Πόσες φορές δεν ανυπομονούμε να δώσουμε το δώρο που έχουμε επιλέξει σε κάποιον δικό μας πρόσωπο, απλά και μόνο για να δούμε πως θα αντιδράσει όταν το ανοίξει; Έχουμε όμως σκεφτεί ποτέ αν το να προσφέρουμε δώρα είναι μέρος κάποιου κανόνα, κοινωνική προσδοκία ή αν παρακινεί κάτι άλλο; Ασχέτως, όμως του κινήτρου ή του κόστους του δώρου το να δωρίζουμε είναι μία αλτρουιστική πράξη που μας κατακλύζει από θετικά συναισθήματα. Μια πράξη που μας φέρνει σε σύνδεση με την παιδικότητά μας και ενδεχομένως να ανασύρει όμορφες αναμνήσεις από το υποσυνείδητό μας.
Τι είναι ο αλτρουισμός;
Ο αλτρουισμός είναι η λέξη που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε την πράξη κατά την οποία οι ανάγκες των άλλων τοποθετούνται πάνω από τις δικές μας. Είναι το να δίνουμε ή να κάνουμε πράγματα για τον άλλο χωρίς να περιμένουμε ανταλλάγματα.
Το «εγωιστικό» γονίδιο
Είναι πολύ συναρπαστικό το γεγονός ότι οι επιστήμονες έχουν συνδέσει τον αλτρουισμό με το λεγόμενο εγωιστικό γονίδιο. Τι είναι αυτό; Είναι ένα «πρωτόγονο» γονίδιο με το οποίο οι άνθρωποι, μέσω των ανιδιοτελών τους πράξεων, προσπαθούσαν να διασφαλίσουν την γενετική τους επιβίωση και την συνέχιση του ανθρώπινου είδους. Με αυτόν τον τρόπο κατάφερναν να προστατέψουν την γενετική τους «κληρονομιά». Γιατί όμως οι ανιδιοτελείς μας πράξεις «βγαίνουν» και εκτός του οικογενειακού μας περιβάλλοντος; Απλούστατα γιατί οι άνθρωποι του «τότε» κέρδιζαν με αυτόν τον αλτρουιστικό τρόπο την εύνοια και των άλλων μελών της «αγέλης», τα οποία με την σειρά τους, τους προστάτευαν!
Τα μεγαλύτερα δώρα
Με την εξέλιξη των επιστημών και ιδιαιτέρως της νευρολογίας οι επιδράσεις των αλτρουιστικών αυτών πράξεων έχουν «φωτιστεί». Χρησιμοποιώντας την απεικόνιση του μαγνητικού τομογράφου (MRI) διαπιστώθηκε ότι οι πράξεις αυτές «επανασυνδέουν» τον εγκέφαλο αφού δημιουργούν νέους νευρώνες. Παρόλα αυτά τα οφέλη του να κάνουμε δώρα επεκτείνονται και αλλού:
Γιατί η προσφορά μας δίνει ευχαρίστηση;
Μια ανιδιοτελής πράξη ενεργοποιεί μηχανισμούς του εγκεφάλου μας οι οποίοι, με την σειρά τους, φαίνεται να ενισχύουν την παραγωγή ντοπαμίνης, σεροτονίνης, ωκυτοκίνης και των ενδορφινών. Συστατικά τα οποία είναι αναπόσπαστο μέρος του συναισθήματος της ευτυχίας και τα οποία μπορούν να παραχθούν ακόμα και αν φάμε κάποιο γλυκό. Γιατί όμως να επιλέξουμε να κάνουμε κάποιο δώρο από το να φάμε ένα μπολάκι παγωτό; Απλούστατα το αίσθημα ευτυχίας στην περίπτωση ανιδιοτελών πράξεων είναι αρκετά μεγαλύτερο σε διάρκεια. Επιπλέον το αίσθημα αυτό επαναλαμβάνεται κάθε φορά που ανακαλούμε στην μνήμη μας την πράξη αυτή.
Ένα «δώρο» ζωής
Έρευνες δείχνουν ότι ο αλτρουισμός μπορεί να αυξήσει σημαντικά το προσδόκιμο ζωής αλλά και την ποιότητά της. Πως όμως είναι δυνατόν να συμβεί αυτό; Οφείλεται κυρίως σε δύο λόγους. Καταρχάς αντιστρέφεται η επίδραση της κορτιζόλης, ορμόνης που σχετίζεται με το στρες. Έτσι μειώνεται, σε μεγάλο βαθμό, το άγχος το οποίο συμβάλει και στην μείωση τους ανοσοποιητικού. Αυτό, λοιπόν, μπορεί να οδηγήσει στην «θωράκιση» του οργανισμού με αποτέλεσμα να μην αρρωσταίνουμε τόσο εύκολα. Επίσης η καλοσύνη και η γενναιοδωρία φαίνεται να έχουν αναλγητική δράση, με τους αλτρουιστές να βιώνουν σημαντικά λιγότερο σωματικό πόνο σε σχέση με τους υπόλοιπους ανθρώπους.
«Κλειδί» της ευτυχίας
Το να δωρίζουμε, να εμπλεκόμαστε τακτικά σε πράξεις καλοσύνης ή το να είμαστε στην υπηρεσία των συνανθρώπων μας ενισχύει την αυτοεκτίμησή μας και βοηθάει σημαντικά στο να αισθανόμαστε ότι η ζωή μας έχει νόημα. Βρίσκουμε, λοιπόν, έτσι τον ακρογωνιαίο λίθο της ευτυχίας και ξεκινάμε μια συνεχή «ροή» θετικής ενέργειας.
