Τα τελευταία χρόνια, σχεδόν όλοι μας έχουμε ακούσει τα εξαιρετικά νοητικά, συναισθηματικά, πνευματικά και σωματικά οφέλη που μπορεί να μας χαρίσει ο διαλογισμός.
Αυτή η αρχαία τεχνική ενσυνειδητότητας φημίζεται για το ότι μπορεί να μας κάνει να αισθανόμαστε πιο ήρεμοι, πιο παρόντες και πιο ισορροπημένοι στη γεμάτη προκλήσεις καθημερινότητά μας.
Λειτουργεί όμως για όλους τους ανθρώπους το ίδιο;
Μπορεί ο διαλογισμός να προκαλέσει (και) αρνητικές σκέψεις;
Σύμφωνα με μελέτη του 2017 που διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου Μπράουν και της Καλιφόρνιας, μπορεί.
Η πλειονότητα των ανθρώπων στρέφεται στον διαλογισμό για να τους βοηθήσει να γίνουν πιο αισιόδοξοι. Αυτό όμως δεν συμβαίνει πάντα.
Διαβάστε επίσης: Άγχος: 7 αποτελεσματικοί τρόποι για να το μειώσετε
Σχεδόν οι μισοί από τους συμμετέχοντες στη μελέτη βίωσαν παραληρητικές-παράλογες σκέψεις καθώς και μια αλλαγή στην εκτελεστική λειτουργία, την ικανότητα δηλαδή να ελέγχουν τον εαυτό τους και να φέρουν εις πέρας απλές υποχρεώσεις.
Μια άλλη μελέτη που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο του Σιάτλ το 2009 είχε επίσης καταδείξει παρόμοια αποτελέσματα, αποκαλύπτοντας πως οι συμμετέχοντες είχαν και αυταπάτες εξαιτίας του τακτικού διαλογισμού.
Η αισθητηριακή αντίληψη μπορεί να αλλάξει
Ο τρόπος που βλέπουμε, μυρίζουμε, ακούμε και γευόμαστε θα μπορούσε επίσης να αλλάξει λόγω του διαλογισμού. Πολλοί συμμετέχοντες στη μελέτη του 2017 παρουσίασαν ψευδαισθήσεις, είδαν οράματα ή φώτα που δεν υπήρχαν.
Ορισμένοι δε, ανέφεραν αυξημένη ευαισθησία στο φως και στον θόρυβο και μια «παραμόρφωση» στον χρόνο και στον χώρο.
Σύμφωνα με το «Psychology Today», κάποιοι καταφεύγουν στον διαλογισμό με την ελπίδα να βιώσουν τέτοια οράματα, μια νοοτροπία προσέγγισης κατά κανόνα μη παραγωγική όσον αφορά την εν λόγω πρακτική.
Μπορεί να «ζωντανέψουν» αρνητικές αναμνήσεις και συναισθήματα
Ο διαλογισμός είναι ικανός να αναδείξει συναισθήματα και αναμνήσεις που είχαμε καταπιέσει στο παρελθόν. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε έναν καταιγισμό αρνητικών συναισθημάτων, μια κατάσταση δύσκολα διαχειρίσιμη για την πλειονότητα των ανθρώπων.
Οσοι συμμετείχαν στη μελέτη του 2017 ανέφεραν ότι ένιωσαν πανικό, άγχος, φόβο και ενίοτε έντονη θλίψη. Επιπλέον, τα άτομα στη μελέτη του 2009 ανέφεραν πως αναβίωσαν τραυματικές εμπειρίες με τη μορφή αναδρομών στο παρελθόν.
Σωματικές παρενέργειες
Αν και συχνά ο διαλογισμός αντιμετωπίζεται ως ένα διανοητικό και συναισθηματικό εργαλείο, έχει αποδεδειγμένη επίδραση και στο σώμα. Τα άτομα που συμμετείχαν στη μελέτη του 2017 κατέθεσαν ότι ένιωσαν αρνητικές σωματικές αλλαγές όπως πόνο, πίεση, ακούσιες κινήσεις, πονοκεφάλους, κόπωση, αδυναμία, γαστρεντερικά προβλήματα και ζάλη.
«Η αίσθηση του εαυτού»
Μπορεί να ακούγεται κλισέ, αλλά η πιο σημαντική σχέση μας στη ζωή είναι πράγματι αυτή που έχουμε με τον εαυτό μας αφού επηρεάζει και όλες τις άλλες σχέσεις που δημιουργούμε.
Ετσι, το γεγονός ότι ο διαλογισμός έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει αρνητικά την αίσθηση του εαυτού μπορεί να είναι μια πολύ ανησυχητική πτυχή.
Σύμφωνα με μια άλλη μελέτη του 1992 στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, διαπιστώθηκε ότι οι συμμετέχοντες είχαν μεγαλύτερη επίγνωση των αρνητικών τους ιδιοτήτων ύστερα από την πρακτική του διαλογισμού, γεγονός που δεν λειτούργησε θετικά για εκείνους.
Οι συμμετέχοντες στη μελέτη του 2017 ανέφεραν επίσης ότι αισθάνονταν απώλεια της «εξουσίας» και της αίσθησης του εαυτού τους. Επιπλέον, πολλοί δήλωσαν ότι ένιωσαν τα όρια μεταξύ των ιδίων και του υπόλοιπου κόσμου να «θολώνουν».
Αντικοινωνικότητα
Ο διαλογισμός αφορά την επαφή. Την επαφή με τον εαυτό μας και κατ’ επέκταση με τους γύρω μας. Οι μισοί από τους συμμετέχοντες στη μελέτη του ’17 δήλωσαν ότι αντιμετώπισαν κοινωνική δυσκολία, μια έλλειψη ικανότητας να συμπεριφέρονται φυσιολογικά στον κόσμο που τους περιβάλλει.
Σχεδόν οι μισοί ανέφεραν ότι είχαν πρόβλημα να ενταχθούν ξανά στην κοινωνία μετά από εντατική εξάσκηση. Αλλοι πάλι είπαν ότι ένιωθαν τόσο κοινωνικά «εξαντλημένοι» που δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν ούτε στον χώρο της εργασίας τους.
Τι είναι σημαντικό εν κατακλείδι να γνωρίζουμε
Συνολικά, η έρευνα που αφορά τους κινδύνους του διαλογισμού είναι ακόμα σχετικά περιορισμένη. Αντιθέτως, όλο και περισσότερες κλινικές μελέτες ανά τον κόσμο υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα της πρακτικής και τα πολλαπλά οφέλη της σε όλα τα επίπεδα.
Η επιστήμη κατά κανόνα υποστηρίζει ότι η εξάσκηση της ενσυνειδητότητας μπορεί να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε προοπτική, να μειώσουμε το άγχος, να βελτιώσουμε τη μνήμη μας και να είμαστε σωματικά πιο υγιείς.
Επομένως, δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως τα προαναφερθέντα αρνητικά αποτελέσματα αφορούν όλους όσοι κάνουν διαλογισμό, μα μάλλον μια μειοψηφία.
Σε κάθε περίπτωση, για να έχει η εξάσκησή μας τα σωστά θεμέλια και επωφελή εξέλιξη, είναι σημαντικό να ξέρουμε και τις δύο όψεις του νομίσματος ώστε εάν κάποιος από εμάς ανήκει σε αυτή τη μειοψηφία να εμπιστευτεί την πρακτική του στα χέρια ενός ειδικού για να είναι σε θέση σταδιακά να καρπωθεί τα οφέλη.
