Τα άτομα με νοσήματα του εντέρου μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν νόσο Αλτσχάιμερ.

Η πρώτη διεθνώς μελέτη που επιβεβαιώνει τη σχέση της νόσου Αλτζχάιμερ με παθήσεις του εντέρου δημοσιεύθηκε στο Communications Biology από το Πανεπιστήμιο Edith Cowan (ECU). Το εύρημα μπορεί να οδηγήσει σε πρώιμη ανίχνευση και νέες πιθανές θεραπείες.

Η νόσος Αλτζχάιμερ καταστρέφει τη μνήμη και την ικανότητα σκέψης και είναι η πιο διαδεδομένη μορφή άνοιας. Δεν έχει ακόμη οριστική θεραπεία και ως το 2030 αναμένεται να επηρεάσει πάνω από 82 εκατομμύρια ανθρώπους και να κοστίσει 2 τρισ. δολ.

Σε προηγούμενες μελέτες παρατήρησης είχε διαφανεί η σχέση μεταξύ της νόσου Αλτζχάιμερ και των γαστρεντερολογικών παθήσεων, αλλά τι στηρίζει αυτή τη σχέση ήταν ασαφές – μέχρι τώρα.

Το Κέντρο Ιατρικής Ακριβείας του ECU επιβεβαίωσε τη γενετική συσχέτιση των δύο.

Η μελέτη ανέλυσε μεγάλα σύνολα γενετικών δεδομένων από AD και αρκετές μελέτες εντερικής διαταραχής – το καθένα από περίπου 400.000 άτομα.

Ο επικεφαλής της έρευνας Δρ Εμμάνουελ Αντεγούι δήλωσε πως ήταν η πρώτη ολοκληρωμένη αξιολόγηση της γενετικής σχέσης μεταξύ της νόσου Αλτζχάιμερ και των πολυάριθμων γαστρεντερολογικών παθήσεων.

Κοινά γονίδια

Η ομάδα ανακάλυψε ότι τα άτομα με νόσο Αλτζχάιμερ και διαταραχές του εντέρου έχουν κοινά γονίδια – κάτι που είναι σημαντικό για πολλούς λόγους.

«Η μελέτη παρέχει μια νέα εικόνα για τη γενετική πίσω από την παρατηρούμενη ταυτόχρονη εμφάνιση της νόσου Αλτζχάιμερ και των εντερικών διαταραχών.

Αυτό μας βοηθά να κατανοήσουμε τα αίτια αυτών των παθήσεων και ορίζει νέους στόχους προς διερεύνηση για την πιθανή ανίχνευση της νόσου Αλτζχάιμερ νωρίτερα και την ανάπτυξη νέων θεραπειών και για τις δύο παθήσεις», σημείωσε ο Δρ Αντεγούι.

Ο διευθυντής του Κέντρου Ιατρικής Ακριβείας και εποπτεύων της μελέτης, καθηγητής Σίμσον Λος τόνισε πως «παρότι η μελέτη δεν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι διαταραχές του εντέρου προκαλούν Αλτζχάιμερ ή το αντίστροφο, τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά πολύτιμα.

Αυτά τα ευρήματα παρέχουν περαιτέρω στοιχεία για την υποστήριξη της έννοιας του άξονα «εντέρου – εγκεφάλου», μια αμφίδρομη σύνδεση μεταξύ του γνωστικού και του συναισθηματικού κέντρου του εγκεφάλου και της λειτουργίας των εντέρων».

Κλειδί η χοληστερίνη

Κατά την περαιτέρω γενετική ανάλυση, οι ερευνητές διαπίστωσαν κι άλλους σημαντικούς δεσμούς μεταξύ της νόσου Αλτζχάιμερ και των διαταραχών του εντέρου – όπως ο ρόλος της χοληστερόλης.

Ο Δρ Αντεγούι είπε ότι «τα μη φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης αποδείχθηκε ότι αποτελούν κίνδυνο τόσο για Αλτζχάιμερ όσο και για διαταραχές του εντέρου. Εξετάζοντας τα γενετικά και βιολογικά χαρακτηριστικά που είναι κοινά στη νόσο Αλτζχάιμερ και τις γαστρεντερικές παθήσεις διαφαίνεται ο ισχυρός ρόλος του μεταβολισμού, του ανοσοποιητικού συστήματος και των φαρμάκων που μειώνουν τη χοληστερόλη».

Πρόσθεσε πως παρότι απαιτείται περαιτέρω μελέτη για τους κοινούς μηχανισμούς μεταξύ των δύο παθήσεων, υπάρχουν ενδείξεις ότι η υψηλή χοληστερόλη μπορεί να μεταφερθεί στο κεντρικό νευρικό σύστημα, με αποτέλεσμα τον μη φυσιολογικό μεταβολισμό της χοληστερόλης στον εγκέφαλο.

Επιπλέον, υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι ανεβασμένα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα μπορεί να προκληθούν ή να επιδεινωθούν από τα βακτήρια του εντέρου (H.pylori), αναδεικνύοντας το ρόλο των μη φυσιολογικών επιπέδων λιπιδίων στην Αλτζχάιμερ, αλλά και στις διαταραχές του εντέρου.

«Για παράδειγμα, η αυξημένη χοληστερόλη στον εγκέφαλο έχει συνδεθεί με την εκφύλιση του εγκεφάλου και την επακόλουθη γνωστική εξασθένηση».

Ελπίδα για το μέλλον

Η σύνδεση της χοληστερόλης θα μπορούσε να αποδειχθεί ζωτικής σημασίας για τη θεραπεία της Αλτζχάιμερ στο μέλλον.

Αν και επί του παρόντος δεν υπάρχουν θεραπείες, «τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι τα φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη (στατίνες) θα μπορούσαν να είναι ωφέλιμα στη θεραπεία τόσο της νόσου Αλτζχάιμερ όσο και των παθήσεων του εντέρου, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι οι στατίνες έχουν ιδιότητες που βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής, στη ρύθμιση της ανοσίας και στην προστασία του εντέρου», είπε ο Δρ Αντεγούι.

Όμως τόνισε ότι υπάρχει ανάγκη για περισσότερες μελέτες και οι ασθενείς πρέπει να αξιολογηθούν μεμονωμένα για να κριθεί εάν θα ωφεληθούν από τη χρήση στατινών.

Η έρευνα έδειξε επίσης ότι η διατροφή θα μπορούσε να παίξει ρόλο στη θεραπεία και την πρόληψη της νόσου Αλτζχάιμερ και των διαταραχών του εντέρου.