Πάρα πολλές σημασίες και αντιλήψεις αποδίδονται στην έννοια της τύχης και διαφέρουν όχι μόνο ανάμεσα στα άτομα αλλά και στις καταστάσεις. Μερικές φορές η λέξη τύχη περιγράφει την τυχαιότητα της ζωής, άλλη φορά τις πιθανότητες, σε άλλη στιγμή είναι το όπλο μας / η άμυνά μας απέναντι στα όσα φοβόμαστε, δεν γνωρίζουμε ή μπορεί να πάνε στραβά. Η αλήθεια είναι ότι για τους περισσότερους ανθρώπους η έννοια της τύχης συνδέεται με ένα απροσδόκητο δώρο (π.χ. το να κερδίσουμε το λαχείο ή να βρούμε στον δρόμο μας ένα χαρτονόμισμα), που δεν ξέρουμε ποιος «στέλνει» αλλά που είναι πολύ καλοδεχούμενο, ειδικά καθώς υπάρχει και το στοιχείο της έκπληξης που φέρνει μαζί του. Είναι όμως πράγματι η τύχη τόσο άσχετη από τον τρόπο με τον οποίο εμείς προγραμματίζουμε το μυαλό μας και με τον οποίο φερόμαστε; Εχουμε σκεφτεί ότι μερικές φορές θεωρούμε ότι σταθήκαμε τυχεροί ενώ στην πραγματικότητα το υποσυνείδητό μας μάς οδήγησε στο να κάνουμε τις κατάλληλες επιλογές ώστε να βρεθούμε στις σωστές συνθήκες για να έχουμε την ευκαιρία να σταθούμε τελικά τυχεροί;

Η τύχη ευνοεί τους τολμηρούς

Τι σημαίνει αυτή η φράση; Οτι για να έχουμε την ελπίδα και την πιθανότητα να κερδίσουμε κάτι θα πρέπει πρώτα να βάλουμε τον εαυτό μας στην εν λόγω συνθήκη, να ρισκάρουμε… Δεν υπάρχει καμία περίπτωση να κερδίσουμε κάτι, όσο πολλές ή λίγες κι αν είναι οι πιθανότητες, αν δεν προσπαθήσουμε, αν δεν αγοράσουμε τον λαχνό, αν δεν κάνουμε την ερώτηση, αν δεν στείλουμε την αίτηση, αν δεν πάρουμε μέρος στον διαγωνισμό…

Από ό,τι φαίνεται όμως εκτός από τους τολμηρούς, η τύχη βοηθά και τους αισιόδοξους. Ερευνες έχουν δείξει ότι οι απαισιόδοξοι άνθρωποι τείνουν να αποφεύγουν να προσπαθήσουν όταν το αποτέλεσμα της δοκιμασίας φαίνεται αβέβαιο ενώ από την άλλη οι αισιόδοξοι, που θεωρούν ότι είναι τυχεροί, δοκιμάζουν συχνότερα και ευκολότερα… την τύχη τους.

Μία πολύ πρόσφατη διαπανεπιστημιακή έρευνα, στην οποία πήραν μέρος περισσότεροι από 800 φοιτητές σε ένα Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ, έδειξε ότι οι άνθρωποι που πιστεύουν στην έννοια της τύχης ως ένα τυχαίο φαινόμενο πάνω στο οποίο δεν έχουν κανέναν έλεγχο, είναι πολύ συχνά απαισιόδοξοι και αρνητικοί.

Στην ίδια έρευνα, οι επιστήμονες από το Βρετανικό Πανεπιστήμιο του Μπαθ βρήκαν ότι τα άτομα που περιέγραφαν τον εαυτό τους ως τυχερό ήταν πιο πιθανό να δηλώνουν και ευτυχισμένα. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι άνθρωποι που πιστεύουν στην τύχη τείνουν να είναι πιο νευρωτικοί, απαισιόδοξοι και γενικά να νιώθουν λιγότερη ικανοποίηση και ευτυχία στη ζωή τους.

Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι στη ζωή τους τα πράγματα ήρθαν θετικά, μεταξύ άλλων και χάρη στην καλή τους τύχη, είναι από τη φύση τους άνθρωποι αισιόδοξοι και ευγνώμονες και συνήθως νιώθουν αρκετά ευτυχισμένοι.

Μπορεί να γεννιόμαστε τυχεροί ή άτυχοι;

Οι άνθρωποι που πιστεύουν στην τύχη τείνουν να παρουσιάζουν τον εαυτό τους είτε ως τυχερό είτε ως άτυχο, κάπως σαν το «τυχερός» και το «άτυχος» να είναι ένα σταθερό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που δεν μπορεί με τίποτα να αλλάξει.

Μάλιστα, δύο ερευνητές από την Ολλανδία ρώτησαν ανθρώπους που ασχολούνταν με τα τυχερά παιχνίδια ποια ήταν η γνώμη τους για την τύχη και εκείνοι απάντησαν ότι πρόκειται για ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό και κάποιοι άνθρωποι το έχουν, περισσότερο ή λιγότερο, ενώ άλλοι καθόλου.

Η τύχη ήταν για αυτούς κάτι που υπήρχε στο Σύμπαν και που μπορούμε να κερδίσουμε αν βρούμε πότε είναι «διαθέσιμη», αν χρησιμοποιήσουμε σωστά τα γούρια μας, αν τη σεβαστούμε και αν ξέρουμε μέχρι πού μπορεί να μας πάει και πότε μας τελειώνει.

Ομως για τους ψυχολόγους τα πράγματα δεν είναι έτσι, η τύχη έχει να κάνει με την απόδοση, δηλαδή την αιτία στην οποία εμείς οι άνθρωποι αποδίδουμε ένα γεγονός που συνέβη σε εμάς ή στον κόσμο. Ετσι, όταν αποδίδουμε κάτι που συμβαίνει στην τύχη τείνουμε να το αποδίδουμε σε έναν εξωτερικό παράγοντα που δεν μπορούμε να επηρεάσουμε καθώς είναι έξω από εμάς.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη δρα Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγο με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και στη Συμβουλευτική.