Όταν ένα άτομο βήχει ή φτερνίζεται μπορεί να μολύνει άλλους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω του με ιούς που μεταδίδονται μέσω σταγονιδίων όπως ο SARS-CoV-2. Μπορεί όμως και μια σύντομη συζήτηση χωρίς μάσκα με ένα μολυσμένο άτομο να συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο μετάδοσης ιών όπως ο πανδημικός κορωνοϊός και πόσο υψηλός είναι αυτός ο κίνδυνος;

Ανάλυση της πορείας του αερολύματος

Για να δώσουν απάντηση σε αυτό το ερώτημα ερευνητές διαφορετικών κέντρων διεξήγαγαν προσομοιώσεις σε υπολογιστή ώστε να αναλύσουν την πορεία του αερολύματος καθώς αυτό εκλύεται όταν ένα άτομο μιλά. Η ερευνητική ομάδα αποτελείτο από ειδικούς του Ινδικού Ινστιτούτου Επιστήμης (IISc), του Σκανδιναβικού Ινστιτούτου Θεωρητικής Φυσικής (NORDITA) στη Στοκχόλμη και του Διεθνούς Κέντρου Θεωρητικών Επιστημών (ICTS) στην Μπανγκαλόρ της Ινδίας.

Ο ακροατής και η διαφορά ύψους

Οπως ανέφεραν οι ερευνητές σε δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Flow», προσομοίωσαν σενάρια στα οποία δύο άνθρωποι που δεν φορούν μάσκα στέκονται σε απόσταση 60 εκατοστών, 1,2 μέτρων ή 1,8 μέτρων και μιλούν ο ένας στον άλλον για περίπου ένα λεπτό της ώρας – με βάση το κάθε σενάριο εκτίμησαν τον ρυθμό και την έκταση της εξάπλωσης του αερολύματος που εκλυόταν καθώς το κάθε άτομο μιλούσε. Οι προσομοιώσεις έδειξαν ότι ο κίνδυνος μόλυνσης ήταν μεγαλύτερος όταν το ένα από τα δύο άτομα ήταν απλώς ακροατής και δεν λάμβανε μέρος στη συζήτηση. Συγχρόνως παράγοντες όπως η διαφορά ύψους μεταξύ των δύο ατόμων καθώς και η ποσότητα αερολύματος που εκλυόταν από το στόμα του κάθε ατόμου, φάνηκε να παίζουν σημαντικό ρόλο στη μετάδοση ενός ιού.

Προσομοίωση του σεναρίου έκλυσης αερολύματος κατά τη διάρκεια μιας σύντομης συζήτησης μεταξύ δύο ατόμων που έχουν απόσταση της τάξεως των 1,2 μέτρων. Παρουσιάζονται τρεις περιπτώσεις διαφοράς ύψους μεταξύ των δύο συνομιλητών. Με μπλε και κόκκινο χρώμα αποτυπώνεται το αερόλυμα που εκλύεται από το στόμα των δύο ατόμων ενώ συνομιλούν (Rohit Singhal).

Και άλλες «πύλες εισόδου»

Να σημειωθεί ότι στην ανάλυσή της η ερευνητική ομάδα έλαβε υπόψη της την πιθανότητα εισόδου του ιού όχι μόνο από τη μύτη (οι περισσότερες μελέτες μέχρι σήμερα θεωρούσαν ότι μόνο η μύτη αποτελεί «πύλη εισόδου» των ιών που μεταδίδονται μέσω αερολύματος στον ανθρώπινο οργανισμό) αλλά και από τα μάτια και το στόμα προκειμένου να προσδιοριστεί καλύτερα ο κίνδυνος μόλυνσης ενός ατόμου.

Η «σωτήρια» θέση του κεφαλιού κατά τη συνομιλία

Με βάση τα ευρήματα, όταν οι δύο συνομιλητές ήταν του ιδίου ύψους ή είχαν μεγάλη διαφορά ύψους ο κίνδυνος μόλυνσης ήταν πολύ μικρότερος από ό,τι όταν οι συνομιλητές είχαν μέτρια διαφορά ύψους. Οι ερευνητές εκτίμησαν μάλιστα ότι αν τα δύο άτομα που συνομιλούν στρέψουν το κεφάλι τους κατά περίπου 9 μοίρες συνεχίζοντας να διατηρούν βλεμματική επαφή μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο μόλυνσης.

Τα επόμενα βήματα

Το επόμενο βήμα για την ερευνητική ομάδα είναι το να εξετάσει άλλες παραμέτρους όπως το πόσο δυνατή είναι η φωνή των συνομιλητών καθώς και το αν υπάρχουν πηγές αερισμού του χώρου όπου βρίσκονται τα δύο άτομα προκειμένου να προσδιοριστεί αν αυτές οι παράμετροι επιδρούν στη μετάδοση του ιού. Οι επιστήμονες σχεδιάζουν επίσης να έχουν επαφές με τους αρμοδίους της χάραξης πολιτικής στη δημόσια υγεία καθώς και με επιδημιολόγους ώστε να υιοθετηθούν νέεες κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία των πολιτών. «Οποια προληπτικά μέτρα μπορούμε να λάβουμε, καθώς επανερχόμαστε στην κανονικότητα, σε ό,τι αφορά την καθημερινή αλληλεπίδρασή μας με άλλους ανθρώπους θα βοηθήσουν σημαντικά στην ελαχιστοποίηση της εξάπλωσης του ιού SARS–CoV-2 και όχι μόνο» σημείωσε ο Σουράμπντ Ντιβάν, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Αεροδιαστημικής Μηχανικής του IISc, εκ των κύριων συγγραφέων της νέας μελέτης.