Η καρδιά και ο εγκέφαλος συνδέονται ποικιλοτρόπως και αμφίδρομα μεταξύ τους με χαρακτηριστικό παράδειγμα να αποτελούν οι επιπτώσεις της ψυχικής υγείας στην υγεία της καρδιάς. Κατάθλιψη, άγχος και χρόνιο στρες αποτελούν πλέον τη μάστιγα της εποχής μας με τα ποσοστά εμφάνισής τους να πολλαπλασιάζονται.
Πράγματι, όταν ο άνθρωπος νιώθει αγχωμένος έχει την τάση να καταφεύγει σε ό,τι μπορεί να του δώσει παροδική ευχαρίστηση όπως το αλκοόλ, το κάπνισμα, οι ουσίες και το κακό φαγητό χωρίς να υπολογίζει ότι με αυτόν τον τρόπο επηρεάζεται αρνητικά η καρδιαγγειακή υγεία του.
Πώς επηρεάζουν την καρδιά κατάθλιψη, άγχος και χρόνιο στρες;
Επίσης οι ψυχικές ασθένειες επηρεάζουν και τη φυσιολογική απόκριση του οργανισμού. Η κατάθλιψη και το στρες αυξάνουν τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση και μειώνουν τη ροή αίματος στην καρδιά μέσω αγγειοσύσπασης των στεφανιαίων αρτηριών.
Επιπλέον, έντονα συναισθήματα όπως φόβος και άγχος προκαλούν αυξημένη δραστηριότητα σε μια περιοχή του εγκεφάλου γνωστή ως αμυγδαλή, η οποία με τη σειρά της πυροδοτεί μια πιο έντονη δραστηριότητα στον μυελό των οστών ενεργοποιώντας την υποκλινική φλεγμονή στα τοιχώματα των αρτηριών και αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε κατά τη δεκαετία 2010-2020 σε περισσότερους από 71.000 ενηλίκους με μέσο όρο ηλικίας τα 49 έτη διαπιστώθηκε ότι όσοι είχαν διαγνωστεί προηγουμένως με άγχος ή κατάθλιψη ανέπτυξαν αρτηριακή υπέρταση, αυξημένη χοληστερόλη ή διαβήτη τύπου 2 κατά μέσο όρο έξι μήνες νωρίτερα από εκείνους που δεν είχαν τις συγκεκριμένες ψυχικές ασθένειες.
Επιπλέον, ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού αυξήθηκε κατά περίπου 35% στις περιπτώσεις κατάθλιψης και άγχους, ενώ όσοι είχαν υψηλότερη γενετική προδιάθεση για στρες ανέπτυξαν τον πρώτο παράγοντα καρδιαγγειακού κινδύνου κατά μέσο όρο ενάμιση χρόνο νωρίτερα από τα άτομα χωρίς αυτό το γενετικό υπόστρωμα.
Σε παρόμοια μελέτη στην οποία συμμετείχαν 2.685 άτομα μέσης ηλικίας 48 ετών, διαπιστώθηκε ότι έπειτα από περίπου 12 χρόνια παρακολούθησης, όσοι είχαν συσσωρευμένο στρες είχαν 22% μεγαλύτερο κίνδυνο αθηροσκλήρωσης και 20% συνολικής καρδιαγγειακής νόσου συμπεριλαμβανομένης της στεφανιαίας νόσου και της καρδιακής ανεπάρκειας.
Ως συνέπεια των ανωτέρω, οι ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες για τη πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων συστήνουν ορθή αξιολόγηση των ψυχολογικών παραγόντων κινδύνου σε άτομα με εδραιωμένη καρδιαγγειακή νόσο και όσων κινδυνεύουν να την εκδηλώσουν, όσο και της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασής τους που ενδεχομένως να παίζει καθοριστικό ρόλο στην πορεία της υγείας τους.
Ο Κώστας Τσιούφης είναι καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ – Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών
ΠΗΓΗ: Έντυπη έκδοση ΤΑ ΝΕΑ, Αφιέρωμα Υγεία
