Τα χέρια μας θα μπορούσαν να αποτελέσουν μία πολύ καλή πηγή πληροφοριών για τους γιατρούς μας. Μάλιστα, στην κλασική ιατρική εκπαίδευση, οι φοιτητές διδάσκονται πάντα να κοιτάζουν τα χέρια, κάτι που πιθανώς δεν συμβαίνει τόσο συχνά πλέον, επειδή μπορούμε να κάνουμε ποικίλες εξετάσεις (αίματος, υπέρηχοι, ακτινογραφίες κ.λπ.) και να έχουμε όσες πληροφορίες χρειαζόμαστε για έναν ασθενή. Παρ’ όλα αυτά, τα χέρια, όπως και τα νύχια, μπορούν να επιβεβαιώσουν διάφορες συστηματικές ασθένειες για τον… κάτοχό τους.
Τρέμουλο
Μπορεί να οφείλεται σε κάτι συμπτωματικό όπως η υπερκατανάλωση καφεΐνης ή να πρόκειται για παρενέργεια κάποιου φαρμάκου. Ομως το τρέμουλο των χεριών μπορεί να είναι και σύμπτωμα της νόσου Πάρκινσον ή και να οφείλεται στον ιδιοπαθή τρόμο, που αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή.
Κόκκινες και ζεστές παλάμες
Οι κόκκινες παλάμες, που μπορεί να τις νιώθουμε και ζεστές, είναι μία κατάσταση γνωστή και ως παλαμιαίο ερύθημα (Palmar), που αποτελεί ένδειξη ηπατικής νόσου. Οι κόκκινες και κάθιδρες παλάμες συχνά αποτελούν σημάδια άγχους, αλλά μπορεί να αποτελούν και συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού.
Η αδύναμη χειραψία
Η αδύναμη λαβή του χεριού αποτελεί – σύμφωνα με μεγάλη μελέτη σε 140.000 άτομα – προάγγελο κάποιας καρδιοπάθειας, εγκεφαλικού και πρόωρου θανάτου καθώς σχετίζεται με τη δύναμη όλων των μυών του σώματος.
Τι λέει το δακτυλικό αποτύπωμα
Οταν το δακτυλικό αποτύπωμα είναι σπειροειδές αντί για κυκλικό ή αψιδωτό –σύμφωνα με βρετανική μελέτη – το άτομο έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες για να αναπτύξει αρτηριακή υπέρταση. Μάλιστα φάνηκε ότι σε όσο περισσότερα δάχτυλα των χεριών παρατηρείται αυτό το χαρακτηριστικό τόσο πιο μεγάλος είναι ο κίνδυνος για την υπέρταση.
Μαύρη ή λευκή κηλίδα στο νύχι
Ενώ οι λευκές κηλίδες κατά πάσα πιθανότητα δεν είναι ανησυχητικές, μια μεμονωμένη μαύρη κηλίδα είναι κάτι που πρέπει να διερευνηθεί γιατί θα μπορούσε να υποκρύπτει ένα μελάνωμα στο νύχι.
Καμπυλωτά νύχια
Τα νύχια που έχουν καμπυλωτή όψη με διογκωμένα/εξογκωμένα άκρα των δακτύλων, δακτύλων δίκην πλήκτρων τυμπάνου (πληκτροδακτυλία), μπορεί να είναι ενδεικτικά σοβαρής συγγενούς καρδιοπάθειας, πνευμονοπάθειας ή καρκίνου στους πνεύμονες και είναι αποτέλεσμα των χρόνιων χαμηλών επιπέδων οξυγόνου στο αίμα. Παρ’ όλα αυτά, κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται με νύχια που είναι καμπυλωτά, οπότε δεν υπάρχει κάποια ανησυχία για αυτό τους το χαρακτηριστικό.
Κοίλα νύχια
Τα κοίλα νύχια όπως επίσης και η ανάδυση ενός λευκού μισοφέγγαρου από τη βάση του νυχιού μπορεί να είναι πολύ συχνά ένα σημάδι έντονης σιδηροπενικής αναιμίας.
Εύθραυστα νύχια
Τα λεπτά και εύθραυστα νύχια αποτελούν κατά κανόνα ένδειξη σοβαρής έλλειψης ασβεστίου και άλλων απαραίτητων για τον οργανισμό ιχνοστοιχείων.
Χλωμά ή κίτρινα χέρια
Το χρώμα των χεριών μπορεί να υποδηλώνει ορισμένες καταστάσεις, όπως για παράδειγμα ένα πρόβλημα αναιμίας. Από την άλλη πλευρά τα κίτρινα χέρια μπορεί να σημαίνουν ότι το άτομο υποφέρει από ίκτερο.
Επίσης, το σύνδρομο Raynaud, το οποίο προκαλεί σπασμούς στα μικρά αιμοφόρα αγγεία στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών με αποτέλεσμα να περιορίζεται η ροή του αίματος, παρουσιάζεται στα χέρια με μια ακολουθία χρωμάτων: λευκό, λίγο μπλε και στη συνέχεια κόκκινο. Είναι μια συχνή πάθηση, που συνήθως δεν προκαλεί σοβαρά προβλήματα, αλλά δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να είναι προάγγελος ενός αυτοάνοσου νοσήματος, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή ο λύκος.
Δύσκαμπτα ή πρησμένα χέρια ή δάχτυλα
Η δυσκαμψία μπορεί να οφείλεται σε διαβήτη, ενώ το πρήξιμο μπορεί να οφείλεται σε ουρική αρθρίτιδα. Πολλές ρευματολογικές παθήσεις όπως ο λύκος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και το σκληρόδερμα (όλες προκαλούνται από το ανοσοποιητικό σύστημα που επιτίθεται στο σώμα) εκδηλώνονται στα χέρια, με διαφορετικού βαθμού πρήξιμο και δυσκαμψία, κάμψη των αρθρώσεων, πόνο στις αρθρώσεις και απώλεια δύναμης.
Λιπώματα στις αρθρώσεις
Οι εναποθέσεις λίπους πάνω στις αρθρώσεις των δακτύλων οφείλονται συχνά στην οικογενή υπερχοληστερολαιμία (άτομα που για λόγους γενετικούς έχουν πολύ αυξημένα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα). Σε αυτές τις περιπτώσεις η επικάθιση της υπερβολικής χοληστερίνης εκτός από τις αρτηρίες παρατηρείται και στους τένοντες.
Οταν το μικρό δάχτυλο διπλώνει προς την παλάμη
Ενα ή περισσότερα δάχτυλα (συνήθως το μικρό ή και τα διπλανά του) μαζεύονται προς την παλάμη και αυτή η κατάσταση μπορεί να αφορά το ένα ή και τα δύο χέρια. Σιγά-σιγά τα δάχτυλα δεν μπορούν πια να ξεδιπλώσουν και να ισιώσουν. Τα πρώτα συμπτώματα είναι εξογκώματα, δίπλες ή ραγάδες στην παλάμη. Η ακριβής αιτία για την οποία συμβαίνουν όλα αυτά είναι άγνωστη. Ενοχοποιείται η κληρονομικότητα, το κάπνισμα, το αλκοόλ κ.ά. Μπορεί όμως να πρόκειται για κάποια αρθρίτιδα, ειδικά όταν μιλάμε για τη βάση του αντίχειρα, κάτι που συμβαίνει στους περισσότερους ανθρώπους καθώς μεγαλώνουν.
Πώς θα προστατέψουμε τα χέρια μας
Το να παρατηρούμε κάποια φθορά των χεριών και των δακτύλων μας είναι κάτι πολύ φυσιολογικό και αναμενόμενο καθώς μεγαλώνουμε, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να φροντίζουμε τα χέρια μας.
Κατ’ αρχάς θα πρέπει οποιοδήποτε καινούργιο σύμπτωμα που μας ξενίζει και που επιμένει να το διερευνούμε με τη βοήθεια του γιατρού μας. Επίσης, σύμφωνα με τους ειδικούς είναι σκόπιμο να αποφεύγουμε το κάπνισμα που είναι, μεταξύ όλων των άλλων, και επιβαρυντικό για τα χέρια μας καθώς συρρικνώνει τα αιμοφόρα αγγεία μας και καθιστά πολύ πιο δύσκολο για το αίμα να φτάσει εκεί που πρέπει.
Από την άλλη πλευρά θα μας βοηθήσει το να φοράμε τα κατάλληλα γάντια σε διάφορες περιστάσεις, όπως όταν κάνει κρύο, κάνουμε δουλειές στο σπίτι (κυρίως με νερά), ασχολούμαστε με την κηπουρική, κάνουμε ασκήσεις στο γυμναστήριο κ.λπ. Οσον αφορά τις αρθρώσεις θεωρείται ότι κάποια συμπληρώματα διατροφής μπορούν να αποδειχθούν βοηθητικά καθώς επίσης και τα οιστρογόνα θεωρούνται προστατευτικά για τις περιεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, όπου είναι γνωστό ότι υπάρχει μια μικρή αύξηση της αρθρίτιδας.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον δρα Αναστάσιο Σπαντιδέα, παθολόγο-κλινικό φαρμακολόγο.
