Κάθε χρόνο την τρίτη Τετάρτη του Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί η Παγκόσμια Ημέρα Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ). Η ΧΑΠ είναι η τρίτη κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως, εκτιμά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Φέτος, ας εκμεταλλευτούμε αυτή την ημέρα για να μάθουμε περισσότερα για την πάθηση που ευθύνεται για περίπου 3 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο.
Σύμφωνα με την Ένωση Πνευμονολόγων Ελλάδας, η ΧΑΠ αποτελεί «μακροχρόνια ασθένεια, που προκαλεί φλεγμονή στους πνεύμονες, κατεστραμμένο ιστό των πνευμόνων και στένωση των αεραγωγών, καθιστώντας δύσκολη την αναπνοή». Αν και μη θεραπεύσιμη, ελέγχεται – πάντοτε με την αρωγή του πνευμονολόγου – με συνέπεια να μην εξελίσσεται.
Η ΧΑΠ είναι μια από τις πιο ύπουλες ασθένειες του ανθρώπου σήμερα, υπογραμμίζει η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία.
Οφείλεται, σε ποσοστό 90%, στο κάπνισμα αν και η ατμοσφαιρική ρύπανση σε αστικά κέντρα και σε ορισμένους επαγγελματικούς χώρους δεν είναι ευκαταφρόνητη.
Για πολλά χρόνια, συνήθως πάνω από 10-15, η ασθένεια αναπτύσσεται σιωπηλά, προκαλώντας ήπιες ενοχλήσεις, χωρίς να δίνει ανησυχητικά συμπτώματα που να προειδοποιούν.
Γι’ αυτό και χαρακτηρίζεται ως η «σιωπηλή ασθένεια».
Το Υπουργείο Υγείας, διευκρινίζει ότι η ΧΑΠ δεν είναι μια μόνο ασθένεια, αλλά ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει χρόνιες πνευμονικές παθήσεις που περιορίζουν τη ροή του αέρα στους πνεύμονες.
Οι πιο οικείοι όροι «χρόνια βρογχίτιδα» και «εμφύσημα», δεν χρησιμοποιούνται πλέον, αλλά περιλαμβάνονται στη γενικότερη διάγνωση της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας.
Πως νιώθει ένας ασθενής με ΧΑΠ
Απλά κρατήστε ένα καλαμάκι στο στόμα, αναπνεύστε μέσα από αυτό και αρχίστε να κάνετε όλες τις καθημερινές σας δραστηριότητες ακόμα και το να μιλήσετε…
Παράγοντες κινδύνου
Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου για ΧΑΠ είναι:
- Το κάπνισμα.
- Η εσωτερική ρύπανση του αέρα (όπως καύσιμα από βιομάζα που χρησιμοποιούνται για μαγείρεμα και θέρμανση).
- Η ατμοσφαιρική ρύπανση.
- Οι επαγγελματικές σκόνες και τα χημικά.
Η μείωση της έκθεσης στους παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη ΧΑΠ αποτελεί το πιο σημαντικό βήμα για την πρόληψη της νόσου.
Η διακοπή του καπνίσματος είναι η πιο αποτελεσματική παρέμβαση που αφορά τόσο στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου, όσο και στον έλεγχο της εξέλιξης σε βαρύτερα στάδια με μεγαλύτερη νοσηρότητα και θνητότητα.
Είναι, επίσης, ζωτικής σημασίας να αποφεύγετε όσο το δυνατόν περισσότερο την έκθεση σε παθητικό κάπνισμα και τους χώρους (εσωτερικούς ή εξωτερικούς) που δεν έχουν καθαρή ατμόσφαιρα.
Συμπτώματα
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της ΧΑΠ είναι η δύσπνοια, η ανάγκη για αέρα, η υπερβολική παραγωγή πτυέλων, και ο χρόνιος βήχας, με ή χωρίς φλέγμα.
Ωστόσο, η ΧΑΠ δεν είναι απλώς ο «βήχας του καπνιστή», αλλά μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια των πνευμόνων.
Αυτά πρέπει να κινήσουν την υποψία, ώστε να επισκεφθούμε τον πνευμονολόγο και να γίνει η διάγνωση, που διενεργείται αποκλειστικά με τη σπιρομέτρηση.
Με την πάροδο του χρόνου, οι νοσούντες μπορεί να εμφανίσουν κόπωση, ανορεξία και απώλεια βάρους.
Βασικό χαρακτηριστικό της ασθένειας είναι οι περίοδοι επιδείνωσης των συμπτωμάτων, γνωστές ως παροξύνσεις.
Μπορεί να προκληθούν από λοιμώξεις ή έκθεση σε υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση.
Τα συμπτώματα επιδεινώνονται με το πέρασμα του χρόνου και οι εξάρσεις δύναται να επιταχύνουν την πρόοδο της νόσου.
Πρέπει να εξεταστείτε για ΧΑΠ;
Ναι, εφόσον…
- Καπνίζετε ή έχετε υπάρξει καπνιστής.
- Βήχετε πολύ.
- Σας κόβεται η ανάσα όταν περπατάτε γρήγορα.
- Είστε άνω των 40 ετών.
- Έχετε επεισόδια συριγμού («σφυρίγματος» κατά την ανάσα).
- Ανησυχείτε για την υγεία των πνευμόνων σας.
Το τετράπτυχο ελέγχου συνίσταται…
- Στην παρότρυνση-υποστήριξη του ασθενούς να διακόψει το κάπνισμα.
- Στη μείωση της έκθεσής του σε εξωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση.
- Στην εκγύμνασή του.
- Στην πρόληψη των εξάρσεων μέσω του εμβολιασμού.
Με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, συνδυαστικά με την παροχή κοινωνικής, ψυχολογικής και πνευματικής υποστήριξης, ο ασθενής βελτιώνεται και η νόσος αναχαιτίζεται.
