Με την εμφάνιση της πολύ μεταδοτικής παραλλαγής Όμικρον, οι υγειονομικές αρχές σε όλο τον κόσμο συνέστησαν στους πολίτες να είναι πιο προσεκτικοί με τις μάσκες που χρησιμοποιούν.
Στην Ελλάδα όπως και αλλού, μάσκες υψηλής προστασίας, Ν95 ή ΚΝ95 ή FFP2, είναι πλέον αναγκαίες σε μέρη όπως τα σούπερ μάρκετ και τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Οι N95 έχουν την αμερικανική πιστοποίηση CDCertification και άρα δεν είναι πιστοποιημένες για να κυκλοφορούν στην Ευρώπη. Όμως, σύμφωνα με τους ειδικούς, οι N95, KN95 και FFP2 κάνουν περίπου την ίδια δουλειά, αφού φιλτράρουν το 94-95% των σωματιδίων από τον αέρα.
Όμως, καθώς οι μάσκες αυτές είναι ακριβότερες από τις χειρουργικές και χαρακτηρίζονται ως μίας χρήσης, πολλοί είναι εκείνοι που αναρωτιούνται εάν μπορούν να τις επαναχρησιμοποιήσουν.
Μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν;
«Τη φοράω για μία εβδομάδα» λέει στο CNN η Linsey Marr, καθηγήτρια στο Virginia Tech. Όπως εξηγεί, η ικανότητα της μάσκας να φιλτράρει δεν μειώνεται εκτός και εάν κάποιος την τρίψει ή της κάνει τρύπες. «Θα πρέπει να βρεθεί κάποιος σε πολύ μολυσμένο αέρα για αρκετές ημέρες για να χάσει η μάσκα την ικανότητά της να φιλτράρει τα σωματίδια. Επομένως, στην πραγματικότητα μπορείς να τις φοράς για αρκετό χρονικό διάστημα».
«Οι άνθρωποι μιλούν για 40 ώρες – νομίζω ότι αυτό είναι εντάξει. Πραγματικά, θα κολλήσει στο πρόσωπό σου ή τα λαστιχάκια θα χαλαρώσουν πολύ ή ίσως σπάσουν πριν χάσει την ικανότητα φιλτραρίσματος» προσθέτει.
Όπως εξηγεί η Erin Bromage, καθηγήτρια βιολογίας του University of Massachusetts Dartmouth, ο λόγος για τον οποίο οι μάσκες αυτές πωλούνται ως μίας χρήσης είναι γιατί θεωρούνται ιατρικές μάσκες. Οι υγειονομικοί, μέσα σε ένα νοσοκομείο, για παράδειγμα, αλλάζουν τις μάσκες συχνότερα, για να αποφύγουν το ενδεχόμενο επιμόλυνσης όταν κινούνται από το δωμάτιο ενός ασθενή σε εκείνο ενός άλλου.
«Το ευρύ κοινό δεν ανησυχεί για την επιμόλυνση. Απλά τη χρησιμοποιεί για τη δική του προστασία» σημειώνει.
Για να επαναχρησιμοποιήσετε μία μάσκα υψηλής αναπνευστικής προστασίας με ασφάλεια, αποφύγετε να αγγίζετε με τα χέρια σας το εξωτερικό μπροστινό της μέρος όταν την βάζετε, λέει η Marr. Προσπαθήστε να την ακουμπάτε μόνο στις άκρες ή στα λουράκια. «Σίγουρα να αποφεύγετε το σημείο που βρίσκεται ακριβώς εκεί όπου αναπνέετε, δηλαδή μπροστά από τη μύτη και το στόμα», τονίζει.
Η Marr σημειώνει ότι οι μάσκες αυτές εξακολουθούν να κάνουν τη δουλειά τους ακόμα και εάν βρεθείτε σε έναν εσωτερικό χώρο με συνωστισμό, όπως στο μετρό.
Πότε πρέπει να πετάξετε τη μάσκα FFP2;
Η Bromage συστήνει να το κάνετε εάν βρεθήκατε σε επαφή με κάποιον που διαπιστώθηκε θετικός. Όπως για παράδειγμα εάν εντοπίστηκε κάποιο κρούσμα στον χώρο εργασίας σας. Αυτή η μάσκα έκανε τη δουλειά της, «παγίδευσε» τον ιό, άρα δεν θέλετε να κινδυνεύσετε να τον μεταφέρετε στα χέρια σας.
Εάν η μάσκα υγρανθεί, είναι εμφανώς βρώμικη, έχει χάσει το σχήμα της ή έχει καταστραφεί με άλλους τρόπους (όπως εάν έχει λερωθεί με makeup), τότε πρέπει να την αντικαταστήσετε, γιατί όλα αυτά μειώνουν την αποτελεσματικότητά της.
«Όσο περισσότερο τη φοράτε, τόσο περισσότερα σωματίδια παγιδεύει – και αυτό σημαίνει ότι η ικανότητά της να αναπνέει αρχίζει να μειώνεται. Ένα από τα πρώτα σημάδια ότι πρέπει να την αλλάξετε, ακόμα και εάν φαίνεται καλή και καθαρή οπτικά, είναι εάν δυσκολεύεστε περισσότερο να αναπνεύσετε μέσα από αυτήν. Εάν φαίνεται ότι η αντίσταση μεγαλώνει με κάθε αναπνοή σας» σημειώνει η Bromage.
Πώς να την αποστειρώσετε
Επειδή οι μάσκες N95 έχουν αυτό το ειδικό στατικό φορτίο που βοηθά στο φιλτράρισμα των ιών, δεν πρέπει να πλένετε τις μάσκες, καθώς το νερό θα διαλύσει το φορτίο, λέει η Μαρ.
Συνολικά, ο κίνδυνος μόλυνσης στην επαναχρησιμοποίηση μασκών N95 είναι «μικρότερος, πολύ μικρότερος, από τον κίνδυνο να μην φοράτε N95 και να αναπνέετε σωματίδια», προσθέτει.
Οι ειδικοί συνιστούν, μετά τη χρήση της KN95, να βγάλετε τη μάσκα και να την τοποθετήσετε σε μια χάρτινη σακούλα, ώστε να «αναπνέει». Προσοχή: Μη χρησιμοποιήσετε πλαστική σακούλα. Κλείστε και αφήστε την σακούλα σε θερμοκρασία δωματίου. Πλύνετε καλά τα χέρια σας. Αφήστε την μάσκα στη σακούλα για διάστημα τριών- τεσσάρων ημερών, που θεωρείται αρκετό για να έχουν πεθάνει όλοι οι ιοί που βρίσκονταν σε αυτή. Την 4η-5η μέρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά.
