Οι επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία από το οικολογικό άγχος, είναι πιο σοβαρές απ’ ό,τι θα περιμένατε.
Η κλιματική αλλαγή είναι μια πραγματικότητα και απειλεί το μέλλον της Γης. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ψυχολογικές επιπτώσεις σε μερικούς ανθρώπους – ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως οικολογικό άγχος.
Ας δούμε τι είναι, τι το προκαλεί, ποια είναι τα συμπτώματά του και τι μπορούμε να κάνουμε για να το αποφύγουμε ενώ φροντίζουμε τον πλανήτη.
Τι είναι το περιβαλλοντικό άγχος
Το οικολογικό άγχος είναι ο χρόνιος φόβος να υποστούμε έναν περιβαλλοντικό κατακλυσμό. Το οικολογικό άγχος δεν θεωρείται ασθένεια, τουλάχιστον όχι ακόμη, αλλά η αυξημένη ανησυχία για την κλιματική έκτακτη ανάγκη που βιώνουμε μπορεί να οδηγήσει σε ψυχολογικές διαταραχές.
Η Αμερικανική Ένωση Ψυχολογίας περιγράφει το οικολογικό άγχος ως «τον χρόνιο φόβο του περιβαλλοντικού κατακλυσμού που προέρχεται από την παρατήρηση του φαινομενικά αμετάκλητου αντίκτυπου της κλιματικής αλλαγής και της σχετικής ανησυχίας για το μέλλον του ατόμου και των επόμενων γενεών». Θεωρεί, επομένως, ότι η εσωτερίκευση των μεγάλων περιβαλλοντικών προβλημάτων που επηρεάζουν τον πλανήτη μας μπορεί να έχουν ψυχολογικές συνέπειες ποικίλης σοβαρότητας σε ορισμένους ανθρώπους.
Ποια είναι, λοιπόν, τα κύρια περιβαλλοντικά προβλήματα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή;
Μιλάμε, μεταξύ άλλων, για:
- τον πολλαπλασιασμό ακραίων καιρικών φαινομένων (καύσωνες και πυρκαγιές, κυκλώνες και τυφώνες, σεισμοί και παλιρροϊκά κύματα κ.λπ.),
- την αύξηση της ρύπανσης και τις επιπτώσεις της στην υγεία,
- τη συσσώρευση σκουπιδιών στους ωκεανούς,
- την απώλεια της βιοποικιλότητας,
- τη λειψυδρία και την έλλειψη νερού,
- την υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων,
- την αποψίλωση των δασών,
- την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Παρόλο που δεν υπάρχουν στοιχεία για το πόσο μεγάλο μέρος του πληθυσμού πάσχει από αυτή την πρόσφατη ασθένεια, οι ειδικοί λένε ότι όσο αυξάνονται τα προβλήματα που σχετίζονται με το κλίμα, τόσο θα αυξάνεται και ο αριθμός των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν οικολογικό άγχος.
Πώς επηρεάζει το οικολογικό άγχος τους ανθρώπους
Το οικολογικό άγχος δεν επηρεάζει εξίσου όλους τους ανθρώπους. Στην πραγματικότητα, τείνει να είναι πιο διαδεδομένο μεταξύ των ανθρώπων που έχουν μεγαλύτερη επίγνωση για την προστασία του περιβάλλοντος. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
- ελαφρές περιπτώσεις άγχους,
- στρες,
- διαταραχές ύπνου,
- νευρικότητα, κ.λπ.
Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, το οικολογικό άγχος μπορεί να προκαλέσει αίσθημα ασφυξίας ή ακόμα και κατάθλιψη. Μεταξύ της τελευταίας ομάδας, είναι αρκετά σύνηθες οι άνθρωποι να εκφράζουν μια έντονη αίσθηση ενοχής για την κατάσταση του πλανήτη, η οποία μπορεί να επιδεινωθεί, μεταξύ αυτών που έχουν παιδιά, όταν σκέφτονται το μέλλον τους.
Το οικολογικό άγχος είναι μια νέα έννοια, αλλά συνδέεται στενά με μια άλλη, τη Solastalgia, την οποία το ιατρικό περιοδικό Lancet συμπεριέλαβε ήδη το 2015 ως όρο που σχετίζεται με την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην ανθρώπινη ευημερία. Η solastalgia, η οποία επίσης δεν θεωρείται ασθένεια, επινοήθηκε από τον Αυστραλό φιλόσοφο Glenn Albrecht και ορίζει το σύνολο των ψυχολογικών διαταραχών που εμφανίζονται σε έναν γηγενή πληθυσμό μετά από καταστροφικές αλλαγές στην επικράτειά του, είτε ως αποτέλεσμα ανθρώπινων δραστηριοτήτων είτε ως αποτέλεσμα του κλίματος.
Επομένως, η solastalgia επηρεάζει άτομα που έχουν ήδη υποστεί τις συνέπειες μιας φυσικής καταστροφής και αυτό την διαφοροποιεί από το οικολογικό άγχος.
Απλοί τρόποι για να αντιμετωπίσετε το περιβαλλοντικό άγχος
Οι επιπτώσεις του οικολογικού άγχους μπορούν να ελαχιστοποιηθούν όπως κάθε άλλη διαταραχή που σχετίζεται με το άγχος. Αναζητώντας, δηλαδή, τη θετική πλευρά σε οποιαδήποτε περίσταση, δουλεύοντας τη συναισθηματική ρύθμιση απέναντι στις δικές σας παρορμήσεις, αναπτύσσοντας ανθεκτικότητα για να αντιμετωπίσετε αντιξοότητες κ.λπ. Ένας άλλος βασικός παράγοντας, τουλάχιστον για να μειώσουμε το αίσθημα της ενοχής, είναι να κάνουμε ό,τι περνάει «από το χέρι μας» για τη φροντίδα του πλανήτη, προωθώντας έναν βιώσιμο τρόπο ζωής τόσο για τον εαυτό μας όσο και τους άλλους.
Δείτε μερικά χρήσιμα tips:
- Αυξήστε την επίγνωση τόσο του εαυτού σας όσο και των άλλων για το πρόβλημα.
- Δεσμευτείτε για υπεύθυνη κατανάλωση και ανακύκλωση για την προστασία του περιβάλλοντος, όσο το δυνατόν περισσότερο.
- Μειώστε την κατανάλωση πλαστικών.
- Κάνετε βιώσιμες δραστηριότητες, όπως η δημιουργία ενός αστικού κήπου, η συλλογή πλαστικών και αποτσίγαρων από μια παραλία ή η κομποστοποίηση.
- Δεσμευτείτε για βιώσιμη κινητικότητα και βιώσιμα τρόφιμα.
- Μην αφήνετε μια βρύση ή ένα καζανάκι να «τρέχει» και αποφύγετε να πετάτε τσίχλες στο έδαφος, γιατί και η παραμικρή λεπτομέρεια μετράει.
Ένα από τα θετικά νέα για την καταπολέμηση του οικολογικού άγχους είναι ότι τα κλιματικά προβλήματα προκαλούν αλλαγή στη συνειδητοποίηση της ανάγκης φροντίδας του πλανήτη σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από την εταιρεία παγκόσμιων τάσεων WGSN, το 90% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η σκέψη για την κλιματική κρίση τους κάνει να νιώθουν άβολα για το μέλλον τους – κάτι που, ειδικά για τους νεότερους, μετατρέπεται σε ένα είδος πράσινου ακτιβισμού που αντιπροσωπεύεται από τους εμβληματική Γκρέτα Τούνμπεργκ, η οποία προτείνει ένα πιο ευημερούν μέλλον για τον πλανήτη.
