Για τους περισσότερους ανθρώπους στο σύγχρονο κόσμο το smartphone έχει γίνει προέκταση του χεριού τους – ελέγχουν την αλληλογραφία τους, στέλνουν sms, ποστάρουν στα social media, ενημερώνονται για την επικαιρότητα, βγάζουν φωτογραφίες, βλέπουν ταινίες, κρατούν ημερολόγιο και άλλα πολλά. Πολλοί πάνε με το κινητό στην τουαλέτα, το έχουν δίπλα τους ενώ κάνουν ντους, ακόμη κι όταν κοιμούνται. Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς που οι επιστήμονες τα τελευταία χρόνια εντόπισαν ένα νέο είδος διαταραχής του ύπνου, γνωστό ως sleep texting. Οι πάσχοντες, κυρίως άτομα νεαρής ηλικίας, διαπιστώθηκε ότι απαντούσαν ακούσια σε μηνύματα που λάμβαναν στο κινητό τους, στον ύπνο τους. Σύμφωνα με Αμερικανούς επιστήμονες που ασχολούνται με την επιστήμη του ύπνου, το φαινόμενο αποτελεί την κυριότερη μορφή μελλοντικής διαταραχής ύπνου.
Sleep texting: Αιτίες και παράγοντες κινδύνου
Κατά την διάρκεια του ύπνου μπορεί να εκδηλώσουμε διάφορες ανεπιθύμητες, γνωστές και ως παραϋπνίες. Η υπνοβασία και η ομιλία στον ύπνο είναι από τις πιο κοινές, αλλά υπάρχουν και άλλες αναφορές για φαγητό, οδήγηση, ακόμα και σεξ ενώ κοιμόμαστε. Η ακούσια αποστολή sms πιθανότατα δεν διαφέρει τόσο από άλλες συμπεριφορές που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Διαφορετικές παραυπνίες σχετίζονται με διαφορετικά στάδια του κύκλου του ύπνου. Για παράδειγμα, τα ζωντανά όνειρα (αυτά που θυμόμαστε όταν ξυπνάμε) σχετίζονται με τον ύπνο REM. Αντίθετα, η υπνοβασία εμφανίζεται κατά τη διάρκεια ενός ύπνου μη REM. Κάποιος που υπνοβατεί λειτουργεί σε αλλοιωμένη ή χαμηλότερη κατάσταση συνείδησης. Αυτό σημαίνει ότι τα μέρη του εγκεφάλου που ελέγχουν τις κινήσεις και τον συντονισμό είναι ενεργοποιημένα, ενώ τα μέρη του εγκεφάλου που ελέγχουν ανώτερες λειτουργίες, όπως ο ορθολογισμός και η μνήμη, απενεργοποιούνται. Η αποστολή sms στον ύπνο μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια μιας παρόμοιας κατάστασης μερικής συνείδησης.
Αν κι επί του παρόντος δεν υπάρχει καμία έρευνα που να διερευνά σε ποια φάση του κύκλου εμφανίζεται το sleep texting ή ποια μέρη του εγκεφάλου είναι ενεργά, έχουν διαπιστωθεί μία σειρά παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στην εκδήλωση του φαινομένου. Αυτοί περιλαμβάνουν το στρες, την έλλειψη ύπνου, τον διακοπτόμενο ύπνο (όπως όταν κουδουνίσει το κινητό), αλλαγές στο πρόγραμμα ύπνου και τον πυρετό.
Η αποστολή sms στον ύπνο μπορεί επίσης να έχει μια γενετική συνιστώσα, καθώς τα άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό διαταραχών ύπνου διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν παραϋπνίες. Ορισμένες υποκείμενες καταστάσεις μπορούν επίσης να συμβάλουν σε μια παραϋπνία. Αυτές περιλαμβάνουν:
- διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο, όπως αποφρακτική άπνοια ύπνου
- χρήση φαρμάκων, όπως αντιψυχωσικά ή αντικαταθλιπτικά
- χρήση ουσιών, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης αλκοόλ
- καταστάσεις υγείας (όπως το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών ή η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ), που διαταράσσουν τον ύπνο σας
Οι παραυπνίες μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και επηρεάζουν τα παιδιά πιο συχνά. Όταν εμφανίζονται κατά την ενηλικίωση, μπορεί να προκληθούν από μια υποκείμενη πάθηση.
Παραδείγματα sleep texting
Υπάρχει μια ποικιλία διαφορετικών σεναρίων στα οποία μπορεί να προκύψουν sms στον ύπνο. Το πιο συνηθισμένο είναι πιθανώς μετά τη λήψη μιας ειδοποίησης. Το τηλέφωνο κουδουνίζει ή ηχεί για να σας ειδοποιήσει για ένα νέο μήνυμα. Η ειδοποίηση μπορεί να μην είναι καν για μήνυμα κειμένου. Ο ήχος σας προτρέπει να σηκώσετε το τηλέφωνο και να συντάξετε μια απάντηση, όπως θα μπορούσατε κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Ένα άλλο πιθανό σενάριο όταν μπορεί να συμβεί η αποστολή μηνυμάτων ύπνου είναι κατά τη διάρκεια ενός ονείρου στο οποίο χρησιμοποιείτε το τηλέφωνό σας ή στέλνετε μηνύματα σε κάποιον. Η χρήση του τηλεφώνου σε ένα όνειρο μπορεί να προκληθεί από μια ειδοποίηση από το τηλέφωνό σας ή να μην ζητηθεί.
Σε άλλες περιπτώσεις, η αποστολή μηνυμάτων κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορεί να συμβεί ανεξάρτητα από μια ειδοποίηση. Δεδομένου ότι η αποστολή sms έχει γίνει μια αυτόματη συμπεριφορά για πολλούς ανθρώπους, είναι δυνατό να γίνει χωρίς προτροπή σε ημισυνείδητη κατάσταση.
Υπάρχει θεραπεία για το sleep texting;
Η αποστολή μηνυμάτων ύπνου συνήθως δεν είναι σοβαρό πρόβλημα. Πέρα απ’ το ότι είναι κωμική ή ενδεχομένως άβολη, δεν αποτελεί κίνδυνο για την υγεία και την ευημερία σας. Εάν ωστόσο έχετε διαπιστώσει ότι όχι μόνο στέλνετε μηνύματα στον ύπνο σας αλλά αντιμετωπίζετε κι άλλες ενοχλητικές ή δυνητικά επικίνδυνες παραυπνίες, θα πρέπει να μιλήσετε με έναν γιατρό.
Εάν διατηρείτε μια σταθερή ρουτίνα ύπνου κι εξακολουθείτε να αντιμετωπίζετε παραυπνίες, αυτό μπορεί να είναι σημάδι μιας υποκείμενης κατάστασης υγείας.
Για τους περισσότερους ανθρώπους που κάνουν sleep texting υπάρχει πάντως μια απλή λύση. Όταν έρθει η ώρα να πάτε για ύπνο, μπορείτε να δοκιμάσετε ένα από τα παρακάτω:
- απενεργοποιήστε το smartphone σας ή βάλτε το σε «νυχτερινή λειτουργία»
- απενεργοποιήστε τους ήχους και τις ειδοποιήσεις
- αφήστε το τηλέφωνό σας έξω από το υπνοδωμάτιό σας
- αποφύγετε να χρησιμοποιείτε το τηλέφωνό σας μια ώρα πριν τον ύπνο
Αλλά, ακόμα κι αν το sleep texting δεν αποτελεί πρόβλημα, η διατήρηση διαδραστικών τεχνολογικών συσκευών στο υπνοδωμάτιο μπορεί να έχει αντίκτυπο στην ποιότητα και την ποσότητα του ύπνου σας. Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει πως η χρήση τέτοιων συσκευών συσχετίζεται με μικρότερη διάρκεια ύπνου, δυσκολία να μας πάρει ο ύπνος και ανεπαρκή ύπνο – άρα και λιγότερη ξεκούραση με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ο αντίκτυπος των ηλεκτρονικών συσκευών στον ύπνο είναι πιο εμφανής μεταξύ των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων, οι οποίοι τείνουν να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στα smartphone τους.
