Tο προσωπικό του ξεκαθάρισμα με αφορμή την περιπέτεια της υγείας του, ο φόβος να εκφράσει τον θυμό του, αλλά και οι άνθρωποί του αποτελούν τους πολύτιμους φάρους του. Ειλικρινής και γεμάτος μόνο αγάπη ο Γιώργος Καραμίχος μιλάει για όλα στο «Vita».
Ακόμα μία πολύ δημιουργική χρονιά για εσένα, καθώς συνεχίζεις με το τηλεπαιχνίδι «Πες τη λέξη» στην ΕΡΤ1, αλλά και πρωταγωνιστείς στο σίριαλ «Ερημη χώρα», που πρόκειται να παρουσιαστεί επίσης στη δημόσια τηλεόραση, ενώ επιστρέφεις θεατρικά στην Ελλάδα έπειτα από 11 έτη
Μετά τα 40, τυχαία, μέσα από διάφορα πράγματα που συνέβησαν στη ζωή μου, συνδέθηκα πολύ περισσότερο με το δημιουργικό μου κομμάτι και συνειδητοποίησα ότι είναι απαραίτητο να είμαι επιλεκτικός στις δουλειές μου.
Αρχισα να εστιάζω περισσότερο στα κομμάτια της ζωής μου που θέλουν δουλειά.
Πρόσφατα, συνειδητοποίησα πως όταν αναλώνομαι πολύ σε προσωπικές, συναισθηματικές αναμετρήσεις και όταν από μόνος μου υποτιμώ τον εαυτό μου, τον βάζω σε χαμηλότερες… πίστες, πέφτει και το δημιουργικό μου επίπεδο.
Με το αναγκαστικό προσωπικό ξεκαθάρισμα που έκανα λόγω της περιπέτειας υγείας που αντιμετώπισα, επανασυνδέθηκα με αυτό που πραγματικά θέλω και μου αρέσει. Οπότε δημιουργικά αισθάνομαι πολύ ωραία αυτή την περίοδο.
Η συνεργασία με τον Γιώργο Γκικαπέππα στην «Ερημη χώρα» είναι πραγματικά εξαιρετική. Είναι εξαιρετικός σκηνοθέτης. Η παραγωγή NEEDaFIXER δημιουργεί τις ιδανικότερες συνθήκες, στην Ελλάδα, για να μπορείς να λειτουργήσεις ως ηθοποιός.
Επίσης, το «Πες τη λέξη» προέκυψε από το πουθενά και εκεί που ήμουν σίγουρος ότι θα αρνιόμουν πέρυσι την πρόταση, συνεχίζουμε για δεύτερη σεζόν, διότι είναι ένα παιχνίδι που αρέσει πάρα πολύ στον κόσμο, πέρα από εμάς που περνάμε πολύ όμορφα δημιουργώντας το.
Στις καλοκαιρινές διακοπές μου, με σταματούσαν συνεχώς άνθρωποι και μου μιλούσαν με ενθουσιασμό για την ποιότητα του παιχνιδιού. Σε ό,τι αφορά τα θεατρικά, ετοιμάζω δύο δουλειές και χαίρομαι πολύ για το γεγονός.
Η μία είναι «Ο μονόλογος του Μακρυγιάννη», που θα γίνει στα ελληνικά – είχα κάνει την παράσταση στο παρελθόν αγγλικά στις ΗΠΑ –, με ελαφρώς πειραγμένη και τη σκηνοθεσία, και ένα καινούργιο έργο, για το οποίο δεν μπορούμε να πούμε ακόμη πολλά και βασίζεται σε ένα καταπληκτικό νεοελληνικό έργο, το οποίο με το που το διάβασα μου άρεσε πάρα πολύ.
Επίσης, έχω κλείσει και μια καινούργια τηλεοπτική δουλειά, μια μίνι σειρά της Κατερίνας Φιλιώτου, αλλά δεν γνωρίζω ακόμη πού θα προβληθεί, ενώ είμαι στις υπογραφές για μία ακόμη σειρά. Βέβαια όλα τα παραπάνω τα κάνω βήμα-βήμα κάθε φορά για να μη «διπλώνουν» οι δουλειές.
Ανέφερες πως η περιπέτεια της υγεία σου σε έβαλε ουσιαστικά σε μια διαδικασία προσωπικού ξεκαθαρίσματος. Ηταν εύκολο ή δύσκολο να το πράξεις;
Δύσκολο! Είναι πολύ δύσκολο να καταργήσεις συνήθειες, να σπάσεις μοτίβα στα οποία έχεις συνηθίσει χρόνια.
Υπάρχουν όμως κάποιοι βασικοί κανόνες από ένα σημείο και μετά. Για παράδειγμα, στις ανθρώπινες σχέσεις συνειδητοποίησα πως πράγματα που με ενοχλούσαν, για κάποιον λόγο τα ανεχόμουν.
Επεφτα μέσα σε αυτή τη λούμπα, χωρίς να το καταλαβαίνω ή το καταλάβαινα, αλλά νόμιζα ότι έτσι γίνεται. Προσπαθώ να αποφεύγω ανθρώπους που τους αρέσει το κουτσομπολιό, όπως και όσους δεν είναι ευθείς.
Προτιμώ να μου πεις «δεν θέλω να σου πω κάτι» από το να χρησιμοποιήσεις ένα ψέμα. Αποφεύγω ανθρώπους που δεν με βοηθούν να σπάσω τα δικά μου μοτίβα, όπως είναι ο ναρκισσισμός.
Εχεις ναρκισσισμό;
Ολοι έχουμε. Ειδικά όταν κάνεις μια δουλειά που προϋποθέτει την έκθεση.
Είσαι ένας πολύ γήινος άνθρωπος. Δεν διακρίνω καθόλου πάνω σου την αγωνία της εικόνας. Δεν έχεις κάνει για παράδειγμα ποτέ αισθητικές επεμβάσεις.
Δεν έχω κάνει και δεν με νοιάζει η εικόνα. Είμαι χορτάτος στη ζωή μου. Πρόσφατα άρχισα να χρησιμοποιώ κρέμες στο πρόσωπο, διότι εξαιτίας της θεραπείας που κάνω, παρουσίασα ξηροδερμία. Μου αρέσει να ντύνομαι με αισθητική, αλλά δεν ψωνίζω ιδιαίτερα.
Εμπιστεύομαι ανθρώπους που γνωρίζω ότι τα ρούχα τους έχουν μια χειροποίητη αίσθηση. Δεν έχω τέτοιου είδους ναρκισσισμό. Παρ’ όλα αυτά, ο ναρκισσισμός έχει πολλές πτυχές. Εχω ναρκισσευτεί στη ζωή μου για μια έξυπνη επιλογή που έχω κάνει, είτε αυτό αφορούσε κάποιον ρόλο είτε μια προσωπική επιλογή.
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση που είχα από παιδί και η τελειομανία μου από την άλλη δεν με άφησαν να αποκτήσω ναρκισσιστική διαταραχή, όπως βλέπω πολύ συχνά γύρω μου.
Πότε συνειδητοποίησες ότι έχεις χαμηλή αυτοεκτίμηση;
Από μικρός. Ηξερα ότι ήθελα να κάνω κάτι ξεχωριστό διότι αισθανόμουν πως εγώ δεν ήμουν ξεχωριστός.
Ημουν το τρίτο παιδί στην οικογένεια και στο χωριό υπήρχαν άλλα πρότυπα σε σχέση με τη δουλειά, σε σχέση με αυτά που «έπρεπε», και δεν κολλούσα κάπου. Ημουν ελλιπής σε σχέση με τα δεδομένα και τα προαπαιτούμενα.
Στην πορεία το κατάλαβα, ότι ο πατέρας μου θαύμαζε πάντα το ιδιαίτερο πνεύμα που είχα, που ήταν διαφορετικό, την τάση μου να μάθω πράγματα. Ονειρευόμουν από μικρός να χτίσω τον μικρό μου κόσμο.
Μου άρεσαν τα ταξίδια, οι ξένες γλώσσες, η δημιουργία. Δόξα τω Θεώ έχω ζήσει μια ζωή πολύ γεμάτη. Πρόσφατα, μια φίλη – παλιά μαθήτρια – από το Λος Αντζελες, που με επισκέφθηκε, με ρώτησε πόσο κοντά είμαι στο να πραγματοποιήσω τα παιδικά μου όνειρα. Η απάντησή μου ήταν ότι η αίσθηση που έχω είναι ότι τα έχω ξεπεράσει.
Ποια ήταν τα όνειρά σου;
Συναισθηματικά, το όνειρό μου είναι – προφανώς – να βρω ένα ταίρι που θα μοιράζομαι τα πάντα. Τα παιδιά μου να είναι ευτυχισμένα. Είμαι πολύ χαρούμενος που έχω δύο παιδιά υγιή και χαρούμενα.
Το προσωπικό μου όνειρο είναι το ίδιο ουσιαστικά με όλων των ανθρώπων: να είμαι ευτυχής. Να είμαι σε αρμονία. Να μη μου λείπει τίποτα.
Πρόσφατα ανακάλυψα, και ύστερα από πολύ… ξύλο στην ψυχανάλυση, ότι δεν χρειάζεται να κάνω πάντα κάτι. Δεν χρειάζεται να προβώ σε πράξη για να λυθεί ένα πρόβλημα ή για να συνεχιστεί μία ιστορία. Γιατί η δράση συνεπάγεται και δράμα. Δεν είναι τυχαίο ότι έχουν την ίδια ρίζα.
Είναι ωραίο το να ποιείς. Το να δρας είναι πιο παρεμβατικό. Το να κάνεις συνεχώς κάτι προκειμένου να υπάρξεις σημαίνει ότι δεν υπάρχεις. Αρα δεν μπορούσα να αφεθώ στην ύπαρξή μου.
Να απολαύσω αυτό που είμαι. Το μαθαίνω σιγά-σιγά. Δεν είναι εύκολο. Υστερα από κάποιες συγκεκριμένες επιλογές – δεν θα τις πω λάθος, διότι γίνονται για κάποιον λόγο – συνειδητοποιώ ότι δεν είμαι αυτό που τόσα χρόνια νόμιζα ότι είμαι.
Τι νόμιζες ότι ήσουν;
Ενα ζιζάνιο! Ετσι, άλλωστε, με έλεγαν και από μικρό. Επίσης, νόμιζα ότι ήμουν ένα βάρος. Οτι προέκυψα. Οτι ήρθα κατά λάθος. Τώρα συνειδητοποιώ ότι κανείς δεν είναι βάρος. Δεν είμαι επίσης ζιζάνιο. Προσπαθώ να βρω το ειδικό μου βάρος.
Είπες ότι όνειρό σου είναι να είναι καλά τα παιδιά σου και το να βρεις ένα ταίρι. Ψάχνεις λοιπόν τη συντροφικότητα. Πέρασες περίοδο που ήσουν πραγματικά ευτυχισμένος μέσα σε μια σχέση;
Πέρασα πολύ μικρά διαστήματα που ένιωσα αυτή την ταύτιση. Γι’ αυτό είμαι μόνος μου τώρα.
Για ποιον λόγο συνέβη αυτό;
Δεν ήσουν εσύ έτοιμος; Σίγουρα δεν ήμουν εγώ έτοιμος.
Φοβόσουν τη σύνδεση;
Για να επιλέξω ανθρώπους που δεν γινόταν η σύνδεση σημαίνει ότι δεν ήμουν έτοιμος. It takes two to tango. Δεν το κάνω μόνος μου και δεν αναλαμβάνω την πλήρη ευθύνη μιας σχέσης.
Υπήρξαν φορές που το έκανες;
Ναι. Κυρίως αυτό έκανα. Διαβάζοντας διάφορα για τον καρκίνο στον πνεύμονα, είδα ότι ο συγκεκριμένος καρκίνος συνδέεται, πέρα από το παθολογικό κομμάτι, και με ένα συγκεκριμένο συναισθηματικό φορτίο.
Εχοντας διαβάσει συνεντεύξεις ανθρώπων που έχουν περάσει καρκίνο στον πνεύμονα, διαπίστωσα ότι έχουν ένα πολύ βασικό χαρακτηριστικό: καταπιεσμένο θυμό, ο οποίος είναι αποτέλεσμα απειλής. Συμβαίνει όταν αισθάνεσαι ότι απειλείσαι.
Δεν εκφράζεις τον θυμό σου γιατί κάτι θα χάσεις: οικογένεια, περιουσία, παιδιά, δουλειά, σχέση… Αυτή η απειλή ότι αν δεν είμαι καλό παιδί κάτι θα χάσω – και αυτό το καλό παιδί δεν το καθορίζω εγώ – αυτό έχει πολύ καταπιεσμένο θυμό μέσα και κάποια στιγμή αυτό σωματοποιείται.
Επί χρόνια τώρα προσπαθούν φίλοι μου αλλά και θεραπευτές να μου πουν «βγάλε τον θυμό σου». Δεν τον εξέφραζα και δεν τον βγάζω ακόμη.
Για ποιον λόγο;
Να σου πω την αλήθεια, διότι φοβάμαι μη με διώξουν. Τώρα το σκέφτηκα αυτό. Είναι σαν να κάνουμε ψυχανάλυση αυτή τη στιγμή. Η αίσθηση που έχω είναι πως αν εκφράσω τον θυμό μου, πως πρώτον φοβάμαι τι θα γίνει στη συνέχεια και δεύτερον φοβάμαι μη με διώξουν.
Γιατί δεν είμαι μόνο ο θυμός μου. Είμαι ένα σωρό άλλα πράγματα. Απλώς, όταν φτάσει στο σημείο να εκφραστεί ο καταπιεσμένος θυμός μπορεί να είναι ισοπεδωτικό.
Μια από τις πιο απελευθερωτικές σκηνές σε μια από τις πιο αγαπημένες μου ταινίες, στο «Τρέξε, Λόλα, τρέξε», είναι η στιγμή που ουρλιάζει η Λόλα μέσα στην τράπεζα και από το ουρλιαχτό της σπάνε τα πάντα: τζάμια, παράθυρα, ποτήρια, ρολόγια! Σπάει ο χρόνος!
Είχα πολλές φορές αυτή την αίσθηση, πως αν εκφράσω τον θυμό μου θα σπάσει ο χρόνος.
Εχεις βρεθεί κάπου που ένιωσες την ανάγκη να ουρλιάξεις; Να αποβάλεις συμπιεσμένη πίεση;
Το έχω κάνει μέσα στη θάλασσα, κολυμπώντας. Κάνω μια ειδική άσκηση μέσα στη θάλασσα, εδώ και χρόνια, πριν ξεκινήσω να κάνω τις αναπνευστικές ασκήσεις λόγω πνεύμονα.
Κάποια στιγμή, πριν από χρόνια, που ήταν πολύ έντονος ο θυμός και μη διαχειρίσιμος, ξύρισα το κεφάλι, ξύρισα όλο μου το σώμα, έφυγα για τη Νίσυρο με τον σκύλο μου και έμεινα για 10 μέρες χωρίς να μιλήσω σε άνθρωπο.
Πώς ήταν εκείνο το δεκαήμερο;
Υπέροχο. Αλλά είχε φυγή μέσα. Πολύ κλασική αντίδραση για εμένα.
Πέταξες άχρηστα… κομμάτια;
Εκαψα πολλά κούτσουρα… στο τζάκι! (σ.σ.: γέλια) Ηταν και χειμώνας.
Περπατούσα πολλές ώρες ώστε το σώμα να γειώνει τη συνθήκη, αλλά όχι, δεν το απέβαλα, καθώς φαίνεται, γι’ αυτό και σωματοποιήθηκε. Δεν έχω μάθει να το πετάω. Στην τελευταία σχέση που είχα, για παράδειγμα, προκειμένου να μην εκφράσω τον θυμό μου στο 100% – και τώρα που το σκέφτομαι με τρομερές αφορμές – έφευγα. Δεν θα ουρλιάξω. Δεν θα τα σπάσω.
Ερχομαι στην περιπέτεια του καρκίνου που έζησες πρόσφατα. Εχω την αίσθηση, από όσα είπαμε μέχρι τώρα, ότι ήταν ένα καμπανάκι του οργανισμού σου…
Δεν ήταν καμπανάκι αυτό, Γιάννη μου (σ.σ.: γέλια). Ηταν οι καμπάνες του Κουασιμόδου. Ηταν η δεύτερη μεγάλη καμπάνα στη ζωή μου.
Ποια ήταν η πρώτη;
Η πρώτη ήταν οι δύο απανωτές εγχειρήσεις που έκανα στη μέση, σε ηλικία 25 και 26 χρόνων. Και ύστερα από 25 χρόνια, προφανώς γιατί κάποια πράγματα δεν τα διόρθωσα, συνέβη αυτό.
Εύχομαι, σε 25 χρόνια από τώρα, στα 75 μου να μην ψάχνω αιτίες και αφορμές. Τι να σου πω; Ηταν πολύ μεγάλο το σοκ.
Ακόμη είμαι σκιαγμένος. Δεν έχω σκιαγραφήσει ούτε έχω οριοθετήσει τα τοπία και τους χάρτες μου, αλλά κάποιες σχέσεις από μόνες τους, αναδείχθηκαν στη βασική σταθερά της ζωής μου. Η σχέση μου με την κόρη μου. Το ήξερα, απλώς επιβεβαιώθηκε ότι είναι η πιο σημαντική που έχω στη ζωή μου.
Η σχέση με τον γιο μου, επίσης. Απλώς αυτός είναι πιο μικρός. Αλλά και η σχέση με φίλους μου. Οι άνθρωποι που ήταν δίπλα μου στο νοσοκομείο και με παρέδωσαν στους γιατρούς…
Η Μαρία, ο Δημήτρης, η Αθηνά, η Κυριακή, ο Παναγιώτης, αλλά και άλλοι που δεν ήταν εκείνη την ώρα παρόντες, διότι δεν επιτρεπόταν να είναι όλοι εκεί, και είναι οι φάροι της ζωής μου. Είναι εκείνοι που ακόμα και όταν πνίγομαι βλέπω μέσα από τα βάθη κάτι να λαμπυρίζει. Αυτοί είναι οι φίλοι μου!
Πόσο σπουδαίο και πολύτιμο.
Πρόσφατα που ήμουν στη Νίσυρο, είχα φιλοξενούμενους έναν φίλο από Αγγλία και μια φίλη από Ιταλία και μετά είχα τραπέζι και κάποιους άλλους φίλους από Αμερική και Αυστραλία.
Εκείνη τη στιγμή έτυχε να μιλήσω με τον πατέρα μου στο τηλέφωνο, ο οποίος μου είπε: «Βρε αγόρι μου, είσαι ο πιο σπουδαίος άνθρωπος που έχω συναντήσει». Ηταν πολύ μεγάλο δώρο αυτή η φράση του. Τον ρώτησα γιατί.
Και η απάντησή του ήταν: «Γιατί, βρε αγόρι μου, έχεις ανοιχτό σπίτι και έχεις σπίτια παντού!». Οι φίλοι μου είναι το μεγαλύτερο δώρο της ζωής μου. Αισθάνομαι πως όπου και να πάω στον κόσμο έχω ανθρώπους που με το που θα βρεθούμε, ακόμα κι αν έχουμε να μιλήσουμε χρόνια, θα μπούμε κατευθείαν στο ουσιώδες.
Πώς ήταν αυτό το διάστημα του καρκίνου για εσένα;
(σ.σ.: γέλια) Το καθαρτήριο του Δάντη το ξέρεις;.
Εχει και μια πλευρά ενδιαφέρουσα αυτό…
Εχει μια άγρια ηδονή, έναν τεράστιο κίνδυνο και είναι μια πολύ βαθιά διαδικασία πένθους, διότι όταν καθαρίζουμε δεν θέλουμε να απαλλαγούμε από κάποιες ακαθαρσίες. Τις έχουμε συνηθίσει. Εχουμε συνηθίσει να έχουμε στη ζωή μας ανθρώπους που μας θέλουν χαμηλά.
Θεωρείς πως έχουν αυτή τη στάση από κόμπλεξ;
Από φόβο. Ο φόβος τού να ανέβει ο άλλος. Δεν είναι όλοι οι άνθρωποι έτοιμοι για την αλλαγή. Και όταν συνευρεθούν δύο άνθρωποι και ο ένας από τους δύο αλλάζει, δεν είναι εύκολο να το αποδεχθείς και να συμβαδίσεις.
Πώς θέλεις να είναι η σχέση που ονειρεύεσαι να έρθει;
Θέλω να εμπνέω και να εμπνέομαι. Να κλείνει η πόρτα του σπιτιού και να υπάρχει ησυχία και πάθος. Να λέω «εδώ αφήνομαι».
Θα επανέλθω στο πώς ένιωσες όταν έμαθες για την αρρώστια…
Ενιωσα και νιώθω σαν λαβωμένο ζώο. Οσοι με έχουν πληγώσει στο παρελθόν, σε αυτή τη φάση της ζωής μου δεν θέλω καν να είναι κοντά μου.
Ανθρωποι που είχαν ευχηθεί να μην υπήρχα, έστω και για πλάκα, έστω και γιατί συγκρουστήκαμε κάποια στιγμή, είναι η πρώτη φορά που τολμώ να πω ότι δεν τους χρειάζομαι στη ζωή μου. Να είναι καλά, μακριά από μένα.
Είναι σοκαριστικό να υπάρχουν άνθρωποι που εύχονται να μην υπάρχει ο συνάνθρωπός τους, ο φίλος τους, η σχέση τους, ο συγγενής τους… Δεν το έχεις νιώσει;
Δεν υπάρχουν άνθρωποι στην οικογένεια, στη δουλειά, σε μια σχέση που να έχουν πει «αχ, να μην υπήρχε αυτός ο άνθρωπος. Πρόβλημα δημιουργεί». Είμαστε σκληροί οι άνθρωποι. Επειδή φοβόμαστε πάρα πολύ και μας πιάνει αυτή η τρομακτική ανασφάλεια, οποιοσδήποτε για κάποιον λόγο μας κλονίζει, αποτελεί απειλή.
Θα σταθώ στο ότι είναι πολύ ωραίο που έβαλες όρια και είπες ότι άφησες πίσω σου όσους δεν σου άξιζαν.
Κάποιους δεν μπορώ να τους αφήσω πίσω μου. Είναι κάποια μέλη της οικογένειας, μπορείς όμως να τους κρατήσεις σε απόσταση. Κάποια στιγμή, μου είπε ένας φίλος ποιητής, όταν μίλησα για τη συγχώρεση: «Γιατί, βρε Γιώργο; Ας φύγουν και κάποιοι ασυγχώρητοι. Ας ξεχάσεις και κάποιους. Κάποιες πράξεις δεν είναι εύκολο να συγχωρεθούν».
Ζούμε με την αγωνία του καλού ανθρώπου;
Ζούμε με την αγωνία του καλού παιδιού. Μία από τις αγωνίες που ζούμε είναι να κάνω τα πράγματα σωστά και όμορφα. Είναι τεράστια αγωνία αυτή.
Πώς ονειρεύεσαι από εδώ και πέρα τη ζωή;
Να απολαμβάνω κάθε στιγμή ό,τι προκύπτει. Δεν θέλω να ξέρω.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ: ΙΩΑΝΝΑ ΤΖΕΤΖΟΥΜΗ,
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΟΣ ΚΥΠΡΙΩΤΗΣ & ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΣΟΥΚΑΣ, ΜΑΚΙΓΙΑΖ – ΜΑΛΛΙΑ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΝΤΟΣ
