Η πατάτα είναι ένα από τα ευρέως γνωστά τρόφιμα και καταναλώνεται σχεδόν από όλους τους λαούς. Τη συναντάμε σε διάφορα χρώματα, από άσπρο, πορτοκαλοκίτρινο έως και μοβ.

Στο προσκήνιο βρίσκεται τα τελευταία χρόνια και η γλυκοπατάτα, η οποία έχει γίνει ιδιαίτερα γνωστή και πολλοί είναι εκείνοι που αναρωτιούνται αν είναι καλύτερη συγκριτικά με την πατάτα. Τα δύο είδη πατάτας μοιάζουν, αλλά προέρχονται από διαφορετικές οικογένειες.

Διαβάστε επίσης: Πατάτες για.. υγιές έντερο – Ο λόγος θα σας εκπλήξει

Εχουν διαφορές και στην περιεκτικότητα των θρεπτικών συστατικών τους.

Πατάτα

Η πατάτα, γνωστή και ως γεώμηλο, είναι ένα φυτό που ανήκει στην οικογένεια των στρυχνοειδών (solanum tuberosum). Το πλεονέκτημα της πατάτας σε σχέση με τα υπόλοιπα λαχανικά είναι ότι συνδυάζει τα χαρακτηριστικά των αμυλωδών τροφίμων με αυτά των υπόλοιπων λαχανικών.

Η θρεπτική αξία της πατάτας είναι σημαντική αλλά επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο παρασκευής της καθώς και από τις συνθήκες και τη διάρκεια συντήρησής της. Η πατάτα αποτελείται από 78%-80% νερό, 18%-20% υδατάνθρακες, 1,5%-2% πρωτεΐνες και 1% βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.

Μακροθρεπτικά συστατικά

Κυρίαρχο θρεπτικό συστατικό στην πατάτα αποτελούν οι υδατάνθρακες, με τη μορφή αμύλου.

Οσον αφορά τις πρωτεΐνες, παρ’ όλο που υπάρχουν σε μικρό ποσοστό στην πατάτα, αν συνδυαστεί σωστά με τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνη (όπως αβγό, τυρί, κρέας κ.λπ), μπορεί να αποδώσει τα απαραίτητα αμινοξέα για τον οργανισμό. Η πατάτα περιέχει ίχνη λιπαρών οξέων.

Ενα άλλο πολύ σημαντικό συστατικό της είναι οι φυτικές ή εδώδιμες ίνες.

Οι φυτικές ίνες βρίσκονται κυρίως στη φλούδα των φρούτων και λαχανικών και το ίδιο ισχύει και για την πατάτα. Επομένως, για να λάβουμε τις ευεργετικές ιδιότητες των φυτικών ινών στις πατάτες καλό είναι να τις καταναλώνουμε με τη φλούδα.

Προτού τις καταναλώσουμε, όμως, θα πρέπει να τις καθαρίσουμε σχολαστικά και να αφαιρούμε τα αλλοιωμένα μέρη της εξωτερικής επιφάνειάς της. Τα 100 γραμμάρια πατάτας περιέχουν: 20,1 γραμμάρια υδατανθράκων, 1,9 γραμμάρια πρωτεϊνών, 0,1 γραμμάρια λιπαρών, 1,8 γραμμάρια φυτικών ινών.

Μικροθρεπτικά συστατικά

– Κάλιο: Οι πατάτες περιέχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο. Το κάλιο είναι ένα πολύτιμο ιχνοστοιχείο που βοηθά στην ανάπτυξη του σώματος. Επιπλέον, είναι ένας ηλεκτρολύτης που βοηθά στην ισορροπία των υγρών του σώματος, η οποία είναι σημαντική για τη φυσιολογική αρτηριακή πίεση.

– Βιταμίνη C: Η συγκεκριμένη βιταμίνη είναι απαραίτητη για το ανοσοποιητικό σύστημα και παράλληλα συμβάλλει στην καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό.

– Βιταμίνη Β6 (πυριδοξίνη): Από τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β, η Β6 (πυριδοξίνη) είναι αυτή που επικρατεί. Βοηθάει στον μεταβολισμό των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών, αλλά και στη ρύθμιση της δράσης της χοληστερόλης.

– Φυλλικό οξύ: Το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη των κυττάρων και θεωρείται απαραίτητο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Γλυκοπατάτα

Η γλυκοπατάτα ανήκει στην οικογένεια των περιπλοκοειδών (Ipomoea batatas) και αποτελεί ένα ποώδες, πολυετές φυτό. Πρόκειται για την 7η  και πιο σημαντική καλλιέργεια για ανθρώπινη κατανάλωση μετά το ρύζι, το σιτάρι, τον αραβόσιτο και τη μανιόκα (κασσάβα). Αποτελεί ένα εξαιρετικά ευέλικτο ως προς την παρασκευή του και παράλληλα νόστιμο αμυλούχο λαχανικό.

Συγκριτικά με την πατάτα, η γλυκοπατάτα αποδίδει περισσότερες θερμίδες και αποτελείται σε μεγαλύτερο βαθμό από νερό και υδατάνθρακες και ένα μικρό ποσοστό από πρωτεΐνες. Τα 100 γραμμάρια γλυκοπατάτας περιέχουν: 20,7 γραμμάρια υδατανθράκων, 2 γραμμάρια πρωτεϊνών, 0,2 γραμμάρια λιπαρών, 3,3 γραμμάρια φυτικών ινών.

Η γλυκοπατάτα είναι καλύτερη πηγή φυτικών ινών και κατατάσσεται στα τρόφιμα μέτριου γλυκαιμικού δείκτη, ενώ η πατάτα στα τρόφιμα υψηλού γλυκαιμικού δείκτη. Συνεπώς, η γλυκοπατάτα δεν αυξάνει τόσο γρήγορα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σε σχέση με τη πατάτα και αποτελεί καλύτερη επιλογή για τα άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη.

Μικροθρεπτικά συστατικά

Κάλιο: Είναι καλή πηγή, αλλά περιέχει μικρότερη ποσότητα από την πατάτα.

Βιταμίνη Α: Οι γλυκοπατάτες είναι πλούσιες σε β-καροτένιο, το αντιοξειδωτικό αυτό είναι υπεύθυνο για το έντονο πορτοκαλί της χρώμα, το οποίο μετασχηματίζεται σε βιταμίνη Α στο σώμα. Η

συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα βιταμίνης Α μπορεί να επιτευχθεί ακόμα και με 100 γραμμάρια γλυκοπατάτας.

Βιταμίνη C: Η γλυκοπατάτα αποτελεί καλή πηγή βιταμίνης C, μια και περιέχει το 21% της προσλαμβανόμενης ποσότητας αναφοράς, ενώ η πατάτα περιέχει μόλις το 11%.
Β6, φυλλικό οξύ: Οσον αφορά την περιεκτικότητα σε βιταμίνη Β6 και φυλλικό οξύ, δεν διαφέρει σημαντικά συγκριτικά με την πατάτα.

Τα θρεπτικά συστατικά για την πατάτα και τη γλυκοπατάτα συνοψίζονται και στον παρακάτω πίνακα:

Θρεπτικά συστατικά

Γλυκοπατάτα μαγειρεμένη (100 g)

Ενέργεια (kcal) 90,4
Πρωτεΐνη (g) 2
Υδατάνθρακες (g) 20,7
εκ των οποίων φυτικές ίνες (g) 3,3
Λίπη 0,2
Κάλιο (mg) 475
Κάλιο (mg) 379
Βιταμίνη Β6 (mg) 0,29
Βιταμίνη C (mg) 19,6
Βιταμίνη Α (μg) 961
Β-καροτένιο(μg) 11.491
Β-καροτένιο(μg) 2
Φυλλικό οξύ 6

Πατάτα μαγειρεμένη (100 g)

Ενέργεια (kcal)  87
Πρωτεΐνη (g) 1,9
Υδατάνθρακες (g)  20,1
εκ των οποίων φυτικές ίνες (g) 1,8
Λίπη 0,1
Κάλιο (mg) 379
Βιταμίνη Β6 (mg) 0,3
Βιταμίνη C (mg) 13
Βιταμίνη Α (μg) 0
Β-καροτένιο(μg) 2
Φυλλικό οξύ 10

Γίνεται αντιληπτό ότι και τα δύο είδη πατάτας, παρέχουν παρόμοιες ποσότητες υδατανθράκων, πρωτεΐνης και λίπους και έχουν εξίσου καλή περιεκτικότητα σε κάποιες βιταμίνες. Δίνεται, ωστόσο, μια έμφαση στη γλυκοπατάτα και στην περιεκτικότητά της σε β-καροτένιο και βιταμίνη C.

Ποια από τις δύο πατάτες θεωρείται ως καλύτερη για κατανάλωση;

Η απάντηση είναι και οι δύο. Και αυτό γιατί καθεμία έχει κάτι μοναδικό να προσφέρει, ενώ σύμφωνα με τις αρχές της ισορροπημένης διατροφής όλα μπορούν να έχουν τη θέση τους στο καθημερινό διαιτολόγιο.

Βάσει του Εθνικού Διατροφικού Οδηγού Ενηλίκων, συστήνεται να γίνεται κατανάλωση 3 μερίδων πατάτας την εβδομάδα, όπου 1 μερίδα ορίζεται στα 120-150 γραμμάρια στη μαγειρεμένη της μορφή.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κυρία Βίκυ Τζελέφα, διαιτολόγο – διατροφολόγο.