Υπολογίζεται ότι η κούραση αυτή τη στιγμή αφορά τουλάχιστον 30 εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο και οι μισοί από αυτούς δηλώνουν τόσο εξαντλημένοι που δεν μπορούν καν να λειτουργήσουν.
Πρόκειται για ένα τεράστιο πρόβλημα, το οποίο σε συνδυασμό με την πανδημία του κορωνοϊού που προκαλεί κούραση –κάποιες φορές και χρόνια – σε όσους προσβάλλει παίρνει διαστάσεις επιδημίας μέσα στο πλαίσιο μιας πανδημίας.
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί είμαστε τόσο κουρασμένοι. Ας σκεφτούμε το ανθρώπινο σώμα σαν μια βάρκα. Οσο πιο πολύ βάρος βάζουμε στη βάρκα τόσο πιο πιθανό θα είναι να βάλει κάποια στιγμή νερά.
Μπορεί να υποφέρουμε από χρόνια κόπωση;
Η κούραση μπορεί να εκδηλώνεται με ζαλάδες, μυϊκούς πόνους, έλλειψη ενέργειας, προβλήματα ύπνου κ.ά.
Αν είναι πιθανό να έχουμε όλα αυτά τα συμπτώματα επειδή, για παράδειγμα, δουλεύουμε πάρα πολλές ώρες, θα πρέπει πρώτα να ρίξουμε τους ρυθμούς μας, να προσπαθήσουμε να ξεκουραστούμε και να ζητήσουμε βοήθεια με τα όσα έχουμε να φέρουμε σε πέρας – και αν ύστερα από όλα αυτά συνεχίζουμε να νιώθουμε κούραση, τότε κατά πάσα πιθανότητα ανήκουμε σε όσους βιώνουν χρόνια κούραση.
Γενικά οι ειδικοί θεωρούν ότι θα πρέπει να έχουμε συμπτώματα ανεξήγητης κούρασης τουλάχιστον για 3 μήνες για να πούμε ότι εμπίπτουμε στην εν λόγω κατηγορία. Για να το καταλάβουμε, αρκεί ίσως να ακούσουμε ότι οι άνθρωποι είμαστε φτιαγμένοι για να ξυπνάμε με χαρά και ενέργεια για να αδράξουμε τη ζωή.
Αν νιώθουμε ότι κάθε πρωί που ξυπνάμε χρειαζόμαστε να βρούμε έναν τρόπο ώστε να παρακινήσουμε τον εαυτό μας, αλλά και ότι χρειαζόμαστε να καταναλώσουμε καφεΐνη ώστε να αποκτήσουμε την ενέργεια που μας λείπει, τότε υπάρχει κάποιο πρόβλημα.
Πιο κουρασμένες οι γυναίκες
Η κούραση λειτουργεί γενικά δυσανάλογα για τις γυναίκες. Η ανατροφή των παιδιών, το νοικοκυριό, η δουλειά εκτός σπιτιού, οι ορμονικές αλλαγές, η εμμηνόπαυση…
Για κάποιες γυναίκες μπορεί να είναι όλα αυτά ανεκτά, οι περισσότερες όμως κουράζονται πολύ για να τα καταφέρουν όλα και έτσι η παραμικρή αλλαγή είναι η σταγόνα που θα ξεχειλίσει το ποτήρι, με αποτέλεσμα να νιώθουν ότι η ενέργειά τους τις έχει για τα καλά εγκαταλείψει.
Πώς θα αντιμετωπίσουμε την κούραση;
Πολύ συχνά δυσκολευόμαστε να αντιμετωπίσουμε την κούραση επειδή σκεφτόμαστε λανθασμένα ως εξής: «Δεν μπορούμε να βρούμε κανένα πρόβλημα, άρα δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα». Ή: «Ξέρουμε ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά δεν ξέρουμε πώς να το διορθώσουμε, οπότε δεν υπάρχει καμία λύση / απάντηση».
Η αλήθεια είναι ότι η χρόνια κόπωση είναι μια κατάσταση που είναι δύσκολο να διερευνηθεί και να βρεθούν αιτίες και απαντήσεις που κρύβονται πίσω από αυτή. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι όταν υποφέρουμε από κούραση θα πρέπει απλώς να δεχθούμε τη μοίρα μας ως κάτι που δεν μπορεί να αλλάξει.
Το βιβλίο «Decode your fatigue» του Alex Howard προτείνει ένα σχέδιο 12 βημάτων που θα μας βοηθήσει να αποκωδικοποιήσουμε την κούρασή μας και έτσι να μπορέσουμε να τη διαχειριστούμε και ίσως να την ξεπεράσουμε.
Βήμα 1ο: Αναλαμβάνουμε την ευθύνη
Μπορεί να μην ευθυνόμαστε για το πώς είναι η ζωή μας, αλλά αν δεν μας ικανοποιεί και θέλουμε ή νιώθουμε ότι πρέπει να την αλλάξουμε, τότε η ευθύνη γι’ αυτή την αλλαγή είναι μόνο δική μας.
Βήμα 2ο: Αναζητούμε μια ακριβή διάγνωση
Υπάρχουν αρκετά θέματα υγείας (π.χ. ο υποθυρεοειδισμός) που μπορεί να προκαλούν κούραση, γι’ αυτό και είναι σκόπιμο να επισκεφθούμε τους κατάλληλους γιατρούς και να κάνουμε τις απαραίτητες εξετάσεις ώστε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να κρύβεται κάποια αντιμετωπίσιμη ασθένεια πίσω από την κόπωση που νιώθουμε.
Σε περίπτωση βέβαια που βρεθεί ότι για την κούρασή μας ευθύνεται κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα υγείας, τότε λύνοντάς το θα λυθεί και το πρόβλημα της ανεξήγητης κούρασης.
Βήμα 3ο: Κατανοούμε τον ρόλο που παίζουν τα μιτοχόνδριά μας
Τα μιτοχόνδρια μετατρέπουν την ενέργεια που παίρνουμε από την τροφή σε ενέργεια που θα χρησιμοποιήσουν τα κύτταρά μας. Η κούραση μπορεί να σχετίζεται με την παραγωγή αυτής της ενέργειας, οπότε και να έχει και κάποια γενετική βάση.
Βήμα 4ο: Η προσωπικότητά μας στο μικροσκόπιο
Εχουμε ποτέ σκεφθεί ότι ο τρόπος που προσεγγίζουμε τον κόσμο και τον εαυτό μας μπορεί να είναι εξαντλητικός;
*Οι επιτυχημένοι: Αντιλαμβάνονται την αξία τους από τα όσα κάνουν και πετυχαίνουν και συνεχώς πιέζουν τον εαυτό τους περισσότερο από τα όριά του (τόσο τα σωματικά όσο και τα ψυχικά).
*Οι τελειομανείς: Νιώθουν ότι είναι ασφαλείς και έχουν τον έλεγχο όταν καταφέρνουν τα πάντα τέλεια και όσο κι αν κουράζονται η τελειομανία τους είναι πιο ισχυρή.
*Οι συμπαραστάτες: Αντιλαμβάνονται την αξία τους με βάση το τι δίνουν στους άλλους. Επενδύουν πολλά στις σχέσεις χωρίς να ενδιαφέρονται για το αν λαμβάνουν την αντίστοιχη υποστήριξη ή για το πόσο πολύ κουράζονται σε αυτή τους την προσπάθεια.
*Οι ελεγκτικοί: Νιώθουν ασφαλείς όταν ελέγχουν τον εαυτό τους και το περιβάλλον τους, ακόμα και σπαταλώντας τεράστια ενέργεια.
Φυσικά και είναι δύσκολο να αλλάξουμε την προσωπικότητά μας, όμως αν συνειδητοποιήσουμε τι ακριβώς κάνουμε, είναι πιο εύκολο να το αντιμετωπίσουμε και να το περιορίσουμε.
Βήμα 5ο: Δημιουργούμε ένα θεραπευτικό περιβάλλον
Αν το σώμα μας παρομοιάζεται με μια βάρκα και τα όσα βιώνουμε είναι τα φορτία που τη γεμίζουμε, μπορεί τα φορτία αυτά να είναι πολλές φορές επιβαρυντικά και ανθυγιεινά. Με στόχο την ίαση, πρέπει να προσπαθήσουμε να εξαφανίσουμε αυτά τα φορτία όπου είναι δυνατόν.
Βήμα 6ο: Μπαίνουμε σε μια διαδικασία ίασης
Θέτουμε τρεις ερωτήσεις στον εαυτό μας: Νιώθουμε κουρασμένοι και συνεχώς «στην πρίζα»; Δυσκολευόμαστε να χαλαρώσουμε και να κοιμηθούμε τη νύχτα; Το μυαλό μας τρέχει ακόμη κι όταν δεν χρειάζεται;
Αν απαντήσαμε ναι σε μία ή περισσότερες από αυτές τις ερωτήσεις, πρέπει να προσπαθήσουμε να βγούμε από την κατάσταση του στρες που βρισκόμαστε και να μπούμε στη διαδικασία της ίασης. Ακόμα και το να το αντιληφθούμε και να το παραδεχθούμε είναι πολύ σημαντικό βήμα για αρχή.
Βήμα 7ο: Βελτιώνουμε την πέψη
Για να παίρνουμε όση περισσότερη ενέργεια γίνεται από το φαγητό μας θα πρέπει: Να μασάμε τουλάχιστον 20” την κάθε μπουκιά. Να τρώμε σε ένα ήρεμο περιβάλλον. Αν αντιμετωπίζουμε προβλήματα δυσπεψίας, δυσκοιλιότητας, φουσκώματα, καούρες, διάρροιες κ.λπ., να τα διερευνήσουμε με τη βοήθεια του γαστρεντερολόγου μας.
Βήμα 8ο: Εξισορροπούμε τις ορμόνες μας
Οταν οι ορμόνες μας είναι απορρυθμισμένες, αυτό από μόνο του αποτελεί αιτία κούρασης. Οσο μεγαλώνουμε τόσο πιο πολύ απορρυθμίζονται οι ορμόνες μας και νιώθουμε περισσότερο κουρασμένοι.
Βήμα 9ο: Ενισχύουμε το ανοσοποιητικό μας
Οταν το ανοσοποιητικό μας δουλεύει πολύ έντονα, τόσο πιο κουρασμένοι νιώθουμε. Αν για παράδειγμα βρίσκεται στη διαδικασία να προσπαθεί να αντιμετωπίσει ιούς, μικρόβια, τοξικούς παράγοντες κ.ά.
Βήμα 10ο: Ανακαλύπτουμε τα όριά μας
Θα πρέπει να βρούμε μέχρι ποιο σημείο μπορούμε να πιεστούμε και να ανακαλύψουμε τα όριά μας ώστε να μην τα ξεπερνάμε.
Βήμα 11ο: Βελτιώνουμε τη διατροφή μας
Αν καταφέρνουμε να διατηρούμε τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα μας σταθερά, θα νιώθουμε ότι έχουμε περισσότερη ενέργεια.
Καλό είναι να αποφεύγουμε τους απλούς υδατάνθρακες (ζάχαρη, γλυκά, σοκολάτες, αρτοσκευάσματα κ.λπ.) γιατί ανεβάζουν απότομα το σάκχαρο στο αίμα, το οποίο μετά πέφτει γρήγορα και απότομα με αποτέλεσμα να πεινάμε πολύ και να επιθυμούμε κάτι γλυκό και θερμιδογόνο συνήθως.
Σκόπιμο είναι να προτιμούμε άλλα τρόφιμα και σύνθετους υδατάνθρακες (δημητριακά ολικής άλεσης, φρούτα κ.λπ.).
Βήμα 12ο: Ζητούμε βοήθεια
Απευθυνόμαστε στους ειδικούς που θα μπορέσουν να μας καθοδηγήσουν ως προς το πώς θα διατηρήσουμε τα επίπεδα της ενέργειάς μας υψηλά και θα διώξουμε την κούραση μακριά.
Βιβλιογραφία
Alex Howard, «Decode your fatigue», Hay House UK (12 Oct. 2021)
