Ο κορωνοϊός συνεχίζει να περιορίζει τις δραστηριότητές μας και να απειλεί τις ζωές μας. Ετσι θα συνεχίσουμε; Για πόσο ακόμη θα ζούμε μαζί του; Θα επιστρέψουμε ποτέ στη ζωή που γνωρίζαμε; Πώς θα είναι το καλοκαίρι μας; Πώς θα συνεχίσουμε με τα εμβόλια; Πού βρισκόμαστε σε ό,τι αφορά τα φάρμακα για την αντιμετώπιση του ιού που σκόρπισε τον τρόμο σε ολόκληρο τον πλανήτη; Ο κ. Θάνος Δημόπουλος, καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, πρύτανης ΕΚΠΑ, μιλάει στο «Vita» και λύνει όλες μας τις απορίες.
Ο ιός νίκησε τελικά; Θα τον έχουμε κάθε χρόνο;
«Η αδυναμία εξάλειψης του κορωνοϊού δεν σημαίνει ότι ο αριθμός των σοβαρών περιπτώσεων, των θανάτων και των σοβαρών επιπλοκών της νόσου θα συνεχίσουν να κυμαίνονται στα σημερινά επίπεδα. Η μελλοντική πορεία θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τον βαθμό ανοσίας που αναπτύσσεται μέσω μόλυνσης ή εμβολιασμού και επίσης από το πώς θα εξελιχθεί ο ιός. Η εξασθένηση της ανοσίας σε συνδυασμό με την ανάδυση νέων στελεχών του ιού αποτελούν βασικούς παράγοντες που θα καταστήσουν τον ιό ενδημικό.
Στις περιοχές που θα επιτευχθεί ανοσία αγέλης, θα υπάρχει κίνδυνος επιδημικών εκρήξεων, αλλά θα περιορίζονται γρήγορα λόγω του υψηλού βαθμού συλλογικής ανοσίας».
Η Long COVID κάνει θρομβώσεις, αφήνει αναπηρίες, προκαλεί brain fog. Πόσο συχνά συμβαίνει; Πόσο διαρκεί;
«Ο όρος παρατεινόμενη νόσος COVID (long COVID) αναφέρεται στην επιμονή συμπτωμάτων που παρατηρούνται κατά την οξεία φάση της νόσου ή που εμφανίζονται και συνεχίζονται πέραν των τεσσάρων εβδομάδων χωρίς να εξηγούνται από κάποια άλλη εναλλακτική διάγνωση.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, πάνω από 230 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν βρεθεί θετικοί στον ιό SARS-CoV-2 και τουλάχιστον το 10% των προσβεβλημένων ατόμων εξακολουθεί να εμφανίζει έντονα παρατεινόμενα συμπτώματα για περισσότερους από 6 μήνες».
Υπάρχει πιθανότητα ένα νέο στέλεχος του ιού να μας επισκεφθεί;
«Η εμφάνιση νέων μεταλλαγών στο γενετικό υλικό του SARS-CoV-2 αποτελεί ένα αναμενόμενο φαινόμενο όπως συμβαίνει και με άλλους ιούς όπως ο ιός της γρίπης. Οσο περισσότερο κυκλοφορεί ο ιός στην παγκόσμια κοινότητα τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα εμφάνισης ενός νέου στελέχους με συνδυασμό μεταλλαγών που να του προσδίδουν πλεονέκτημα επιβίωσης συγκριτικά με το προηγούμενο στέλεχος.
Επομένως, είναι ιδιαίτερα σημαντικό τόσο να μειωθεί η διασπορά του ιού στην κοινότητα όσο και να υπάρχει συνεχής επιδημιολογική επιτήρηση για τον έγκαιρο εντοπισμό και την κατά το δυνατόν περιχαράκωση ενός νέου στελέχους που μπορεί να εμφανιστεί μελλοντικά».
Να αναμένουμε και νέο κύμα τον Σεπτέμβριο;
«Είναι πιθανό ότι ο ιός θα συνεχίσει να μεταδίδεται, αλλά εφόσον έχει αναπτυχθεί κάποια ανοσία μέσω φυσικής μόλυνσης ή εμβολιασμού, δεν θα υπάρχει κίνδυνος σοβαρής νόσου. Μπορεί από το φθινόπωρο να έχουμε ένα νέο κύμα, ωστόσο σε αυτή τη χρονική περίοδο θα πρέπει να μας απασχολεί το εμμένον στέλεχος Ομικρον 2 που επικρατεί στην κοινότητα».
Με τη γρίπη τι γίνεται; Θα συνεχίσει να μας απασχολεί;
«Ο ιός της γρίπης θα συνεχίσει να εμφανίζει την εποχική επιδημιολογική κατανομή και πιθανότατα θα συνυπάρχει με τον SARS-CoV-2. Επομένως, είναι σημαντική η τήρηση του εμβολιαστικού προγράμματος τόσο έναντι του ιού της γρίπης όσο και έναντι του SARS-CoV-2 για την πρόληψη της σοβαρής νόσου και των επιπλοκών της γρίπης και της COVID-19, αντίστοιχα».
Θα κάνουμε 4η δόση εμβολίου; Και αν ναι, πότε;
«Η τέταρτη δόση έχει ένδειξη στις ομάδες των ατόμων που έχουν μικρή πιθανότητα να αναπτύξουν ανοσιακή απόκριση στο εμβόλιο ή που έχουν μεγάλη πιθανότητα να τη χάσουν γρήγορα, επειδή βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή ή λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία.
Αν η πανδημία επιμένει ή έχουμε κάποια έξαρση, τότε μπορεί η τέταρτη δόση να χορηγηθεί αργότερα το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο, ως επιπλέον αναμνηστική δόση. Το ζητούμενο είναι η πανδημία να γίνει μια εποχική ιογενής λοίμωξη όπως είναι η γρίπη, όπου κατά πάσα πιθανότητα θα πρέπει να εμβολιαζόμαστε μία φορά τον χρόνο».
Τα παιδιά θα χρειαστούν αναμνηστική δόση;
«Η χορήγηση αναμνηστικής δόσης στα παιδιά θα πρέπει να αξιολογείται σε εξατομικευμένη βάση κατόπιν συζήτησης με τον παιδίατρο, λαμβάνοντας υπόψη το μοναδικό ατομικό αναμνηστικό κάθε παιδιού και τη συνύπαρξη παθήσεων που μπορεί να τα καθιστούν ιδιαίτερα ευάλωτα στη λοίμωξη COVID-19».
Οι μάσκες θεωρείτε ότι θα μας προστατεύουν και θα μας είναι χρήσιμες για πόσο ακόμη;
«Οσο ο SARS-CoV-2 συνεχίζει να έχει ευρεία διασπορά στην κοινότητα, οι μάσκες θα είναι απαραίτητες ως μέτρο ατομικής προστασίας έναντι του ιού. Και μάλιστα οι μάσκες είναι ιδιαίτερα χρήσιμες σε περιπτώσεις συνωστισμού ενώ επιστρέφουμε στην καθημερινότητα και αίρονται σταδιακά τα υπόλοιπα μέτρα πρόληψης της μετάδοσης του SARS-CoV-2».
Τα περισσότερα παιδιά όταν νοσήσουν από κορωνοϊό είναι ασυμπτωματικά. Τι ισχύει με την ανοσία τους, όταν δεν είναι εμβολιασμένα;
«Ο ανθρώπινος οργανισμός αποκτά ανοσιακή μνήμη μετά την επαφή του με ξένα αντιγόνα του ιού, είτε μέσω φυσικής λοίμωξης είτε μέσω εμβολιασμού. Σε ένα εμβολιασμένο άτομο, η επαφή με τον ιό ενεργοποιεί τους μηχανισμούς της ανοσιακής απάντησης με την παραγωγή αντισωμάτων ειδικών για τον ιό. Σε ένα ανεμβολίαστο άτομο, ο οργανισμός εκκινεί την πρωτογενή ανοσιακή απάντηση η οποία απαιτεί περισσότερο χρόνο για την παραγωγή αντισωμάτων ειδικών για τον ιό και επομένως υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα για εμφάνιση παρατεταμένων συμπτωμάτων COVID-19».
Το καλοκαίρι θα έχουμε μείωση του δείκτη μεταδοτικότητας;
«Η αύξηση της θερμοκρασίας το καλοκαίρι και η μείωση του συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους δεν αποτελούν ευνοϊκές συνθήκες για τη μετάδοση του SARS-CoV-2 και επομένως ευελπιστούμε ότι θα έχουμε μείωση του δείκτη μεταδοτικότητας».
Πού βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή σε ό,τι αφορά τα αντι-ιικά φάρμακα;
«Πολύ πρόσφατα ξεκίνησε στη χώρα μας η χορήγηση του αντι-ιικού φαρμάκου Paxlovid μέσω ειδικής πλατφόρμας της ηλεκτρονικής συνταγρογράφησης. Μέσω της ίδιας πλατφόρμας χορηγείται ήδη το αντι-ιικό φάρμακο Molnupiravir σε ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο COVID-19 όπως παχυσαρκία, αυξημένη ηλικία, ανοσοκαταστολή, κακοήθειες συμπαγών οργάνων και του αίματος, νοσήματα του καρδιαγγειακού».
Κύριε Δημόπουλε, θα επιστρέψουμε ποτέ στη ζωή όπως τη γνωρίζαμε;
«Είναι αναγκαία η συνεχής επιδημιολογική επιτήρηση της COVID-19 έτσι ώστε με στοχευμένες παρεμβάσεις να αποφευχθεί η υπέρμετρη αύξηση της ζήτησης υγειονομικών υπηρεσιών για ασθενείς με σοβαρή COVID-19.
Σύμφωνα με τα δεδομένα έως σήμερα, φαίνεται ότι η πανδημία τείνει να μετατραπεί σε μια εποχική ιογενή λοίμωξη όπως είναι η γρίπη, όπου κατά πάσα πιθανότητα θα πρέπει να εμβολιαζόμαστε μία φορά τον χρόνο και δεν θα επηρεάζει πλέον τις ανθρώπινες δραστηριότητες».
Τι πρέπει να μάθουμε και να «κρατήσουμε» από όλη αυτή την περιπέτεια;
«Αφενός, το γεγονός ότι η υγεία αποτελεί μείζον παγκόσμιο ζήτημα πέρα από τα φυσικά όρια των κρατών και απαιτεί ουσιαστικές λύσεις σε διεθνές επίπεδο και ανεξάρτητα από την κοινωνικο-οικονομική κατάσταση κάθε χώρας. Αφετέρου, η πανδημία COVID-19 καθιστά απαραίτητη την ακόμη στενότερη επιδημιολογική επιτήρηση σε παγκόσμιο επίπεδο για πιθανές αναδυόμενες νόσους που μπορεί να μεταπηδήσουν από το ζωικό βασίλειο στον άνθρωπο και να προκαλέσουν νέες πανδημίες στο μέλλον.
Η αναπνευστική υγιεινή θα πρέπει να γίνει μέρος της καθημερινότητας, χωρίς ωστόσο στον βαθμό που ισχύει σήμερα. Οι μάσκες και οι αποστάσεις πιθανότατα να είναι απαραίτητες μόνο κατά τις περιόδους έξαρσης των ιών του αναπνευστικού όπως του SARS-CoV-2».
