Αν μας προκύψει ξαφνικά ένας οξύς και έντονος πόνος, ο οποίος συνήθως μοιάζει ανυπόφορος, και αφορά κάποιον μυ, κυρίως στο πόδι, τότε κατά πάσα πιθανότητα έχουμε πάθει μία κράμπα. Πρόκειται για μία ακούσια σύσπαση ενός μυός ή μιας ομάδας μυών, που γίνεται εύκολα αντιληπτή καθώς ο «πιασμένος» μυς μοιάζει πρησμένος στην όψη και στην ψηλάφηση είναι σκληρός και επώδυνος. Τι ακριβώς όμως μας συμβαίνει όταν παρουσιαστούν;
Είναι επικίνδυνες;
Οι κράμπες κατά κανόνα δεν εγκυμονούν κανέναν κίνδυνο αλλά μπορεί να είναι τόσο επώδυνες που να μας τρομάξουν ακριβώς επειδή θα μας αναγκάσουν να σταματήσουμε αυτό που κάνουμε (π.χ. το κολύμπι) ή θα μας ξυπνήσουν αν προκύψουν στον ύπνο μας. Ομως όταν οι κράμπες συμβαίνουν πολύ συχνά, χωρίς προφανή λόγο, και κυρίως αν συνοδεύονται από ακούσιες συσπάσεις των μυών (τρέμουλο) τότε χρήζουν διερεύνησης γιατί μπορεί να οφείλονται σε κάτι άλλο (π.χ. στο πολύ έντονο στρες ή σε κάποιο νευρολογικό νόσημα).
Πότε εμφανίζονται;
Συνήθως μας απασχολούν κατά την ώρα της άθλησης ή της πολύ έντονης σωματικής δραστηριότητας ή αμέσως μετά το τέλος της, αλλά δεν είναι σπάνιο να προκύψουν την ώρα που ξεκουραζόμαστε ή στη διάρκεια του ύπνου. Συχνά προκύπτουν την ώρα που κολυμπάμε, εξαιτίας του κρύου νερού σε συνδυασμό με την έντονη σωματική δραστηριότητα.
Τι τις προκαλεί;
Αν και οι ειδικοί δεν έχουν καταλήξει γιατί ακριβώς εμφανίζονται οι κράμπες, υπάρχουν διάφορες αιτίες που θεωρούνται πιθανές αλλά δεν είναι απολύτως ξεκαθαρισμένος ο μηχανισμός με τον οποίο προκύπτουν.
Γενικά οι κράμπες:
* Χρειάζονται ένα περιβάλλον αφυδάτωσης στον οργανισμό για να προκύψουν, γι’ αυτό και συμβαίνουν μετά από έντονη άθληση και είναι συνέπεια της εφίδρωσης και της απώλειας υγρών, αφού κατ’ αυτόν τον τρόπο υπάρχει και διαταραχή στους ηλεκτρολύτες (κάλιο, νάτριο, μαγνήσιο, ασβέστιο) των οποίων οι χαμηλές τιμές επίσης ενοχοποιούνται για την πρόκλησή τους.
* Προκύπτουν όταν κάνει κρύο. Αυτό κατά πάσα πιθανότητα συμβαίνει γιατί το ψυχρό περιβάλλον αναγκάζει τον μυ να συσπάται για να παραχθεί θερμότητα. Αυτό εξηγεί και γιατί οι κράμπες ταλαιπωρούν αρκετούς ανθρώπους την ώρα που κολυμπούν, αφού το νερό της θάλασσας είναι κρύο αλλά και επειδή συχνά υπερεκτιμούν τις δυνάμεις τους και κουράζονται.
* Συμβαίνουν όταν ο μυς χρειάζεται να καταβάλει ιδιαίτερη προσπάθεια. Στους αγύμναστους ανθρώπους που κάποια στιγμή βρίσκονται σε έντονη σωματική δραστηριότητα αυτό συμβαίνει επειδή οι μύες τους δεν είναι ασκημένοι ώστε να αποδώσουν το μυϊκό έργο που πρέπει. Στους αθλητές αυτό προκύπτει όταν «ζητούν» από τους μυς τους να αποδώσουν μεγάλο μυϊκό έργο σε βραχύ χρονικό διάστημα ή όταν πια έχουν κουραστεί από την προσπάθεια που έχουν καταβάλει.
* Ταλαιπωρούν ανθρώπους που έχουν χαμηλό αιματοκρίτη. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν διοχετεύεται το απαραίτητο οξυγόνο στους μυς.
* Μπορούν να προκύψουν όταν το ασβέστιο του οργανισμού είναι σε χαμηλά επίπεδα. Μία συνηθισμένη περίπτωση για να προκύψουν είναι η υπέρπνοια, ο υπεραερισμός, δηλαδή οι γρήγορες αναπνοές χωρίς λόγο, που ελαττώνουν το ασβέστιο του αίματος.
Ποιοι ταλαιπωρούνται περισσότερο από τις κράμπες
Πιο συχνά οι κράμπες απασχολούν ανθρώπους που αθλούνται πολύ έντονα, έχουν αφυδατωθεί ή βρίσκονται σε πολύ ψυχρό περιβάλλον, επίσης ανθρώπους που έχουν αναιμία, έλλειψη ασβεστίου, καλίου, νατρίου ή μαγνησίου, έγκυες γυναίκες (πιθανώς επειδή το έμβρυο χρησιμοποιεί το ασβέστιο και το σίδηρο της μητέρας με αποτέλεσμα να μειώνονται οι τιμές τους στο αίμα της, γι’ αυτό και οι γυναικολόγοι συστήνουν συμπληρώματα από το στόμα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης).
Επίσης, οι κράμπες μπορεί να προκύψουν και σε ανθρώπους με συγκεκριμένες ασθένειες, όπως κάποιες σοβαρές μορφές αναιμίας, ενδοκρινολογικές ή νευρολογικές παθήσεις ή σοβαρές διαταραχές των ηλεκτρολυτών.
Πώς μπορούμε να τις προλάβουμε;
Αν θέλουμε να μην ταλαιπωρούμαστε από κράμπες θα μας βοηθήσει το να πίνουμε πάρα πολύ νερό (ειδικά στη διάρκεια και μετά το τέλος της άσκησης), να κάνουμε πολύ καλή προθέρμανση πριν ξεκινήσουμε να ασκούμαστε και να ακολουθούμε μία διατροφή πλούσια σε μέταλλα (οι καλύτερες πηγές είναι τα φρούτα και τα λαχανικά), σίδηρο (θα πάρουμε κυρίως από το κόκκινο κρέας) και ασβέστιο (η καλύτερη πηγή είναι τα γαλακτοκομικά).
Πώς μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε;
Οι κράμπες δεν διαρκούν πάρα πολύ και περνάνε μόλις ξεμουδιάσουμε τον μυ, μόλις δηλαδή κάνουμε μασάζ στο σημείο που πάσχει μέχρι να ανακουφιστεί πλήρως, και τεντώσουμε τον μυ (π.χ. αν πρόκειται για τον μυ της γάμπας θα πρέπει να τραβήξουμε την πατούσα από τα δάχτυλα προς τα πάνω).
Αν μας προκύψει μία κράμπα θα μας βοηθήσει ακόμη το να πιούμε πολύ νερό, να φάμε κάτι αλμυρό και να ζεστάνουμε τον μυ που πάσχει ώστε να μην προκληθεί κάποιος τραυματισμός αν κρυώσει απότομα. Σημαντικό είναι να μην πανικοβληθούμε, ειδικά όταν μας προκύπτει στο νερό την ώρα που κολυμπάμε, και αν χρειαστεί, να ζητήσουμε βοήθεια.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Λάμπρο Παπούλια, ιατρό φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης.
