Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Robert Sternberg, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ των ΗΠΑ, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι ερωτικές σχέσεις στηρίζονται σε τρεις πυλώνες, οι οποίοι είναι: το πάθος, η οικειότητα και η δέσμευση. Οπως εξηγεί ο καθηγητής, σε λίγες μόνο περιπτώσεις οι σχέσεις διαθέτουν και τους τρεις αυτούς πυλώνες, ενώ είναι συχνότερο να τους λείπει κάποιος.
Αυτό που επίσης τονίζει είναι ότι οι σχέσεις που ξεκινούν ως πολύ παθιασμένες – πράγμα που πιθανώς έχει συμβεί κάποια φορά σε πολλούς από εμάς – χρειάζεται να εξελιχθούν και να αποκτήσουν και τα άλλα στοιχεία αν ελπίζουν ότι θα κρατήσουν στον χρόνο.
Διαβάστε επίσης: Συναισθηματική νοημοσύνη: Πόσο υψηλό ΕQ έχετε;
Ακριβώς επειδή όλες οι σχέσεις δεν είναι ίδιες, ειδικά αναφορικά με το σε πόσο ποσοστό στηρίζονται στον καθένα από αυτούς τους πυλώνες ο Robert Sternberg έχει αναπτύξει μία θεωρία χωρίζοντας τις σχέσεις σε οκτώ είδη ανάλογα με το πάθος, την οικειότητα και τη δέσμευση που υπάρχουν μεταξύ των συντρόφων αλλά και τη διάδραση μεταξύ αυτών των τριών στοιχείων.
Οι τρεις πυλώνες της σχέσης
* Η οικειότητα είναι το αίσθημα εγγύτητας που νιώθουμε για τον σύντροφό μας, το πόσο πολύ νιώθουμε «συνδεδεμένοι». Οι σύντροφοι που εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον έχουν υψηλότερα επίπεδα οικειότητας. Πολύ σημαντική για να αναπτυχθεί και να διατηρηθεί η οικειότητα είναι η καλή επικοινωνία.
* Το πάθος είναι ο δεύτερος πυλώνας. Οπως μπορούμε να φανταστούμε, το πάθος είναι το επίπεδο της σεξουαλικής έλξης μεταξύ των συντρόφων. Στα παθιασμένα ζευγάρια οι σύντροφοι μπορεί να καταλαμβάνονται από έντονα συναισθήματα ο ένας για τον άλλον, επιθυμία να είναι μαζί, να σκέφτονται συνεχώς ο ένας τον άλλον και να βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα διέγερσης.
* Η δέσμευση είναι ο τρίτος πυλώνας. Είναι λιγότερο συναισθηματική και περισσότερο γνωστική. Αφορά τους συντρόφους που αποφασίζουν να συνεχίσουν τη σχέση, πιστεύουν στην αξία της σχέσης και παίρνουν τη συνειδητή απόφαση να αποφύγουν να αναζητήσουν άλλους συντρόφους.
Τα οκτώ είδη των σχέσεων
* Ολοκληρωμένη αγάπη. Είναι αυτές οι σπάνιες, σχεδόν τέλειες σχέσεις. Οι σύντροφοι μοιράζονται και τους τρεις πυλώνες. Το ζευγάρι έχει μεγάλη οικειότητα, γνωρίζουν καλά ο ένας τον άλλον, είναι σε θέση να διατηρήσουν το πάθος τους ο ένας για τον άλλον και είναι βαθιά και σοβαρά αφοσιωμένοι.
* Ρομαντική αγάπη είναι όταν οι πυλώνες της οικειότητας και του πάθους είναι παρόντες, αλλά υπάρχει έλλειψη δέσμευσης. Στα αρχικά στάδια πολλών σχέσεων, υπάρχει ρομαντική αγάπη με πολλή οικειότητα και πάθος, αλλά η σχέση δεν έχει προχωρήσει (ή μπορεί να μην προχωρήσει ποτέ) στη δέσμευση.
* Η άσκοπη αγάπη περιλαμβάνει υψηλά επίπεδα πάθους και δέσμευσης, αλλά λείπει η οικειότητα. Πρόκειται για το είδος της σχέσης «ανεμοστρόβιλου», όπου σε ένα ζευγάρι ενθουσιάζεται ο ένας με τον άλλον και γρήγορα προχωρεί σε δέσμευση, συχνά μετακομίζοντας μαζί ή και προχωρώντας στον γάμο.
Αλλά αν δεν αναπτυχθεί οικειότητα με την πάροδο του χρόνου, η σχέση μπορεί να είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
* Το ξεμυάλισμα είναι το είδος της αγάπης που είναι όλο πάθος ενώ υπάρχει λίγη οικειότητα ή δέσμευση. Υπάρχει υψηλός βαθμός διέγερσης όταν οι δύο σύντροφοι είναι μαζί, αλλά αν δεν αναπτυχθούν οι άλλοι πυλώνες, είναι δύσκολο να διατηρηθεί μια σχέση που βασίζεται μόνο στο πάθος.
* Η σχέση που μοιάζει πιο πολύ με συμπάθεια ή φιλία είναι όταν υπάρχει οικειότητα – αισθήματα εγγύτητας και κατανόησης αλλά χωρίς πάθος ή δέσμευση. Αυτός ο τύπος σχέσης είναι στην πραγματικότητα μια φιλία.
* Ο συντροφικός έρωτας είναι όταν οι πυλώνες της οικειότητας και της δέσμευσης είναι ισχυροί, αλλά η σχέση στερείται πάθους. Υπάρχουν δύο τύποι αγάπης, η συντροφική και η παθιασμένη, αλλά και οι παθιασμένες σχέσεις μπορεί να γίνουν πιο συντροφικές όταν το πάθος στη σχέση πεθάνει.
* Ο άδειος έρωτας έχει τον πυλώνα της δέσμευσης, αλλά η οικειότητα και το πάθος λείπουν. Αυτό μπορεί να συμβαίνει σε έναν γάμο από προξενιό ή όταν το ζευγάρι αισθάνεται ότι έχει «υποχρέωση» να παντρευτεί (π.χ. «δεν υπάρχει κανένας άλλος που να με θέλει», «είμαστε μαζί τόσο καιρό, πρέπει να παντρευτούμε», «πρέπει να ικανοποιήσω την κοινωνία και την οικογένειά μου και να παντρευτώ»).
* Η μη αγάπη είναι μια σχέση στην οποία δεν υπάρχει κανένας από τους τρεις πυλώνες. Πρόκειται συνήθως για σύντομες, περιστασιακές, μεταβατικές σχέσεις, χωρίς κανένα συναισθηματικό βάθος.
