Ο πόνος στη μέση – ή αλλιώς οσφυαλγία – είναι ένας από τους πιο κοινούς λόγους που οι άνθρωποι πάνε στο γιατρό ή απέχουν από την εργασία τους… Για την ακρίβεια, είναι η κύρια αιτία αναπηρίας στον κόσμο, διευκρινίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Η μέση (οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης ή η κατώτερη μοίρα της σπονδυλικής στήλης) είναι μια σύνθετη δομή που συνδέει το άνω τμήμα του κορμού με το κάτω και αποτελείται από οστά (σπονδύλους), αρθρώσεις, μύες, συνδέσμους και δίσκους.

Αυτό το σημαντικό τμήμα της σπονδυλικής στήλης επιτρέπει κινήσεις στροφικές ή κάμψης-έκτασης και η δύναμη που παρέχει επιτρέπει την όρθια στάση, τη βάδιση και την άρση βάρους. Η φυσιολογική λειτουργικότητα της οσφυϊκής μοίρας είναι απαραίτητη σχεδόν σε όλες τις καθημερινές δραστηριότητες.

Βλάβη σε ένα ή περισσότερα από τα στοιχεία που την αποτελούν μπορεί να προκαλέσει πόνο, που εμποδίζει τις δραστηριότητες, ελαττώνει την ικανότητα εργασίας καθώς και την ποιότητα ζωής.

Ανησυχητική αυξητική τάση

Το 2020, περίπου 1 στα 13 άτομα παρουσίασαν οσφυαλγία, εμφανίζοντας μια αύξηση 60% από το 1990.

Οι περιπτώσεις οσφυαλγίας αναμένεται να αυξηθούν σε 843 εκατομμύρια περίπου ως το 2050, με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη να αναμένεται στην Αφρική και την Ασία, όπου οι πληθυσμοί και το προσδόκιμο ζωής αυξάνονται.

Η χρόνια πρωτοπαθής οσφυαλγία – με πόνο που διαρκεί περισσότερο από 3 μήνες και δεν οφείλεται σε υποκείμενη νόσο ή άλλη πάθηση – ευθύνεται τουλάχιστον για το 90% των περιστατικών χρόνιας οσφυαλγίας που καταφεύγουν στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, με σημαντικές επιπτώσεις και κόστος τόσο στους ίδιους τους ασθενείς, αλλά και το κοινωνικό περιβάλλον τους.

Η οσφυαλγία είναι μια κοινή κατάσταση που βιώνουν οι περισσότεροι άνθρωποι κάποια στιγμή στη ζωή τους. Το 2020, η οσφυαλγία αντιπροσώπευε το 8,1% των ετών με αναπηρία από όλες τις αιτίες παγκοσμίως.

Για τα άτομα που βιώνουν επίμονο πόνο, η ικανότητά τους να συμμετέχουν σε οικογενειακές, κοινωνικές και εργασιακές δραστηριότητες συχνά μειώνεται, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική τους υγεία και να επιφέρει σημαντικό κόστος σε οικογένειες, κοινότητες και συστήματα υγείας.

Για το λόγο αυτό, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εξέδωσε τις πρώτες κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείριση της της χρόνιας οσφυαλγίας σε δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας, καταγράφοντας τις παρεμβάσεις που πρέπει και δεν πρέπει να χρησιμοποιούν οι υγειονομικοί κατά την καθιερωμένη περίθαλψη.

Οι πρώτες κατευθυντήριες οδηγίες για την οσφυαλγία

«Για να επιτευχθεί καθολική κάλυψη υγείας, το θέμα του πόνου στη μέση δεν μπορεί να αγνοηθεί, καθώς είναι η κύρια αιτία αναπηρίας παγκοσμίως», δήλωσε ο Δρ Μπρους Έιλγουορντ, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ.

«Οι χώρες μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτή την πανταχού παρούσα αλλά συχνά παραβλεπόμενη πρόκληση, ενσωματώνοντας βασικές, εφικτές παρεμβάσεις, καθώς ενισχύουν τις προσεγγίσεις τους στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας», επισημαίνει.

Ο ΠΟΥ συνιστά μη χειρουργικές παρεμβάσεις που περιλαμβάνουν:

  • Εκπαιδευτικά προγράμματα που υποστηρίζουν τη γνώση και τις στρατηγικές αυτοφροντίδας.
  • Προγράμματα άσκησης.
  • Ορισμένες φυσικοθεραπείες, όπως η χειροπρακτική θεραπεία της σπονδυλικής στήλης και το μασάζ.
  • Ψυχολογικές θεραπείες, όπως η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία.

Ο ΠΟΥ επισημαίνει την ανάγκη για ενίσχυση και μεταρρύθμιση των συστημάτων υγείας προκειμένου να παρέχουν τις προτεινόμενες υπηρεσίες υγείας, οι οποίες πρέπει να είναι διαθέσιμες και προσβάσιμες από το σύνολο του πληθυσμού, στο πλαίσιο της καθολικής κάλυψης υγείας, ενώ πρέπει να διακοπεί η τακτική παροχή ορισμένων παρεμβάσεων.

Παρεμβάσεις που δεν θα πρέπει να παρέχονται συστηματικά (καθώς η αξιολόγηση των διαθέσιμων στοιχείων από τον ΠΟΥ δείχνει ότι οι δυνητικοί κίνδυνοι ενδέχεται να υπερβαίνουν τα δυνητικά οφέλη), περιλαμβάνουν την οσφυϊκή υποστήριξη με ζώνες ή στηρίγματα και ορισμένες φυσικοθεραπείες, όπως η έλξη (δηλαδή, το τράβηγμα μέρους του σώματος).