Η ψυχική υγεία αφορά όλες και όλους μας σταθερά καθ’ όλη την πορεία της ζωής μας. Αφορά την καθολική ανθρώπινη λειτουργία πολυεπίπεδα και πολυπαραγοντικά και σίγουρα δεν συνιστά απλά την απουσία ψυχικής νόσου ή και ψυχοπαθολογίας γενικότερα.
Το διαχρονικά παράδοξο με τον ορισμό της ψυχικής υγείας είναι ότι ενώ οι επιστήμες της ψυχολογίας και της ψυχιατρικής πραγματεύονται και ερευνούν διεξοδικά το εύρος των προβλημάτων/διαταραχών/ασθενειών/συμπλεγμάτων της ψυχικής δυσλειτουργίας και αναζητούν τόσο τα αίτια όσο και τις αποτελεσματικές παρεμβάσεις και θεραπείες, βιβλιογραφικά και κλινικά συναντάμε σαφώς πολύ λιγότερες αναφορές στην ψυχική υγεία αυτή καθαυτή.
Πώς ορίζεται η ψυχική μας υγεία
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η Ψυχική Υγεία ορίζεται ως «η κατάσταση ευεξίας όπου το άτομο αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τα προβλήματα της ζωής, μπορεί να εργαστεί παραγωγικά και να συμμετέχει ενεργά στο κοινωνικό του περιβάλλον και όχι απλά η απουσία ενός προβλήματος ή μιας διαταραχής».
Με απλά λόγια είναι η σταθερή και συνεπής ικανότητα να ζούμε εκπληρώνοντας με επιτυχία το δυναμικό μας, είναι η δεξιότητα να μπορούμε να αντιληφθούμε τα δεδομένα και να παραγάγουμε ένα σχέδιο δράσης που θα μας οδηγήσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα και στόχο.
Σε όλη αυτή τη διαδικασία καλούμαστε τόσο να αντεπεξέλθουμε στις δυσκολίες, να είμαστε ευέλικτοι στο να επιλέξουμε αλλαγές και να κάνουμε τις απαραίτητες προσαρμογές και ταυτόχρονα να βιώνουμε σε ένα σημαντικό ποσοστό ικανοποίηση, χαρά, ευτυχία και ενίοτε ευδαιμονία και πληρότητα.
Η ικανότητα του απολαμβάνειν καθώς και η εξισορρόπηση των δραστηριοτήτων και των προσπαθειών επίτευξης είναι ακόμη μια σημαντική παράμετρος ψυχικής ανθεκτικότητας που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ψυχική υγεία.
Στο σημείο αυτό είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι η ψυχική υγεία περιλαμβάνει και ένα σημαντικό κομμάτι υποκειμενικότητας και ιδιοσυγκρασιακής αυτοαντίληψης του ατόμου που είναι ωφέλιμο να λαμβάνεται υπ’ όψιν όταν αξιολογούμε τα επίπεδα ψυχικής υγείας. Στο ίδιο πλαίσιο αξιολόγησης είναι επίσης κρίσιμης σημασίας να λαμβάνουμε υπ’ όψιν μας τις ιδιαιτερότητες της εκάστοτε κουλτούρας, κοινωνίας, θρησκείας, ιστορικού πλαισίου, οικονομοτεχνικών δεδομένων καθώς και γενεαλογικών επιρροών.
Παράγοντες όπως:
* η ενσυναίσθηση, η αυτογνωσία, ο αυτοέλεγχος και η αυτορρύθμιση, η αυτοκινητοποίηση με εσωτερικά όσο και εξωγενή κίνητρα,
* η σωματική υγεία-ευεξία και πρόληψη, δομές που το άτομο γνωρίζει ότι μπορεί να έχει πρόσβαση και να τη χρησιμοποιήσει κατάλληλα,
* η εργασία, η απασχόληση, η δημιουργικότητα, η παραγωγικότητα,
* κοινωνικό περιβάλλον, κοινωνικές σχέσεις, φίλοι, διαπροσωπικές, οικογενειακές, συντροφικές και ερωτικές σχέσεις,
* αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση,
* αποδοχή, ασφάλεια, αγάπη και σύνδεση με την/τον ίδιο καθώς και με τους άλλους και την εκάστοτε κοινότητα,
* η ικανότητα αξιοποίησης πόρων και νέων τεχνολογιών,
* η διάθεση και προσπάθεια απόκτησης νέας γνώσης και τεχνογνωσίας
είναι σημαντικά ορόσημα για την εδραίωση της ψυχικής υγείας και αποτελούν ταυτόχρονα και δείκτες αναγνώρισης.
Η ικανότητα του απολαμβάνειν είναι ακόμη μία σημαντική παράμετρος ψυχικής υγείας.
