Oλοι έχουμε ακούσει ότι η πρόληψη σώζει ζωές και «θωρακίζει» την υγεία. Σίγουρα κανείς μας δεν αμφισβητεί ότι αυτό ισχύει. Παρ’ όλα αυτά πολλοί από εμάς αμελούμε, ξεχνάμε, αλλά κυρίως αναβάλλουμε τις τακτικές μας εξετάσεις γιατί φοβόμαστε να μην μας βρουν κάτι με αποτέλεσμα να περνούν χρόνια χωρίς να έχουμε κάνει ένα πλήρες τσεκ απ.
Σκεφτόμαστε ότι θα χρειαστεί να αφιερώσουμε πολλές μέρες από τη ζωή μας, ότι δεν μας περισσεύει χρόνος, ότι δεν προλαβαίνουμε, ότι θα κουραστούμε με την οργάνωση και θα καταλήξουμε να αγχωθούμε. Κάνουμε όμως λάθος.
Πρώτα απ’ όλα γιατί οτιδήποτε εντοπιστεί νωρίς, με την πρόοδο της επιστήμης μπορεί να αντιμετωπιστεί. Το τσεκ απ χρειάζεται να αφιερώσουμε μόνο μερικές ώρες δύο με τρεις ημέρες κάθε χρόνο και να ολοκληρώσουμε έτσι τα όσα χρειάζεται να κάνουμε για την πρόληψη.
Ανάλογα βέβαια και με το φύλο, την ηλικία μας και πιθανώς κάποια προβλήματα, ευαισθησίες, συνήθειες αλλά και το κληρονομικό μας ιστορικό, οι εξετάσεις που θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα πλήρες τσεκ απ διαφέρουν. Ο γιατρός σας είναι αυτός που γνωρίζοντας το ιστορικό σας, θα σας καθοδηγεί κάθε φορά.
Πώς ωφελείται η υγεία μας
Δεν αγχωνόμαστε για την υγεία μας μέχρι να έρθει η επόμενη ημερομηνία για το τσεκ απ μας, και αν χρειαστεί επειδή έχουμε, για παράδειγμα, κάποια έντονα συμπτώματα, μπορούμε να πάμε στον γιατρό νωρίτερα.
Ακόμα κι αν βρεθεί κάτι στο τσεκ απ είναι χρήσιμο να έχουμε υπόψη μας ότι ό,τι βρίσκουμε νωρίς έχει πολύ περισσότερες και καλύτερες πιθανότητες να θεραπευτεί πλήρως.
Γνωρίζουμε ακριβώς την κατάσταση της υγείας μας και μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα όποιο πρόβλημα κι αν προκύψει, με την καθοδήγηση πάντα του θεράποντος γιατρού μας.
Εξετάσεις αίματος
Είναι σκόπιμο να γίνονται το πρωί και ενώ είμαστε τελείως νηστικοί. Αυτές είναι:
Γενική αίματος (αιματοκρίτης, αιμοσφαιρίνη, αιμοπετάλια, ερυθρά και λευκά αιμοσφαίρια κ.ά.). Οι τιμές αυτών των εξετάσεων βοηθούν τον γιατρό να αξιολογήσει τη γενική κατάσταση του οργανισμού (π.χ. αν υπάρχει κάποια λοίμωξη, αναιμία ή ακόμα και αν δημιουργούνται υποψίες για λευχαιμία, κακοήθειες κ.ά.).
ΤΚΕ (ταχύτητα καθίζησης ερυθρών). Μία αυξημένη τιμή σε αυτήν την εξέταση δημιουργεί υποψίες για την ύπαρξη κάποιας φλεγμονής, λοίμωξης ή γενικά μιας διαταραχής στην ισορροπία του οργανισμού.
CRP (δείκτης οξείας φλεγμονής).
Χολερυθρίνη ολική και άμεση, τρανσαμινάσες (SGOT και SGPT), αλκαλική φωσφατάση (ALP) και γ-GT, εξετάσεις όπου εξετάζεται η ηπατική λειτουργία και η κατάσταση του συκωτιού μας.
LDH (ένα ένζυμο που μπορεί να αυξηθεί σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις), CPK (ένα ένζυμο που μπορεί να αυξηθεί και αυτό να είναι φυσιολογικό όταν κάποιος κάνει έντονη άσκηση), σάκχαρο αίματος, ουρία και κρεατινίνη (δίνουν πληροφορίες για την καλή λειτουργία των νεφρών), ουρικό οξύ, κάλιο και νάτριο (δύο ηλεκτρολύτες που πρέπει να βρίσκονται μέσα στα φυσιολογικά όρια, αλλιώς χρειάζεται να γίνει περαιτέρω διερεύνηση με τη βοήθεια του γιατρού μας), Τ3, Τ4 και TSH (οι θυρεοειδικές ορμόνες που μας δίνουν στοιχεία για τη λειτουργία του θυρεοειδούς μας).
Λιπιδαιμικό προφίλ (χοληστερίνη, HDL, LDL, τριγλυκερίδια, Lp(a) και ομοκυστεΐνη).
Γενική ούρων
Πρέπει να συλλέξουμε τα πρώτα πρωινά ούρα, σε αποστειρωμένο ουροσυλλέκτη (που προμηθευόμαστε από το φαρμακείο) και να τα πάμε όσο το δυνατόν συντομότερα (εντός μίας ώρας) στο μικροβιολογικό εργαστήριο. Με τη γενική ούρων ο γιατρός παίρνει πληροφορίες για την υγεία του ουροποιητικού μας συστήματος.
Για την καρδιά μας
Ακόμα κι αν έχουμε αυτή την εντύπωση, τα καρδιολογικά προβλήματα δεν εμφανίζονται μόνο στους άνδρες. Και οι γυναίκες – κυρίως μετά την εμμηνόπαυση, επειδή πριν προστατευόμαστε ως έναν βαθμό από τα οιστρογόνα μας – μπορεί να αντιμετωπίσουμε προβλήματα με την καρδιά μας.
Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι μετά την εμμηνόπαυση οι γυναίκες έχουν τετραπλάσιο κίνδυνο από τους άντρες να παρουσιάσουν κάποιο καρδιαγγειακό επεισόδιο.
Γι’ αυτό είναι σκόπιμο, αν έχουμε ενοχλήσεις, αν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα (κάπνισμα, υπέρταση, κληρονομικό ιστορικό για πρώιμη εμφάνιση στεφανιαίας νόσου, υπερλιπιδαιμία, παχυσαρκία ή σακχαρώδη διαβήτη) αλλά και καθαρά προληπτικά να επισκεφτούμε τον καρδιολόγο μας μετά τα 30 και να μας κατευθύνει για το ποιες προληπτικές εξετάσεις θα πρέπει να κάνουμε και πόσο συχνά.
Αυτές οι εξετάσεις είναι το ηλεκτροκαρδιογράφημα, ο υπέρηχος καρδιάς, το τρίπλεξ αγγείων και η δοκιμασία κοπώσεως, που πρέπει πάντα να γίνεται σε ειδική μονάδα κατάλληλα εξοπλισμένη.
Μόνο για γυναίκες
Ολες οι γυναίκες θα πρέπει, αφού ξεκινήσουμε τις σεξουαλικές μας σχέσεις, να κάνουμε μία φορά τον χρόνο Τεστ Παπανικολάου (που είναι καλύτερα να γίνεται αμέσως μετά το τέλος της περιόδου και χωρίς να έχει υπάρξει σεξουαλική επαφή την προηγούμενη ημέρα) και γυναικολογική εξέταση.
Με αυτές τις εξετάσεις, τη γυναικολογική εξέταση (που συμπεριλαμβάνει και ψηλάφηση μαστών) και το Τεστ Παπανικολάου διερευνάται η υγεία του γυναικολογικού συστήματος (π.χ. ύπαρξη φλεγμονών αλλά και ανωμαλίες των κυττάρων που μπορεί να υποδηλώνουν προκαρκινικές ή και καρκινικές καταστάσεις).
Επίσης, είναι σκόπιμο να κάνουμε κάθε χρόνο ένα υπερηχογράφημα μήτρας και ωοθηκών. Τέλος, μετά τα 40 και κάθε χρόνο οι γυναίκες θα πρέπει να κάνουμε ψηφιακή μαστογραφία (κατά προτίμηση μετά το τέλος της περιόδου) και αν έτσι κρίνει ο γιατρός μπορεί να χρειαστεί να κάνουμε και υπέρηχο ή και μαγνητική μαστογραφία.
Αν έχουμε κληρονομικό ιστορικό θα πρέπει να σχεδιάσουμε τον προληπτικό μας έλεγχο με τη βοήθεια του γιατρού μας (θα ξεκινάει σε μικρότερη ηλικία και θα είναι πιθανώς συχνότερος από μία φορά τον χρόνο).
Μόνο για άνδρες
Ολοι οι άνδρες – μετά τα 50 ή μετά τα 40 ή τα 45, ανάλογα με το ιστορικό τους – θα πρέπει να κάνουν μία φορά τον χρόνο την αιματολογική εξέταση PSA (ειδικό προστατικό αντιγόνο, που αν βρεθεί αυξημένο είναι αναγκαίο να ακολουθήσει περαιτέρω έλεγχος, ανάλογα με τις οδηγίες του γιατρού σας, για να εντοπιστεί τι ακριβώς πρόβλημα παρουσιάζει ο προστάτης, που μπορεί να είναι από μία καλοήθης υπερπλασία μέχρι μία φλεγμονή ή και ένας καρκίνος), κλινική εξέταση σε έναν ουρολόγο και ένα υπερηχογράφημα κύστεως – προστάτη.
Οπωσδήποτε μία κολονοσκόπηση στα 50
Πρόκειται για μία εξέταση που πολλοί αποφεύγουμε επειδή φοβόμαστε ότι θα είναι επώδυνη και επειδή η προετοιμασία που χρειάζεται να κάνουμε μας αποθαρρύνει.
Ομως καθώς η ιατρική και οι μέθοδοι και η τεχνολογία που χρησιμοποιεί έχουν προχωρήσει δεν χρειάζεται να ανησυχούμε τόσο.
Τώρα πια γίνεται με μια απλή μέθη όπου δεν θα καταλάβουμε τίποτα. Αλλωστε η κολονοσκόπηση είναι μια πάρα πολύ σημαντική εξέταση – είτε έχουμε συμπτώματα είτε όχι – γιατί ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να ξεκινήσει από κάτι πολύ απλό που αντιμετωπίζεται εύκολα, όπως ένας πολύποδας.
Σε περίπτωση που έχουμε κληρονομικό ιστορικό ή συμπτώματα θα πρέπει να κάνουμε κολονοσκόπηση νωρίτερα (στα 40 ή και νωρίτερα, ανάλογα με τις οδηγίες του γιατρού μας).
Επιπλέον εξετάσεις
Μία φορά τον χρόνο θα πρέπει επίσης ανάλογα με τις οδηγίες του γιατρού μας:
Να μετράμε την αρτηριακή μας πίεση. Αν σε μία τυχαία μέτρηση βρεθεί αυξημένη ή αν έχουμε σχετικό οικογενειακό ιστορικό, είναι σκόπιμο να τη μετράμε συχνότερα.
Να επισκεπτόμαστε τον οδοντίατρο.
Να ελέγχουμε την όρασή μας και την πίεση των ματιών μας στον οφθαλμίατρο.
Να κάνουμε ένα υπερηχογράφημα άνω κοιλίας ώστε να διερευνάται η κατάσταση των οργάνων της κοιλιάς.
Ευχαριστούμε τον κ. Δρ. Αναστάσιο Σπαντιδέα, κλινικό φαρμακολόγο – παθολόγο, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών με βαθμό Άριστα και κύριο ερευνητή δημοσιεύσεων σε επίσημα Ιατρικά περιοδικά Διεθνή και Ελληνικά με βραβεύσεις και διακρίσεις
