Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η εξάπλωση των μωβ μεδουσών στις ελληνικές θάλασσες, καθώς σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας «οι κινήσεις μεδουσών που παρατηρούσαμε τον χειμώνα, μας επαλήθευσαν και επιβεβαιώνεται πια η εξάπλωση των μωβ μεδουσών και στο Ιόνιο από αρχές Απριλίου».
Πού έχουν εντοπιστεί
Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο έχουν ήδη καταγραφεί μωβ μέδουσες σε Ζάκυνθο, Παξούς, Αντίπαξους, Κεφαλλονιά, Αμβρακικό κόλπο και Κέρκυρα. Αξίζει να σημειωθεί πως οι ειδικοί αναφέρουν πως τις επόμενες ημέρες το πρόβλημα θα αρχίσει να εντείνεται ειδικά στο Ιόνιο.
Από τα πιο επικίνδυνα είδη μεδουσών
Η μωβ μέδουσα (Pelagia noctiluca), θεωρείται από τα πιο επικίνδυνα είδη μεδουσών στην Μεσόγειο.
Το τσίμπημα της είναι επώδυνο λόγω της νευροτοξίνης που έχει. Είναι αναγνωρίσιμη από τα τέσσερα κύρια και τα οκτώ πιο μακριά και λεπτότερα πλοκάμια της, μαζί με ένα διάστικτο «καπέλο» και μοβ εσωτερικό, ενώ έχει συνήθη διάμετρο 6-10 εκατοστά. Όταν είναι νεαρή το χρώμα της είναι πορτοκαλό – καφέ και όταν ενηλικιώνεται παίρνει αυτό το έντονο πορφυρό-μωβ χρώμα.
Μώβ μέδουσα στους Παξούς στις 24/5 – Φωτογραφία από Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας
Η μωβ μέδουσα εντοπίζεται σε βάθη από 0 μέχρι 1600 μέτρα. Κυρίως τρέφεται με σάλπες, διάφορα χιτωνοφόρα, πλακτονικά καρκινοειδή και αυγά ψαριών.
Οι μεγαλύτεροι φυσικοί θηρευτές της μέδουσας είναι η Δερματοχελώνα, η Καρέτα καρέτα, ο Τόνος, ο Ξιφίας και το Φεγγαρόψαρο.
Μωβ μέδουσες σε όλη τη Μεσόγειο
Όπως αναφέρει το παρατηρητήριο, το πρόβλημα της εξάπλωσης της έξαρσης των μωβ μεδουσών (Pelagia noctiluca) δεν είναι μόνο στο Ιόνιο. Πέρσι το καλοκαίρι έξαρση είχαμε στο Αιγαίο, την Ισπανία και την Γαλλία.
Φέτος το πρόβλημα είναι πια σχεδόν σε όλη τη Μεσόγειο, από Πορτογαλία στα δυτικά μέχρι και το Ισραήλ στα ανατολικά και νότια στις περισσότερες Αφρικανικές χώρες. Ενώ μπορεί ακόμα να μην έχει αναφερθεί κάτι στην Αδριατική θάλασσα είναι θέμα ημερών ή εβδομάδων να αρχίσουν να έχουν πρόβλημα και εκεί.
Σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, στον παρακάτω χάρτη υπάρχει μόνο ένα μέρος των καταγραφών και αυτό διότι άλλες χώρες όπως π.χ. η Ιταλία έχουν δικές τους εφαρμογές που βάζουν εκεί τις καταγραφές και τα δεδομένα, με πολλές φορές αυτές οι εφαρμογές να είναι κλειστές για την διαθεσιμότητα των δεδομένων στο κοινό ανά πάσα στιγμή.
Συμπτώματα μετά από επαφή με τη μωβ μέδουσα
Οι νηματοκύστες παράγουν στο ανθρώπινο δέρμα ερύθημα, πρήξιμο, κάψιμο όπως και μερικές φορές σοβαρές δερμονεκρωτικές, καρδιο- και νευροτοξικές επιδράσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα.
Συγκεκριμένα, τα πιθανά συμπτώματα μετά από κέντρισμα από Pelagia noctiluca είναι τα ακόλουθα:
- Πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και σε μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας
- Ναυτία
- Πτώση πίεσης
- Ταχυκαρδία
- Κεφαλαλγία
- Εμετός
- Διάρροια
- Σπασμός των βρόγχων
- Δύσπνοια
Σε σπάνιες περιπτώσεις, όπως αναφέρει η ertnews.gr, μπορεί να εμφανιστούν υπόταση, βράγχος φωνής, εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα – εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επιπέδου επικοινωνίας – συνείδησης. Τότε επιβάλλεται η ΑΜΕΣΗ διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο.
Πηγή εικόνας: Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας
Τι πρέπει να κάνουμε άμεσα αν μας τσιμπήσει μωβ μέδουσα
Διάφορες μέθοδοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μείωση της έντασης και της διάρκειας του πόνου, όπως από του στόματος/τοπικά παυσίπονα, ζεστό νερό και παγοκύστες.
Προσοχή: Αν και για τσιμπήματα από κάποια είδη μεδουσών (Carybdea marsupialis, Olindias phosphorica και Physalia physalis) συστήνεται η χρήση ξυδιού που εφαρμόζεται για μια σύντομη περίοδο, ώστε να αποτρέψει την απελευθέρωση περαιτέρω δηλητηρίου κάτω από το δέρμα, αυτό δεν ισχύει για τις μωβ μέδουσες. Το ξύδι, όπως και το γλυκό νερό, το οινόπνευμα, η αμμωνία ΔΕΝ βοηθάνε στο συγκεκριμένο είδος, αντίθετα επιδεινώνουν την κατάσταση και τον πόνο. Η συγκεκριμένη μέδουσα αδρανοποιείται με ελαφρύ αλκαλικό διάλυμα (μαγειρική σόδα διαλυμένη σε αντίστοιχη ποσότητα θαλασσινού νερού) και όχι με όξινο.
Πηγή εικόνας: Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας
Αναλυτικά τα βήματα φροντίδας:
1. Πλένουμε προσεκτικά με θαλασσινό νερό, χωρίς να τρίβουμε την περιοχή του τσιμπήματος.
2. Αν είναι διαθέσιμο, εφαρμόζουμε ένα μίγμα θαλασσινού νερού και μαγειρικής σόδας (σε αναλογία 1:1) για δύο λεπτά, ώστε να σταματήσει οποιαδήποτε επιπλέον έκκριση δηλητηρίου από πιθανά υπολείμματα κυτάρρων πλοκαμιών που έχουν μείνει στο δέρμα.
3. Χρησιμοποιούμε μια πλαστική τραπεζική κάρτα ή κάτι παρόμοιο (και όχι τα χέρια μας) για να αφαιρέσουμε το μείγμα της μαγειρικής σόδας καθώς και οποιαδήποτε τυχόν υπολείμματα από το δέρμα μας
4. Εφαρμόζουμε πάγο πάνω στο τσίμπημα για 5-15 λεπτά. Ο πάγος ή ακόμη και κάποιο παγωμένο αναψυκτικό, θα πρέπει να είναι μέσα σε σακούλα ή κάποιο άλλο περίβλημα, όπως ένα ύφασμα ή μπλουζάκι.
5. Ελέγξτε αν υποχώρησε ο πόνος, κι αν είναι ανάγκη ξαναβάλτε πάγο για άλλα 5-15 λεπτά.
5. Αν ο πόνος επιμένει, συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή φαρμακοποιό για να σας συνταγογραφήσει παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδεις κρέμες (όπως π.χ. 3-4% λιδοκαΐνη και υδροκορτιζόνη).
6. MHN τυλίγετε το σημείο τσιμπήματος σφιχτά με επιδέσμους, ΜΗΝ χρησιμοποιείτε ξύδι, ΟΥΤΕ γλυκό νερό, ΟΥΤΕ οινόπνευμα, ΟΥΤΕ αμμωνία.
