Οι αλλεργίες του καλοκαιριού διαφέρουν από όσες γνωρίζουμε και μας έχουν πιθανώς απασχολήσει. Δεν οφείλονται – όπως οι ανοιξιάτικες – σε φυτά, ούτε προκαλούνται από τα διάφορα αλλεργιογόνα που υπάρχουν στο τρίχωμα των ζώων, από τρόφιμα ή φάρμακα. Πρόκειται για αλλεργίες που προκαλούνται από φυσικά αίτια, όπως είναι το ψύχος, η θερμότητα, ο ήλιος, η τριβή, η πίεση, η δόνηση, το νερό και η άσκηση. Οι πιο συχνές από αυτές είναι η αλλεργία στο ψύχος (π.χ. στο κρύο νερό της θάλασσας, ακόμα και εκεί όπου κολυμπάμε το καλοκαίρι), στον ήλιο, στη θερμότητα και στην άσκηση. Ευτυχώς η αλλεργία στο νερό, που προκύπτει ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία του και που όπως αντιλαμβανόμαστε δημιουργεί τεράστια προβλήματα σε όποιον άνθρωπο υποφέρει από αυτήν, είναι πάρα πολύ σπάνια.
Οι αιτίες των καλοκαιρινών αλλεργιών
Αλλεργία στο ψύχος
Ακούγεται πιθανώς παράδοξο το να μιλάμε για αλλεργία στο κρύο στη διάρκεια του καλοκαιριού. Βέβαια, η αλλεργία στο ψύχος μπορεί να εμφανίζεται πιθανώς και τον χειμώνα – στα εκτεθειμένα μέρη του σώματός μας –, όταν ο καιρός είναι κρύος και έχει πολύ αέρα ή ακόμα περισσότερο όταν ο καιρός αρχίζει να κρυώνει αργά το φθινόπωρο και τον χειμώνα.
Για κάποιους – τυχερούς – το πρόβλημα περιορίζεται στα πρώτα καλοκαιρινά μπάνια καθώς οι θάλασσες είναι πιο κρύες. Σε κάθε περίπτωση, ένας καλός γενικός κανόνας είναι να εκτιθέμεθα προοδευτικά στο κρύο νερό της θάλασσας, να προτιμάμε ζεστές θάλασσες και να αποφεύγουμε να πηγαίνουμε για μπάνιο το πρωί που ακόμα η θάλασσα είναι κρύα. Δεν γνωρίζουμε πότε μπορεί να εκδηλωθεί αυτό το είδος της αλλεργίας, καθώς πρόκειται για επίκτητη αλλεργία – άλλωστε δεν γεννιόμαστε με κνίδωση ανεξαρτήτως αιτίου.
Επίσης είναι σκόπιμο να σκουπιζόμαστε καλά μόλις βγούμε από τη θάλασσα και αν δεν φυσάει να μένουμε στον ήλιο για λίγη ώρα ώστε να ζεσταθούμε καλά μετά τη βουτιά στη δροσερή θάλασσα. Οσοι άνθρωποι όμως δεν φαίνεται να συνηθίζουν το κρύο νερό και παρουσιάζουν συμπτώματα και μετά τα πρώτα λίγα μπάνια, χρειάζεται να προστατεύονται με ειδική φαρμακευτική αγωγή όταν πηγαίνουν στη θάλασσα.
Αλλεργία στον ήλιο
Για να μας απασχολήσει η αλλεργία αυτή, δεν χρειάζεται να περάσουμε πάρα πολλές ώρες στον ήλιο, όπως ίσως φανταζόμαστε. Μπορεί να παρουσιαστεί μετά την ηλιοθεραπεία αλλά και ύστερα από περιορισμένη έκθεση στο ηλιακό φως, για παράδειγμα όσο κολυμπάμε στη θάλασσα ή κυκλοφορούμε στην πόλη σε ώρες που υπάρχει ηλιοφάνεια.
Συχνά η αλλεργία στον ήλιο μπερδεύεται με τη φωτοαλλεργία, που εκδηλώνεται με ανάλογα συμπτώματα και προκύπτει εξαιτίας της λήψης συγκεκριμένων φαρμάκων (π.χ. αντισυλληπτικά, ορισμένα αντιφλεγμονώδη, κάποια αντιβιοτικά) που δημιουργούν ευαισθησία στον ήλιο και προκαλούν μια δερματική εικόνα που μοιάζει με την αλλεργία.
Και στις δύο περιπτώσεις η προσπάθεια να αποφεύγουμε τον ήλιο, να μην αφήνουμε το σώμα μας εκτεθειμένο στην ακτινοβολία όταν έχουμε τέτοιες ευαισθησίες και ένα αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας θα μας βοηθήσουν να αποφύγουμε την εκδήλωση των ενοχλητικών συμπτωμάτων.
Αλλεργία στη θερμότητα και η αλλεργία ύστερα από άσκηση
Οταν έχουμε αλλεργία στη θερμότητα, θα εμφανίσουμε συμπτώματα όταν βρισκόμαστε σε έναν πολύ ζεστό χώρο, είτε το καλοκαίρι είτε τον χειμώνα, όταν είναι πολύ δυνατό το καλοριφέρ για παράδειγμα. Συχνά η αλλεργία στη θερμότητα συγχέεται με εκείνη στην άσκηση, καθώς και στην άσκηση ζεσταινόμαστε. Ομως η αλλεργία από θερμότητα προκύπτει είτε υπάρξει σωματική άσκηση είτε όχι.
Τα συμπτώματά τους
Εκδηλώνονται με κοκκινίλες, εξανθήματα, πρήξιμο και πολύ έντονη φαγούρα. Η αλλεργία στον ήλιο παρουσιάζει συμπτώματα κυρίως στα εκτεθειμένα στον ήλιο μέρη του σώματός μας, ενώ τα συμπτώματα των υπολοίπων αφορούν κατά κανόνα ολόκληρο το σώμα. Πιο σπάνια μπορεί να προκαλέσουν αναπνευστικά και καρδιαγγειακά συμπτώματα (και σε αυτή την περίπτωση χρήζουν ιατρικής παρέμβασης). Η δε αλλεργία στο ψύχος μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στη λιποθυμία, που μέσα στο νερό μπορεί να αποβεί και μοιραία, γι’ αυτό και οι ειδικοί εκτιμούν ότι κάποιοι από τους πνιγμούς στη θάλασσα οφείλονται στην έντονη αλλεργία που προκαλείται από το κρύο νερό.
Ποιοι υποφέρουν
Οι φυσικές κνιδώσεις (urticarias στα λατινικά) – αν και δεν είναι τόσο γνωστές – ταλαιπωρούν ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, κυρίως εφήβους και νέους ενηλίκους. Επίσης, πυροδοτούνται από το στρες – όπως άλλωστε και όλες οι αλλεργίες. Μερικές φορές όμως δεν γίνονται αντιληπτές, είτε επειδή παρουσιάζουν ήπιες εκδηλώσεις είτε επειδή τα συμπτώματά τους αποδίδονται σε λάθος αίτια (π.χ. στην περίπτωση της αλλεργίας στον ήλιο που μπερδεύεται με τη φωτοευαισθησία εξαιτίας της λήψης φαρμάκων) είτε επειδή τα συμπτώματα εμφανίζονται καθυστερημένα σε σχέση με το αίτιο της αλλεργίας από φυσικά αίτια. Το αποτέλεσμα είναι να μην μπορούμε να συνδέσουμε τα συμπτώματα με το αρχικό αίτιο.
Προσοχή
Οι αλλεργίες αυτές (κυρίως η αλλεργία στον ήλιο και εκείνη στο ψύχος), όταν εμφανίζονται ξαφνικά, μπορεί να είναι προάγγελοι ενός άλλου πιο σοβαρού νοσήματος (π.χ. κάποιου αυτοάνοσου), γι’ αυτό σε τέτοιες περιπτώσεις χρειάζεται να γίνονται και περαιτέρω εξετάσεις.
Τι θα μας πει ο αλλεργιολόγος
Ο αλλεργιολόγος θα πάρει ένα λεπτομερές ιστορικό, θα μας εξετάσει κλινικά και οπωσδήποτε θα επιτελέσει κάποιες δοκιμασίες για να επιβεβαιώσει την αλλεργία μας, αλλά και κάποιες εξετάσεις αίματος για να αποκλείσει άλλες διαταραχές. Τέλος, θα μας συστήσει συμπτωματική αντιμετώπιση με αντι-ισταμινικά και άλλα φάρμακα και θα καθορίσει περαιτέρω ιατρική βοήθεια αν τα συμπτώματά μας το απαιτούν ή το απαιτήσουν στο μέλλον.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη δρα Καλλιόπη Κόντου-Φίλη, αλλεργιολόγο
