτοβουλία του για την αντιμετώπιση του καρκίνου (Cancer Moonshot), αναγνωρίζοντας ότι ο καρκίνος αποτελεί μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας με πολλαπλές συνέπειες στον πληθυσμό της χώρας. Το 2022, ως πρόεδρος πλέον της χώρας επανέφερε το πρόγραμμα αυτό στο προσκήνιο με δυο βασικούς στόχους:
- Την μείωση της θνητότητας από τη νόσο στο μισό ως το 2047
- Την βελτίωση της ποιότητας ζωής τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους επιβιώσαντες από καρκίνο αλλά και για τα συγγενικά τους πρόσωπα.
Όπως αναφέρουν οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής Ογκολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Ογκολογίας – Αιματολογίας και Διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής) για την επίτευξη των στόχων της πρωτοβουλίας του προέδρου των ΗΠΑ ανακοινώθηκε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον καρκίνο.
Πρόκειται ουσιαστικά για έναν οδικό χάρτη που έχει θέσει οκτώ βασικούς στόχους ώστε να επιτευχθεί η πρόοδος που είναι απαραίτητη για να αλλάξει η νόσος σε σχέση με αυτό που όλοι σήμερα γνωρίζουμε.
Οι οκτώ αυτοί στόχοι αφορούν:
- Την πρόληψη του καρκίνου.
- Την πρώιμη διάγνωση της νόσου.
- Την ανάπτυξη αποτελεσματικών θεραπειών.
- Την άμβλυνση των ανισοτήτων που αφορούν την έκθεση σε παράγοντες κινδύνου.
- Την πρόσβαση σε διαγνωστικές εξετάσεις και θεραπείες και την παροχή της βέλτιστης δυνατής φροντίδας για κάθε ασθενή.
- Τη συμμετοχή όλων.
- Το διαμοιρασμό ανωνυμοποιημένων δεδομένων που θα διευκολύνουν τις ερευνητικές προσπάθειες.
- Την ενίσχυση και βελτιστοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού που ασχολείται με την αντιμετώπιση της νόσου.
Πολύ πρόσφατα, η ομάδα των ειδικών που έχει αναλάβει να παρακολουθεί την πορεία του προγράμματος, εξέδωσε την πρώτη της αναφορά για την προτεραιοποίηση των δράσεων του προγράμματος.
Στην αναφορά περιγράφονται πέντε τομείς που πρέπει να δοθεί έμφαση ώστε να εξασφαλιστεί ότι όλοι οι πολίτες θα έχουν ισότιμη πρόσβαση στην καλύτερες δυνατές υπηρεσίες πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας του καρκίνου.
Ο πρώτος τομέας
Ο πρώτος τομέας είναι η αύξηση των επενδύσεων στη βιοϊατρική έρευνα. Είναι απαραίτητο να αυξηθούν τόσο οι δημόσιες όσο και οι ιδιωτικές επενδύσεις για την έρευνα για τον καρκίνο που διεξάγεται σε ακαδημαϊκά και άλλα δημοσίως χρηματοδοτούμενα ιδρύματα. Τα τελευταία χρόνια έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος στη θεραπευτική του καρκίνου αλλά χρειάζεται διαρκής χρηματοδότηση ώστε να βελτιωθούν ακόμη περισσότερο οι διαγνωστικές και θεραπευτικές προσεγγίσεις για τη νόσο.
Ο δεύτερος τομέας
Ο δεύτερος τομέας είναι η εξασφάλιση πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας ασφάλιση για όλους. Η ανεπαρκής ασφαλιστική κάλυψη δυσχεραίνει την πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας και έγκαιρη περίθαλψη για τον καρκίνο. Τα στατιστικά δεδομένα αποδεικνύουν σημαντική απόκλιση στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας για τον καρκίνο σε άτομα με ανεπαρκή ασφαλιστική κάλυψη που σχετίζεται με σημαντικά μεγαλύτερη επίπτωση της νόσου και ταυτόχρονα χαμηλότερη επιβίωση.
Ο τρίτος τομέας
Ο τρίτος τομέας είναι η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό που ασχολείται με ογκολογικούς ασθενείς. Η έλλειψη εργατικού δυναμικού στις ομάδες υγειονομικής φροντίδας ογκολογικών ασθενών μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα της περίθαλψης για τον καρκίνο. Χρειάζονται δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις για να υποστηρίξουν και να διατηρήσουν ένα ανθεκτικό και καλά εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό στην ογκολογία.
Ο τέταρτος τομέας
Ο τέταρτος τομέας αφορά την προώθηση της συμμετοχής της κοινότητας. Ο καρκίνος επηρεάζει άμεσα όχι μόνο τους ασθενείς αλλά και τους ανθρώπους του στενού περιβάλλοντός τους. Καθώς, η επίπτωση της νόσου είναι μεγάλη είναι αναμενόμενο ότι ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού επηρεάζεται και συμμετέχει στη διαχείριση των ογκολογικών ασθενών. Επομένως είναι απαραίτητη η συμμετοχή της κοινότητας για την ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης, την κατανόηση και την αντιμετώπιση των αναγκών των ασθενών και των φροντιστών τους και τη βελτίωση των αποτελεσμάτων υγείας. Οι πολιτικές και οι βιώσιμες χρηματοδοτικές προτάσεις πρέπει να υποστηρίζουν αυτήν τη συμμετοχή.
Ο πέμπτος τομέας
Τέλος πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στο διαμοιρασμό των δεδομένων αναφορικά με τη νόσο για την επιτάχυνση της έρευνας. Απαιτούνται επιπλέον προσπάθειες για τη βελτίωση της διασύνδεσης μεταξύ των ιατρικών μονάδων που αντιμετωπίζουν τη νόσο, την βελτιστοποίηση της χρηστικότητας και τη διαθεσιμότητα των δεδομένων και την προώθηση της διαφάνειας των αποτελεσμάτων των κλινικών μελετών.
Με βάση τον παραπάνω οδικό χάρτη έχουν αρχίσει να διαμορφώνονται πρωτοβουλίες για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος
Η Αμερικανική Εταιρία Κλινική Ογκολογίας (ASCO) έχει αναπτύξει ένα πρόγραμμα πιστοποίησης για όλους τους παρόχους υγειονομικών υπηρεσιών σε ογκολογικούς ασθενείς που θα εξασφαλίζει την υψηλή ποιότητα φροντίδας με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες. Επίσης, έχουν ήδη ξεκινήσει προγράμματα για την εφαρμογή ενιαίων ιατρικών φακέλων και την ενίσχυση της ιατρικής φροντίδας σε απομακρυσμένες περιοχές ώστε να εξασφαλιστεί η ισότιμη πρόσβαση σε όλους τους ασθενείς.
Είναι προφανές ότι η προσπάθεια για την αντιμετώπιση του καρκίνου, ενός ιατρικού ζητήματος που αφορά μεγάλο μέρος της κοινωνίας δεν πρέπει να επικεντρώνεται μόνο στην ανακάλυψη νέων θεραπειών. Οι πρωτοβουλίες πρέπει να αφορούν πολλούς τομείς ώστε να παρέχονται βέλτιστες υπηρεσίες στους ασθενείς και τους φροντιστές του και να εξασφαλίζεται η επιτάχυνση και διευκόλυνση των ερευνητικών προσπαθειών.
