Καθημερινά κάνουμε εκατοντάδες σκέψεις. Στην προσπάθειά μας να αποφύγουμε τις ανεπιθύμητες, οι περισσότεροι συχνά θα σπεύσουν να τις απορρίψουν, αντικαθιστώντας την με μια άλλη, ενδεχομένως πιο θετική. Ωστόσο, η προληπτική αποφυγή μιας συσχέτισης μπορεί να είναι πολύ πιο αποτελεσματική και να βοηθήσει στην αποφυγή επαναλαμβανόμενων ανεπιθύμητων σκέψεων, σύμφωνα με νέα επιστημονική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο PLOS Computational Biology.
Τι πυροδοτεί τις ανεπιθύμητες σκέψεις
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι πρόκειται για ένα σύνηθες φαινόμενο. Συχνά, ένα στοιχείο μπορεί επανειλημμένα να «πυροδοτήσει» ανεπιθύμητες σκέψεις ή αναμνήσεις. Εκτός από την ανάγκη να διώξουν τους ανεπιθύμητους συνειρμούς από το μυαλό τους, οι άνθρωποι είναι σημαντικό να βεβαιωθούν ότι αυτές οι ανεπιθύμητες συσχετίσεις δεν θα συνεχίσουν να έρχονται ξανά και ξανά, δημιουργώντας έναν ατελείωτο κύκλο και να μην γίνονται όλο και πιο δυνατές με την πάροδο του χρόνου, μας λένε οι ειδικοί.
Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές μελέτησαν πώς 80 αγγλόφωνοι ενήλικες βρήκαν νέους συσχετισμούς με κοινές λέξεις. Όλοι οι συμμετέχοντες είδαν λέξεις σε μια οθόνη και έπρεπε να πληκτρολογήσουν μια συσχετιζόμενη λέξη. Τα άτομα μιας ομάδας ενημερώθηκαν εκ των προτέρων ότι δεν θα λάμβαναν χρηματικά μπόνους εάν επαναλάμβαναν συσχετίσεις, έτσι άρχισαν να καταπνίγουν τις σκέψεις των προηγούμενων λέξεων που είχαν εισαγάγει.
Με βάση τους χρόνους αντίδρασης και το πόσο αποτελεσματικοί ήταν οι συμμετέχοντες στη δημιουργία νέων συσχετισμών, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν υπολογιστικές προσεγγίσεις για να μοντελοποιήσουν πώς οι άνθρωποι απέφευγαν τους επαναλαμβανόμενους συσχετισμούς.
Τις αποφεύγουμε προληπτικά
Διαπίστωσαν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποίησαν αυτό που ονόμασαν ως «αντιδραστικό έλεγχο», απορρίπτοντας ανεπιθύμητους συσχετισμούς αφού τους έχουν ήδη έρθει στο μυαλό. «Αυτός ο τύπος αντιδραστικού ελέγχου μπορεί να είναι ιδιαίτερα προβληματικός» μας λένε οι ερευνητές «επειδή, όπως υποδεικνύουν τα ευρήματά μας, οι σκέψεις αυτοενισχύονται: η σκέψη μιας σκέψης αυξάνει την ισχύ της μνήμης και την πιθανότητα να επαναληφθεί.
Με άλλα λόγια, κάθε φορά που πρέπει να απορρίψουμε αντιδραστικά μια ανεπιθύμητη σκέψη, υπάρχει η πιθανότητα αυτή να γίνει πιο δυνατή. Διαπιστώσαμε, όμως ότι οι άνθρωποι μπορούν εν μέρει να προλάβουν αυτή τη διαδικασία εάν θέλουν να διασφαλίσουν ότι αυτή η σκέψη θα επιστρέφει όσο το δυνατόν λιγότερο. Σκεπτόμενοι να την αποφύγουν, μειώνεται η πιθανότητα να επιστρέψει».
«Ενώ η τρέχουσα μελέτη επικεντρώθηκε σε ουδέτερες συσχετίσεις, μελλοντικές μελέτες θα πρέπει να καθορίσουν εάν τα ευρήματά μας γενικεύονται σε αρνητικές και προσωπικά σχετικές ανεπιθύμητες σκέψεις» καταλήγουν οι ερευνητές.
