Με τον καπνό που παράγεται σε μια πυρκαγιά να αποτελείται από ένα πολύπλοκο μίγμα αέριων, υγρών και στερεών συστατικών (αέρια, πτητικές οργανικές ενώσεις και σωματίδια) η έκθεση στα συστατικά μπορεί να προκαλέσει οξείες, βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία.

Σύμφωνα με τον καθηγητή του ΕΜΠ, στο τμήμα Χημικών Μηχανικών, και διευθυντή του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δασικών πυρκαγιών, Μιλτιάδη Σταθερόπουλο, σε πρώτη φάση για να αξιολογήσει κανείς τον καπνό από μία δασική πυρκαγιά θα πρέπει να δει την ποσότητα που παράγεται, τη διάρκεια, τη συχνότητα, και τη σύνθεση. Παράλληλα, όπως τονίζει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Σταθερόπουλος, ο καπνός δεν περιορίζεται στο σημείο που βρίσκεται σε εξέλιξη μια δασική πυρκαγιά.

«Οι δασικές πυρκαγιές, ιδιαίτερα αυτές που είναι πολύ μεγάλης διάρκειας και έκτασης δεν έχουν τοπικές επιδράσεις, απλώνονται ακόμα και σε μία ολόκληρη ήπειρο ακόμα και σε όλο τον πλανήτη. Η ρύπανση από τον καπνό της δασικής πυρκαγιάς δεν είναι τοπικό φαινόμενο, ούτε του δήμου. Ανάλογα με τη διάρκειά της είναι μιας ολόκληρης γραμμής που κατευθύνεται ο καπνός. Είναι η επίδραση σε όλη την κατεύθυνση του μετώπου του καπνού. Αυτός είναι ο λόγος που κάποιον θα πρέπει να τον ενδιαφέρουν οι δασικές πυρκαγιές και ο καπνός τους, όχι μόνο για οικολογικούς λόγους αλλά γιατί ο καπνός δεν είναι κάτι που περιορίζεται στο σημείο που θα γίνει. Ο καπνός είναι ένα στοιχείο που δεν είναι τοπικό, η ρύπανση μπορεί να είναι περιφερειακή, διασυνοριακή, διακρατική», αναφέρει χαρακτηριστικά. 

Ποιες είναι οι συνέπειες στην υγεία

Όσον αφορά, τις συνέπειες μιας δασικής πυρκαγιάς στο επίπεδο της υγείας αυτές χωρίζονται σε οξείες, βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες, σύμφωνα με το καθηγητή.

Οι οξείες, σύμφωνα με τον κ. Σταθερόπουλο, προέρχονται από τα αέρια ή από τον καπνό που προσβάλλει κάποιους ανθρώπους πολύ κοντά στο μέτωπο της δασικής πυρκαγιάς. Αποδέκτες α;υτών των συνεπιών είνα συνήθως οι πυροσβέστες και όσοι με τέχουν στη κατάσβεση της φωτιάς.

Οι βραχυχρόνιες συνέπειες είναι τα καρδιοαναπνευστικά προβλήματα και οι οφθαλμολογικές συνέπειες και προσδιορίζονται την πρώτη ή την επόμενη μέρα.

Ενώ, οι μακροχρόνιες έχουν να κάνουν με τη συχνότητα που εισπνέεται ο καπνός της δασικής πυρκαγιάς- και πραγματικά έχει βρεθεί ότι αυξάνουν στατιστικά και κάποιες παθήσεις αλλά και καρκινογένεση.

Η τοξικότητα του παραγόμενου καπνού από πυρκαγιά

Σχετικά με την τοξικότητα των συστατικών του παραγόμενου καπνού, θα πρέπει να εξετάζεται ταυτόχρονα και το σύνθετο σενάριο μιας πυρκαγιάς που περιλαμβάνει τη διαδρομή ενός μετώπου, δηλαδή αν ένα μέτωπο περνάει από μία βιομηχανική ζώνη ή αν μέσα σε μία δασική έκταση υπάρχει παράνομη χωματερή.

«Η κατάσταση με τον καπνό γίνεται ακόμα πιο σύνθετη όταν το μέτωπο της πυρκαγιάς περάσει από βιομηχανική ζώνη, βιοτεχνία πλαστικών ή αν περάσει σε μια μεγάλη χωματερή. Όταν μια δασική πυρκαγιά – η θερμοκρασία της οποίας κυμαίνεται από 600 βαθμούς έως 1.100 – περάσει πάνω από μια χωματερή τότε δεν μιλάμε πια για απλή δασική πυρκαγιά μιλάμε για ένα πολύ σύνθετο και επιθετικό στον άνθρωπο μείγμα ουσιών. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο πρέπει να υπάρχει αυστηρή επιτήρηση και να εξαφανιστούν οι παράνομες χωματερές», επισημαίνει ο κ. Σταθερόπουλος.

 Μέτρα προστασίας και ευάλωτες ομάδες

Το καλύτερο μέτρο προστασίας, σύμφωνα με τον καθηγητή του ΕΜΠ είναι η πρόληψη, ωστόσο όταν αυτό δεν είναι εφικτό η απομάκρυνση του πληθυσμού από τις περιοχές που έχει εκδηλωθεί αποτελεί μία λύση.

«Ένας τρόπος είναι να φύγει κάποιος από τον χώρο όσο κρατάει η δασική πυρκαγιά. Κοντά στο μέτωπο της φωτιάς κινδυνεύεις άμεσα από τον καπνό αλλά και η επιβάρυνση της υγείας είναι πολύ μεγάλη. Η εκκένωση θεωρώ ότι δεν γίνεται μόνο για το ότι μπορεί να κατευθυνθεί εκεί η πυρκαγιά αλλά γίνεται και για λόγους προστασίας απέναντι στον καπνό», εξηγεί ο κ. Σταθερόπουλος. Ακόμη, όπως τονίζει, ένα άλλο μέτρο προστασίας θα ήταν η χορήγηση ειδικών μασκών κατά τη διάρκεια εκδήλωσης μιας πυρκαγιάς.

Καταλυτικό ρόλο στα μέτρα προστασίας έχει η ενημέρωση για τις επιπτώσεις του καπνού στην ατμόσφαιρα καθώς όπως αναφέρει χρειάζεται να ενημερωθούν ότι οι συγκεντρώσεις μέσα στον καπνό αερίων, σωματιδίων και διαφόρων χημικών ουσιών είναι τέτοιες που μπορούν είτε άμεσα να δημιουργήσουν κίνδυνο για την ζωή.

Επιπλέον ο κ. Σταθερόπουλος τονίζει ότι χρειάζεται συγκεκριμένη πρόνοια και πρόβλεψη για τα άτομα ΑμεΑ αλλά και για όσους διαθέτουν κινητικά προβλήματα στην περίπτωση που ξεσπάσει μια δασική πυρκαγιά στην περιοχή που ζουν. Ειδικότερα, όπως λέει, χρειάζεται η οικογένεια ή όσοι εργάζονται σε δομές για ΑμεΑ να είναι πολύ καλά εκπαιδευμένοι. «Εμείς παροτρύνουμε τις δομές για ανθρώπους ΑμεΑ που μπορεί να είναι σε περιοχές που υπάρχει πιθανότητα εκδήλωσης δασικής πυρκαγιάς να πραγματοποιούν ασκήσεις σε συνεργασία με την Πυροσβεστική για εκκένωση της δομής».

Σημειώνεται ότι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις επιπτώσεις του καπνού από μια δασική πυρκαγιά είναι τα άτομα με αναπνευστικά προβλήματα ή άσθμα, οι πάσχοντες από υπερευαισθησία της αναπνευστικής οδού, άτομα με καρδιοαγγειακές ασθένειες, οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά, τα βρέφη, οι έγκυες γυναίκες και οι καπνιστές.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ