Ίσως έχετε έναν φίλο ή ένα αγαπημένο πρόσωπο που έχει εμμονή με την τελειότητα. Εκείνον που δουλεύει συνέχεια ή τη μαμά που δεν αφήνει κανέναν να βοηθήσει στο σπίτι επειδή κανείς άλλος δεν το κάνει «σωστά». Ή μήπως είστε εσείς ο τελειομανής στη ζωή σας;
Οι άνθρωποι τείνουν να θεωρούν την τελειομανία ως σημάδι του να είσαι απλά άνθρωπος με υψηλές προσδοκίες και επιδόσεις. Αλλά αυτή η αντίληψη δεν εξηγεί πόσο αγχωτικό μπορεί να είναι να ανταποκρίνεσαι σε τόσο απίστευτα υψηλά πρότυπα.
Οι τελειομανείς έχουν μια νοοτροπία «όλα ή τίποτα», η οποία ωθείται από έναν παραλυτικό φόβο της αποτυχίας. Έχουν επίσης αυτό που ονομάζεται υπό όρους αυτοεκτίμηση. Πιστεύουν ότι «είμαι καλός μόνο αν μπορώ να πετύχω αυτά τα πράγματα».
Διαβάστε επίσης: Μετατραυματικό στρες: Μπορεί η απιστία να το πυροδοτήσει;
Και δεδομένου ότι η πραγματική τελειότητα είναι αδύνατη, μπορείτε να καταλάβετε πώς κάποιος με αυτή τη νοοτροπία μπορεί να αντιμετωπίζει ψυχικά προβλήματα και να φτάσει μέχρι τις αυτοκτονικές σκέψεις.
Τι είναι τέλος πάντων η τελειομανία;
Η τελειομανία, σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία, είναι η τάση να απαιτεί κανείς από τους άλλους ή από τον εαυτό του ένα εξαιρετικά υψηλό ή ακόμη και άψογο επίπεδο απόδοσης, πέρα από αυτό που απαιτεί η κατάσταση.
Με άλλα λόγια, θεωρείται χαρακτηριστικό της προσωπικότητας και όχι ψυχική διαταραχή.
Σύμφωνα με μια ανασκόπηση του 2020 στο International Journal of Medical Education, η τελειομανία μπορεί να είναι είτε θετική είτε αρνητική. Μερικοί εξακολουθούν να επιτρέπουν στον εαυτό τους να κάνουν ένα λάθος πού και πού. Άλλοι, όμως, είναι πιθανό να εμφανίσουν άγχος, κατάθλιψη και άλλες επιζήμιες επιπτώσεις στην υγεία.
Τελειομανία και άγχος
Υπάρχει εδώ και καιρό μια σχέση μεταξύ των τελειομανών τάσεων και του άγχους. Η τελειομανία είναι αυξημένη στις αγχώδεις διαταραχές, σημειώνουν οι συγγραφείς μιας δημοσίευσης του 2011 στην επιθεώρηση Clinical Psychology Review. Αυτό περιλαμβάνει το γενικευμένο άγχος, το κοινωνικό άγχος, τον πανικό και τη διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD).
Για τα άτομα με διαταραχή κοινωνικού άγχους, ο φόβος ότι θα κριθούν από τους άλλους μπορεί να οδηγήσει σε επιβλαβείς συμπεριφορές, σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση για το Άγχος και την Κατάθλιψη (ADAA).
Οι κοινωνικές συναναστροφές μπορεί να είναι εξαντλητικές, αγχωτικές και όχι πολύ αυθεντικές. Η ανησυχία για την τήρηση πολύ υψηλών προτύπων μπορεί να εμποδίσει τους ανθρώπους να είναι ο εαυτός τους.
Μια μελέτη στο BMC Psychiatry διαπίστωσε ότι η τελειομανία αποτελεί σημαντικό προγνωστικό παράγοντα της παθολογικής ανησυχίας, ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής (GAD).
Οι κίνδυνοι της τελειομανίας
Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η συχνότητα των τελειομανών σκέψεων ενός ατόμου μπορεί να επηρεάσει τα συμπτώματα άγχους.
Μια μελέτη του 2021 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cognitive Behaviour Therapy ζήτησε από 356 ενήλικες που είχαν διαγνωστεί με άγχος ή διαταραχή που σχετίζεται με το άγχος να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο αυτοαναφοράς σχετικά με τις τελειομανείς τάσεις τους.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που βίωναν συχνότερα τελειομανείς σκέψεις είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναφέρουν σοβαρά συμπτώματα GAD και PTSD, σύμφωνα με την έκθεσή τους.
Υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις ότι η τελειομανία μπορεί να αποτελεί παράγοντα αυτοκτονικής συμπεριφοράς. Οι τελειομανείς όχι μόνο παλεύουν με την πίεση να είναι τέλειοι, αλλά μπορεί επίσης να αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο να πεθάνουν από αυτοκτονία, σύμφωνα με μια ανάλυση του 2014 στην επιθεώρηση Review of General Psychology.
Ξεχωριστά, μια μελέτη του 2020 σε ενήλικες ψυχιατρικούς εξωτερικούς ασθενείς δείχνει ότι ο φόβος της ταπείνωσης, χαρακτηριστικό γνώρισμα των ατόμων με τελειομανείς τάσεις, μπορεί να σχετίζεται με την αυτοκτονική συμπεριφορά.
Αναφέροντας στο International Journal of Environmental Research and Public Health, οι συγγραφείς σημειώνουν ότι οι τελειομανείς είναι πιο αυτοκριτικοί και είναι πιο πιθανό να αισθάνονται ταπεινωμένοι αν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα είχαν σχεδιάσει.
