Στοιχεία δείχνουν ότι παγκοσμίως, με ένα εύρος ποσοστού ανάμεσα στο 25% και στο 85%, γυναίκες αναφέρουν ότι έχουν βιώσει σεξουαλική παρενόχληση στον εργασιακό τους χώρο. Αν και πολλοί έχουν αυτή – τη λανθασμένη – εντύπωση, η σεξουαλική παρενόχληση δεν προέρχεται απαραίτητα από κάποιον ανώτερο στον εργασιακό ή τον εκπαιδευτικό χώρο. Μπορεί κάποιος να υφίσταται παρενόχληση από έναν συνάδελφο, έναν πελάτη ή ακόμα και έναν ασθενή. Σε μερικές μάλιστα περιπτώσεις δεν είναι απίθανο να παρενοχλεί σεξουαλικά ο υφιστάμενος τον προϊστάμενο. Αν και συχνά η σεξουαλική παρενόχληση είναι προφανής και οφθαλμοφανής στο θύμα, σε κάποιες περιπτώσεις δεν είναι ξεκάθαρη και τα θύματα δεν είναι σίγουρα ότι πρόκειται για κάτι τέτοιο. Τι μπορούμε να κάνουμε για να βεβαιωθούμε ότι αυτό που μας συμβαίνει είναι πράγματι σεξουαλική παρενόχληση;
Μιλάμε σε ανθρώπους που εμπιστευόμαστε
Οι θύτες δεν είναι ανόητοι. Ο στόχος τους είναι να μπερδεύουν τα θύματα και να τα κάνουν να μην είναι βέβαια για τα όσα τους συμβαίνουν. Ετσι, είναι πολύ πιθανό να έχουμε αμφιβολίες για το αν αυτό που μας συνέβη ξεπέρασε τα όρια αλλά και για το αν φταίξαμε σε κάτι ή για το αν δίνουμε υπερβολική σημασία σε κάτι αθώο. Η συζήτηση με έναν δικό μας άνθρωπο, που εμπιστευόμαστε και που έχει μεγαλύτερη εμπειρία πιθανώς από εμάς, θα μας βοηθήσει να δούμε τα πράγματα καθαρά.
Βλέπουμε τον εαυτό μας μέσα από τα μάτια του θύτη
Συνήθως οι θύτες επιλέγουν θύματα νεαρής ηλικίας, που δεν έχουν πολλή εμπειρία, που έχουν οικονομικές δυσκολίες, που βρίσκονται στην αρχή της καριέρας τους, πιθανώς έχουν χαμηλότερη αυτοπεποίθηση, αμφιβολίες για τον εαυτό και τις ικανότητές τους κ.λπ.
Οταν βρισκόμαστε σε τέτοιες συνθήκες είναι πολύ πιθανό να νιώθουμε τυχεροί όταν έχουμε βρει μία καλή δουλειά, όταν μας δίνουν σημασία, όταν μας βοηθούν, όταν μας καθοδηγούν, όταν μας προτείνουν μία καλύτερη θέση, όταν μας εμπιστεύονται. Μερικές φορές όμως αυτό το ενδιαφέρον και η σημασία που βιώνουμε δεν είναι τόσο αγνά όσο θα θέλαμε να πιστεύουμε ή όσο φανταστήκαμε στην αρχή.
Αποφασίζουμε για το αν θα μιλήσουμε για τα όσα βιώνουμε/βιώσαμε
Κάποια θύματα νιώθουν τη δύναμη να καταγγείλουν τη σεξουαλική παρενόχληση μέσω επίσημων φορέων (π.χ. αστυνομία, τμήμα ανθρώπινου δυναμικού ή προσωπικού σε κάποια επιχείρηση, σωματεία κ.λπ.). Αλλα επιλέγουν να καταγγείλουν ανώνυμα, να μιλήσουν σε κάποιον φίλο ή συγγενή ή παίρνουν θάρρος όταν υπάρχει ένα γενικό κίνημα όπως εκείνο του metoo ώστε να καταθέσουν με τη σειρά τους την εμπειρία τους.
Πολλά θύματα επιλέγουν να μη μιλήσουν, συνήθως επειδή φοβούνται τον διασυρμό ή και το ενδεχόμενο να χάσουν τη δουλειά τους ή να επηρεαστεί η καριέρα τους. Δυστυχώς η διστακτικότητα των θυμάτων να μιλήσουν έχει πολλές φορές να κάνει με το γεγονός ότι ακόμη υπάρχει η κουλτούρα τού να αμφισβητούνται τα θύματα, να εκφράζονται αμφιβολίες για το πόσο προκλητικά πιθανώς υπήρξαν αλλά και να εκφράζεται η απορία «γιατί τώρα;» όταν έχει περάσει κάποιο χρονικό διάστημα ανάμεσα στην καταγγελία και το συμβάν.
Ο καλύτερος σύμβουλος για να αποφασίσουμε να μιλήσουμε είναι το να σκεφτούμε ότι αυτό που θα κάνουμε είναι πιθανό να προστατέψει κάποιους άλλους από το να γίνουν κι εκείνοι με τη σειρά τους θύματα και να βιώσουν ό,τι και εμείς.
Μαθαίνουμε τους νόμους σχετικά με τη σεξουαλική παρενόχληση
Το να είμαστε ενημερωμένοι σχετικά με τα δικαιώματά μας, το τι ισχύει και το πώς μπορούμε να προστατευτούμε από έναν πιθανό θύτη είναι πολύ σημαντικό. Ας μην ξεχνάμε ότι δεν είναι μόνο οι κινήσεις και τα αγγίγματα που μπορεί να αποτελούν παρενόχληση, αλλά και τα λόγια, τα υπονοούμενα, οι φωτογραφίσεις ή οι βιντεοσκοπήσεις χωρίς τη θέλησή μας κ.ά.
Ζητάμε υποστήριξη και βοήθεια
Η σεξουαλική παρενόχληση αποτελεί ένα τραύμα που για να το αντιμετωπίσουμε θα μας βοηθήσει η υποστήριξη των φίλων μας, των συγγενών μας, των συναδέλφων, της οικογένειας, του συντρόφου μας και ίσως και ενός ειδικού ψυχικής υγείας. Γι’ αυτό και είναι απαραίτητο να αναζητούμε την υποστήριξη. Δεν είμαστε μόνοι.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη δρα Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγο με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική.
