Γιατί αγαπάτε τις ταινίες τρόμου και υποβάλετε οικειοθελώς τον εαυτό σας σε δύο ώρες βασανιστικής έντασης, ενώ τρέμετε από τον φόβο σχεδόν σε κάθε jump scare;
Δεν είναι ότι έχετε εξεζητημένο γούστο. Και σίγουρα δεν είστε μόνοι.
Το κοινό ψυχαγωγείται με τον ασφαλή, ελεγχόμενο τρόμο από τις απαρχές σχεδόν του πολιτισμού.
Τι είναι, λοιπόν, αυτό που κάνει τον τρόμο τόσο μαγευτικό;
Εν μέρει έχει να κάνει με τη φυσιολογία.
Τι συμβαίνει στο σώμα σας όταν βλέπετε τρομακτικές ταινίες;
Η παρακολούθηση μιας τρομακτικής ταινίας μπορεί να πυροδοτήσει την απόκριση «πάλης ή φυγής», η οποία είναι η φυσική αντίδραση του οργανισμού σε αγχωτικά, τρομακτικά ή επικίνδυνα γεγονότα.
Ενεργοποιείται από την αντίληψη της απειλής, πυροδοτώντας γρήγορα το συμπαθητικό νευρικό σύστημα και προετοιμάζοντας το σώμα να αντιμετωπίσει την απειλή ή να τρέξει στην ασφάλεια.
Αυτή η διαδικασία είναι τόσο γρήγορη που δεν προλαβαίνετε να αντιληφθείτε αν η απειλή είναι πραγματική ή φανταστική.
Έτσι, όταν βλέπετε μια τρομακτική ταινία, το σώμα σας, ακούσια, απελευθερώνει την ορμόνη αδρεναλίνη η οποία ταξιδεύει μέσω του αίματός σας σε όλα τα μέρη του σώματός σας και προκαλεί μια σειρά από αντιδράσεις όπως η αύξηση του καρδιακού και του αναπνευστικού ρυθμού.
Από την άποψη της επιβίωσης, αυτές οι αντιδράσεις βελτιώνουν τη λεκτική και τη γνωστική απόδοση, δίνοντάς σας τη νοητική ώθηση που χρειάζεστε για να βρείτε τη διέξοδο από μια τρομακτική κατάσταση.
Παράλληλα, απελευθερώνονται και άλλες χημικές ουσίες και νευροδιαβιβαστές, όπως οι ενδορφίνες – τα φυσικά «παυσίπονα» που παράγει ο οργανισμός – και η ντοπαμίνη, που σχετίζεται με την ευχαρίστηση και τη διέγερση.
Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications έδειξε ότι με την πάροδο του χρόνου, η έκθεση στη ντοπαμίνη μπορεί να μειώσει τη συνολική αντίδραση στο φόβο, γεγονός που μπορεί να εξηγεί γιατί μπορεί να έχετε πάθει «ανοσία» αν είστε φανατικός οπαδός των ταινιών τρόμου.
Τι συμβαίνει στο μυαλό σας;
Ο εγκέφαλός σας έχει πολλά να επεξεργαστεί σε μια τρομακτική κατάσταση.
Πρώτα-πρώτα, αρχίζετε να αξιολογείτε την απειλή.
Όταν παρακολουθείτε μια ταινία, επειδή συνειδητοποιείτε ότι πρόκειται για ένα προϊόν μυθοπλασίας, απολαμβάνετε τις ευχάριστες επιδράσεις των ενδορφινών και του αυξημένου οξυγόνου στον εγκέφαλό σας χωρίς να υπάρχει πραγματική απειλή που πρέπει να αντιμετωπίσετε.
Και εάν ποτέ αυτή η απειλή γίνει πραγματική, τότε πιθανόν οι φαν των ταινιών τρόμου να είναι καλύτερα εξοπλισμένοι για να αντιμετωπίσουν το άγχος και τον φόβο.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Personality and Individual Differences, τα άτομα που απολάμβαναν μυθιστορήματα τρόμου και μυθιστορήματα σχετικά με πανδημίες ήταν πιο ανθεκτικοί ψυχολογικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 και αισθάνονταν περισσότερο προετοιμασμένοι για αυτήν.
