Αν αισθάνεστε ένταση ή δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε, η βαλεριάνα – ένα φυτό που χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες για τα ηρεμιστικά του αποτελέσματα – θα μπορούσε πιθανώς να σας βοηθήσει.
Οι ειδικοί λένε ωστόσο ότι είναι απαραίτητο να προχωρήσετε με προσοχή (και ο γιατρός σας να είναι σύμφωνος) εάν ενδιαφέρεστε να κάνετε μια δοκιμή.
Πώς χρησιμοποιείται η ρίζα βαλεριάνας
Η βαλεριάνα είναι ένα ανθοφόρο φυτό που απαντάται σε όλο τον κόσμο και έχει αξιοσημείωτη ηρεμιστική δράση. Χρησιμοποιείται από τον πρώτο αιώνα μ.Χ., αρχικά κυρίως για την ανακούφιση από το φούσκωμα και τα αέρια και για την τόνωση της εμμήνου ρύσεως. Έχει χρησιμοποιηθεί επίσης για τη θεραπεία του άγχους και των προβλημάτων ύπνου.
Σήμερα, το βότανο συνήθως λυοφιλοποιείται για να παραχθεί μια σκόνη που προστίθεται σε τσάγια και συμπληρώματα.
Έρευνα για τη ρίζα βαλεριάνας για το άγχος και τον ύπνο
Η επιστήμη δεν είναι ακριβώς σίγουρη πώς λειτουργεί η βαλεριάνα.
Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι το βαλερενικό οξύ, το κύριο δραστικό συστατικό στα εκχυλίσματα ρίζας βαλεριάνας, συνδέεται με τους υποδοχείς γάμμα αμινοβουτυρικού οξέος (GABA) στον εγκέφαλο. Μπορεί επίσης να αυξήσει την ποσότητα του GABA στον εγκέφαλο, το οποίο πιστεύεται ότι μειώνει τα συναισθήματα άγχους και στρες. Περιορισμένα όμως είναι και τα επιστημονικά ευρήματα για τις αγχολυτικές ιδιότητες του φυτού, καθώς οι περισσότερες μελέτες είναι μικρές και κακώς σχεδιασμένες.
Ορισμένες μελέτες διαπιστώνουν ότι η ρίζα βαλεριάνας βελτιώνει τα συμπτώματα ύπνου και άγχους, ενώ άλλες μελέτες βρίσκουν ότι έχει ελάχιστη έως καθόλου επίδραση, προσθέτοντας περαιτέρω τη σύγχυση. Το 2020 μια μετα-ανάλυση που εξέτασε 60 μελέτες με 6.894 ενήλικες συμμετέχοντες, προσπάθησε να προσδιορίσει γιατί η έρευνα ήταν ασαφής, παρότι η χρήση του βοτάνου δεν είχε σοβαρές παρενέργειες. Οι ερευνητές σημείωσαν ότι τα άτακτα ευρήματα θα μπορούσαν να οφείλονται στη «μεταβλητή ποιότητα των εκχυλισμάτων βοτάνων». Οι συγγραφείς σημείωσαν ότι το φυτό θα μπορούσε να έχει πιο αξιόπιστες επιδράσεις στο άγχος και τον ύπνο, εάν η προετοιμασία και η δοσολογία της ρίζας ήταν πιο αυστηρά ελεγχόμενες.
Πιο πολλά υποσχόμενη είναι μια μετα-ανάλυση του 2016 16 τυχαιοποιημένων, ελεγχόμενων με εικονικό φάρμακο μελετών της ρίζας βαλεριάνας, στις οποίες συμμετείχαν 1.093 ασθενείς. Οι ερευνητές αυτή τη φορά κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το βότανο «θα μπορούσε» να βελτιώσει την ποιότητα του ύπνου, χωρίς παρενέργειες. Οι συγγραφείς σημείωσαν ότι οι περισσότερες μελέτες είχαν σημαντικά προβλήματα με τη μεθοδολογία τους και ότι οι δόσεις της βαλεριάνας και η διάρκεια της θεραπείας διέφεραν σημαντικά μεταξύ των μελετών.
Πιθανές παρενέργειες και ζητήματα που πρέπει να γνωρίζετε
Ενώ η έρευνα φαίνεται να υποδηλώνει ότι η ρίζα βαλεριάνας είναι σχετικά ασφαλής όταν λαμβάνεται μόνη της, μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερικά συμπτώματα όπως ναυτία και κοιλιακές κράμπες.
Είναι επίσης πολύ κακή ιδέα να αναμειγνύετε φυσικές θεραπείες όπως η ρίζα βαλεριάνας με συνταγογραφούμενα φάρμακα, καθώς μπορεί να αλληλεπιδράσουν και να προκαλέσουν επικίνδυνα τοξικά αποτελέσματα.
Ακόμη, αν είχατε ποτέ με εξάρτηση από το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά, η ρίζα βαλεριάνας μάλλον δεν είναι καλή επιλογή, αφού – όπως συμβαίνει με όλες τις ψυχοδραστικές ουσίες – υπάρχει το ενδεχόμενο να αναπτύξετε ανεκτικότητα ή εξάρτηση.
Θα πρέπει να γνωρίζετε, τέλος, ότι η βαλεριάνα δεν έχει μελετηθεί για πιθανές αλληλεπιδράσεις με το αλκοόλ και θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή εάν απολαμβάνετε περιστασιακά ένα ποτήρι κρασί. Επίσης, μπορεί να μην είναι ασφαλής για τις εγκύους.
Όπως συμβαίνει με οποιοδήποτε φάρμακο ή συμπλήρωμα διατροφής, πάντα να συμβουλεύεστε πρώτα το γιατρό σας, καθώς κάθε άτομο είναι διαφορετικό και μπορεί να υπάρχει ένας λόγος για τον οποίο μπορεί να μην είναι αποτελεσματικό ή ασφαλές για εσάς.
Πόση ποσότητα βαλεριάνας είναι ασφαλής
Οι μελετημένες δόσεις τείνουν να είναι 400 έως 600 mg συνολικά ξηρού εκχυλίσματος την ημέρα. Ωστόσο, η συγκεκριμένη δοσολογία θα ποικίλλει ανάλογα με το τι συνιστά ο γιατρός σας. Η φιλοσοφία είναι πάντα να ξεκινάτε με μικρές δόσεις και να τις αυξάνετε σταδιακά μέχρι να βρείτε την κατάλληλη για εσάς. Και πάλι, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε το γιατρό σας για το τι είναι σωστό για εσάς.
Δεδομένου επίσης ότι οι συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες για το άγχος και τις αυπνίες, όπως η βαλεριάνα, έχουν μελετηθεί λιγότερο από τις φαρμακευτικές θεραπείες, θα ήταν σκόπιμο να μην τις λαμβάνετε καθημερινά για παρατεταμένες χρονικές περιόδους.
