Το συνονθύλευμα των πέντε αισθήσεων ονομάζεται συναισθησία. Είναι μια νευρολογική κατάσταση στην οποία οι πληροφορίες που προορίζονται να διεγείρουν μία μόνο από τις αισθήσεις μας διεγείρουν τελικά πολλές ταυτόχρονα, αυτόματα και ακούσια.
Η έννοια της συναισθησίας συμπλέει με την έννοια της δημιουργικότητας, ενώ τον συγκερασμό τους συναντάμε στην τέχνη. Εσείς ξέρατε ότι μερικοί από τους αγαπημένους σας καλλιτέχνες είναι συναισθητικοί; Σίγουρα έχουμε ακόμη να μάθουμε πολλά για αυτόν τον «πολύχρωμο» κόσμο.
ΕΔΩ ΚΑΙ ΠΟΣΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ «ΑΚΟΥΜΕ» ΧΡΩΜΑΤΑ;
Το ενδιαφέρον για την «έγχρωμη» ακοή, δηλαδή για τη συν-αντίληψη του χρώματος κατά την ακρόαση ήχων ή μουσικής, χρονολογείται από την ελληνική αρχαιότητα, όταν οι φιλόσοφοι διερευνούσαν αν το χρώμα («χροιά», αυτό που σήμερα ονομάζουμε ηχόχρωμα) της μουσικής ήταν μια φυσική ποιότητα που μπορούσε να ποσοτικοποιηθεί.
Διαβάστε επίσης: Υγεία του δέρματος: Πώς επηρεάζεται από τη διάθεσή μας
Ομως αρκετοί ιστορικοί θεωρούν ότι ο πρώτος που περιέγραψε τη συναισθησία ήταν ο Αριστοτέλης στο έργο του «Περί ψυχής». Ο Πυθαγόρας, μάλιστα, αναφερόταν στη μουσική των σφαιρών.
Ο φυσικός του δέκατου έβδομου αιώνα Ισαάκ Νεύτων προσπάθησε να λύσει το πρόβλημα υποθέτοντας ότι οι μουσικοί και οι χρωματικοί τόνοι έχουν κοινές συχνότητες. Η πρώτη αδιαμφισβήτητη περιγραφή της συναισθησίας βρίσκεται στο «Δοκίμιο για την ανθρώπινη νόηση» του μεγάλου εμπειριστή φιλοσόφου Τζον Λοκ.
ΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΠΟΥ ΚΑΤΟΙΚΟΥΝ ΣΤΟ «ΒΑΣΙΛΕΙΟ» ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ
Yπάρχει πλούσια ιστορία στις τέχνες. Η συναισθησία είναι η «ασθένεια» που κέντριζε τη φαντασία του Arthur Rimbaud και του Charles Baudelaire, οι οποίοι και έγραψαν ποιήματα ορμώμενοι από την προσωπική τους εμπειρία, αλλά κι εκείνη του ζωγράφου Wassily Kandinsky που δημιούργησε ανάλογους πίνακες ζωγραφικής.
Μεταξύ των αξιοσημείωτων συναισθητικών συγκαταλέγονται οι Vincent van Gogh, Billy Joel, Marilyn Monroe, Duke Ellington, Kanye West, Beyoncé, Billie Eilish και Finneas O’Connell, Olivia Rodrigo, Lady Gaga και Frank Ocean.
Το διεθνές mega-hit «Happy» του Pharrell Williams, για παράδειγμα, είναι κίτρινο, με πινελιές μουσταρδί και σορμπέ πορτοκάλι, σύμφωνα με τον ίδιο. Ο συνθέτης και τραγουδιστής επέμεινε πρόσφατα σε συνέντευξή του ότι η συναισθησία «δεν είναι κάτι σπάνιο, οι περισσότεροι καλλιτέχνες την έχουν».
Τα άτομα με συναισθησία τείνουν να έχουν καλύτερες επιδόσεις στις δοκιμασίες μνήμης, ειδικά αυτές που αφορούν χρώμα, αφηρημένα μοτίβα ή λέξεις, κι αυτό μπορεί να μεταφερθεί σε δημιουργικές ικανότητες όπως είναι η μουσική.
ΣΗΜΕΡΑ Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΑΝΑΘΕΩΡΕΙ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΕΣ ΟΙ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΜΑΣ
Η συναισθησία μπορεί να συμβεί μεταξύ σχεδόν οποιουδήποτε συνδυασμού αισθήσεων ή γνωστικών οδών. Οταν μια αίσθηση είναι ενεργοποιημένη, μια άλλη αίσθηση ενεργοποιείται ταυτόχρονα και απροσδόκητα.
Αυτό μπορεί, για παράδειγμα, να έχει τη μορφή της ακοής μουσικής και ταυτόχρονα να ανιχνεύει τον ήχο ως στροβιλισμό ή μοτίβα χρώματος.
Στους ανθρώπους χωρίς συναισθησία συμβαίνει το εξής: Κάθε μία από τις πέντε αισθήσεις μας διεγείρει μια διαφορετική περιοχή του εγκεφάλου μας. Κοιτάζοντας έναν κίτρινο τοίχο, για παράδειγμα, θα φωτιστεί ο οπτικός φλοιός στο πίσω μέρος του εγκεφάλου μας.
Εάν κάποιος έχει συναισθησία, μπορεί επίσης να αισθάνεται τη γεύση του τοίχου ενώ κοιτάζει το χρώμα του.
Μία από τις κύριες θεωρίες σχετικά με το πώς προκαλείται συναισθησία είναι μια ιστορία διασταυρούμενων συρμάτων στον εγκέφαλο όπου, για παράδειγμα, οι περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην αναγνώριση γραμμάτων και λέξεων βρίσκονται ακριβώς δίπλα σε περιοχές που εμπλέκονται στην αντίληψη των χρωμάτων.
Kάθε φορά που κάποιος με συναισθησία βλέπει ένα γράμμα ή έναν αριθμό, εκτός από την ενεργοποίηση αυτών των νευρώνων στον εγκέφαλο, που εμπλέκονται στην αναγνώριση γραμμάτων και αριθμών, ενεργοποιούν επίσης ορισμένα από τα χρωματικά κύτταρα του εγκεφάλου. Αυτός είναι ο λόγος που αποκτούν αυτή την αυτόματη, ακούσια εμπειρία χρωμάτων.
ΤΟ «ΜΠΟΤΙΛΙΑΡΙΣΜΑ» ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ
Η συναισθησία συναντάται σε κάποια μορφή της σε έναν στους 2.000 ανθρώπους. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι όλοι μας γνωρίζουμε καλά τουλάχιστον έξι ή επτά ανθρώπους που έχουν συναισθησία, απλώς δεν ξέρουμε ποιοι είναι. Γνωρίζουμε επίσης ότι είναι εν μέρει γενετική, επειδή την ανιχνεύουμε σε περιπτώσεις κληρονομικότητας.
Ωστόσο, φαίνεται να σχετίζεται και με ορισμένες διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και ορισμένα είδη κεφαλαλγίας. Η ακριβής, όμως, αιτία είναι άγνωστη.
Τα άτομα που έχουν συναισθησία μπορεί να βλέπουν ήχους, να ακούνε χρώματα, να δοκιμάζουν λέξεις ή να αισθάνονται μια αίσθηση στο δέρμα τους όταν μυρίζουν συγκεκριμένες μυρωδιές.
Μπορούν, επίσης, να δουν αφηρημένες έννοιες, όπως ο χρόνος, να προβάλλονται στον χώρο γύρω τους.
Ενώ, σχεδόν, οποιοσδήποτε αισθητηριακός συνδυασμός είναι δυνατός στη συναισθησία, συμπληρώνοντας ένα σύνολο με πάνω από 80 διαφορετικούς συνδυασμούς. Δεν δημιουργούν ψυχικές εικόνες, αλλά εντυπώσεις που ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Γι’ αυτό τον λόγο χαρακτηρίζονται ως αισθήματα.
