Καταλαβαίνουμε όλοι ότι όταν κάποιος σκέφτεται θετικά και είναι γενικά αισιόδοξος θα αντιμετωπίσει καλύτερα, με περισσότερη δύναμη, θετική διάθεση και κουράγιο ό,τι κι αν του συμβεί και ότι πιθανώς όλα τα παραπάνω θα παίξουν ρόλο στο πώς θα βιώσει αλλά και στο πώς θα βγει από μία ασθένεια.

Τι ισχύει όμως όσον αφορά τις πιθανότητες κάποιος να αρρωστήσει; Εχουν οι αισιόδοξοι λιγότερες πιθανότητες να πάθουν κάτι και περισσότερες να το ξεπεράσουν ευκολότερα και γρηγορότερα από τους απαισιόδοξους;

Αν δούμε τις ενδείξεις από έρευνες που έχουν γίνει σχετικά με το θέμα, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική, η απάντηση είναι θετική. Οσοι βλέπουν το ποτήρι μισογεμάτο έχουν καλύτερη σωματική υγεία, λιγότερες πιθανότητες να αρρωστήσουν και μεγαλύτερη πιθανότητα να μακροημερεύσουν από όσους το βλέπουν μισοάδειο.

Επίσης, έχουν καλύτερα ποσοστά επιβίωσης όταν αρρωστήσουν από καρκίνο, αντιμετωπίζουν καλύτερα τις ασθένειες και αναρρώνουν ευκολότερα από τις επεμβάσεις.

Οι ειδικοί τονίζουν ότι ακόμα κι αν λάβουμε υπόψη όλους τους παράγοντες κινδύνου, φαίνεται ότι οι αισιόδοξοι έχουν 15% μακρότερη ζωή και 50% περισσότερες πιθανότητες να ζήσουν μετά τα 85 σε σχέση με όσους έχουν αρνητική ματιά στη ζωή.

Πώς μετράμε την αισιοδοξία;

Είναι σίγουρα δύσκολο για τους επιστήμονες να καταφέρουν να «μετρήσουν» την αισιοδοξία. Γενικά, οι αισιόδοξοι θεωρείται ότι είναι όσοι περιμένουν ένα θετικό αποτέλεσμα σε όλους τους τομείς της ζωής. Ο απαισιόδοξος παίρνει πάνω του την ευθύνη για όσα συμβαίνουν, λέει:

«Εγώ φταίω», θεωρεί ότι η κακή κατάσταση θα κρατήσει για πάντα και θα επηρεάσει όλους τους τομείς της ζωής του. Από την άλλη πλευρά, ο αισιόδοξος δεν θεωρεί ότι του αναλογεί η ευθύνη για ό,τι κακό πιθανώς συμβαίνει, αντίθετα χαίρεται και παίρνει τα εύσημα για την επιτυχία, θεωρεί ότι τα καλά πράγματα μπορεί να διαρκέσουν και να επηρεάσουν όλους τους τομείς της ζωής του.

Τι γνωρίζουν οι επιστήμονες

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στο πώς σκεφτόμαστε και στο πώς νιώθουμε και στο πώς είναι η κατάσταση της υγείας μας. Επίσης, έχουν βρει ότι η αισιοδοξία έχει επίδραση σε βιολογικούς δείκτες που σχετίζονται με την καλύτερη υγεία.

Μία εξήγηση βρίσκεται στο γεγονός ότι οι αισιόδοξοι κάνουν πιο καλές επιλογές ζωής, γυμνάζονται, τρώνε καλύτερα, κάνουν προληπτικές εξετάσεις, έχουν ισχυρότερους προσωπικούς και κοινωνικούς δεσμούς, δεν καπνίζουν, είναι παντρεμένοι κ.λπ.

Το ενδιαφέρον είναι ότι ακόμα κι όταν οι αισιόδοξοι δεν κάνουν καλές επιλογές υγείας και ζωής (γεγονός που ειδικά στα καρδιαγγειακά παίζει τεράστιο ρόλο) παρ’ όλα αυτά η θετική επίδραση της αισιόδοξης διάθεσης στην υγεία τους παραμένει.

Οι αισιόδοξοι στο μικροσκόπιο των ερευνητών

* Σε μία έρευνα σε 2.873 υγιείς άνδρες και γυναίκες φάνηκε ότι οι αισιόδοξοι είχαν χαμηλότερα επίπεδα κορτιζόλης (της ορμόνης του στρες) αφού είχαν ληφθεί υπόψη όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τους, π.χ. εθνικότητα, επάγγελμα κ.λπ.

Επίσης, αυτοί οι άνθρωποι βρέθηκε ότι είχαν χαμηλά επίπεδα αδρεναλίνης, δείκτες φλεγμονής, ισχυρότερο ανοσοποιητικό και λιγότερη τάση για θρομβώσεις.

* Μία μετα-ανάλυση 15 επιστημονικών ερευνών, που είχαν περισσότερους από 200.000 συμμετέχοντες, έδειξε ότι οι αισιόδοξοι έχουν 35% μικρότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κάποιο καρδιαγγειακό πρόβλημα και 14% λιγότερες πιθανότητες πρόωρου θανάτου.

* Μία γαλλική έρευνα διερεύνησε τους θανάτους από καρδιαγγειακές αιτίες το 1998. Στις 12 Ιουλίου η Γαλλία είχε μία τεράστια ποδοσφαιρική επιτυχία κερδίζοντας τη Βραζιλία στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου.

Οι γάλλοι άνδρες είχαν χαμηλότερο ποσοστό θανάτων από καρδιαγγειακά εκείνη την ημέρα σε σύγκριση με τον μέσο όρο των ημερών που προηγήθηκαν και ακολούθησαν, μεταξύ 7 και 17 Ιουλίου. Στις γυναίκες αντίστοιχα δεν παρατηρήθηκε κάτι τέτοιο. Οι γιατροί θεωρούν ότι μπορεί να έπαιξε ρόλο η χαρά που πήραν από τη νίκη της χώρας τους.

* Ερευνα εξέτασε 309 μεσήλικες ασθενείς που επρόκειτο να υποστούν εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς. Εκτός από τον σωματικό έλεγχο τους έκαναν και ψυχολογική εκτίμηση πριν την εγχείρηση, ώστε να μετρηθεί η αισιοδοξία, η αυτοεκτίμηση, η πιθανή κατάθλιψη.

Οι ασθενείς αυτοί παρακολουθήθηκαν από τους επιστήμονες για 6 μήνες μετά την επέμβαση. Οταν οι ερευνητές ανέλυσαν τα δεδομένα, βρήκαν ότι οι αισιόδοξοι είχαν μισές πιθανότητες από τους απαισιόδοξους να χρειαστεί να ξαναμπούν στο νοσοκομείο μετά την επέμβαση.

Σε μία παρόμοια έρευνα σε 298 ασθενείς που υπέστησαν αγγειοπλαστική, οι αισιόδοξοι και πάλι είχαν καλύτερη έκβαση. Οι απαισιόδοξοι ήταν 3 φορές πιο πιθανό από ό,τι οι αισιόδοξοι να πάθουν καρδιακή προσβολή ή να χρειαστούν εκ νέου αγγειοπλαστική ή και εγχείρηση bypass.

* Στη Φινλανδία, ερευνητές εξέτασαν 616 μεσήλικες άνδρες που είχαν φυσιολογική αρτηριακή πίεση όταν ξεκίνησε η έρευνα. Οι ερευνητές εκτίμησαν την ψυχολογική κατάσταση του κάθε συμμετέχοντος αλλά και τη φυσική του κατάσταση, σε σχέση με τους πιθανούς παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά προβλήματα.

Σε ένα διάστημα τεσσάρων χρόνων οι πολύ απαισιόδοξοι άνδρες ήταν τρεις φορές πιο πιθανό να εμφανίσουν υπέρταση από τους χαρούμενους και θετικούς, ακόμα και αφού λήφθηκαν υπόψη όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες κινδύνου (π.χ. βάρος, κάπνισμα, υψηλή χοληστερίνη κ.λπ.). Επίσης, αμερικανική έρευνα σε 2.546 άνδρες και γυναίκες έδειξε ότι η αισιοδοξία δρα θετικά στην αρτηριακή πίεση.

* Αλλη έρευνα διερεύνησε τη συσχέτιση μεταξύ της αισιοδοξίας και των φλεγμονών. Οι επιστήμονες εξέτασαν 193 υγιείς εθελοντές και μετά τους μόλυναν με έναν αναπνευστικό ιό. Οι αισιόδοξοι είχαν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν έντονα συμπτώματα από ό,τι οι απαισιόδοξοι.

* Μία μεγάλη έρευνα μελέτησε τη σύνδεση μεταξύ της αισιοδοξίας και της γενικής υγείας σε 2.300 εθελοντές μέσης ηλικίας. Στα δύο χρόνια που τους παρακολούθησαν βρήκαν ότι όσοι είχαν θετική σκέψη είχαν περισσότερες πιθανότητες να ζήσουν μία ανεξάρτητη και μεγαλύτερη ζωή.

Αλλά και στα επόμενα 30 χρόνια που παρακολουθήθηκαν οι εν λόγω άνθρωποι βρέθηκε ότι γενικά οι αισιόδοξοι είχαν καλύτερες ενδείξεις σε 8 παραμέτρους που έχουν να κάνουν με τη σωματική και ψυχική υγεία.

Πώς θα εκπαιδευτούμε στην αισιοδοξία

Ο στωικός φιλόσοφος Επίκτητος υποστήριζε ότι «δεν είναι η πραγματικότητα που μας αναστατώνει, αλλά ο τρόπος με τον οποίο εμείς αντιλαμβανόμαστε αυτή την πραγματικότητα».

Κι ακόμα κι αν η αισιοδοξία και η θετική ματιά στη ζωή – θεωρούν κάποιοι επιστήμονες – μπορεί να έχει και γενετική προδιάθεση, σίγουρα είναι και κάτι στο οποίο μπορούμε να εκπαιδευτούμε και να το μάθουμε. Θα μας βοηθήσει να:

* Περνάμε κάθε μέρα 5 λεπτά και να φανταζόμαστε ένα θετικό μέλλον για τον εαυτό μας.
* Κρατάμε ένα ημερολόγιο (είτε το πρωί που ξυπνάμε είτε το βράδυ πριν πέσουμε για ύπνο) με όλα τα θετικά που μας συμβαίνουν και για τα οποία είμαστε ευγνώμονες καθημερινά.
* Καταγράφουμε τις αρνητικές σκέψεις που πιθανώς έχουμε και να αναλύουμε το γιατί νιώθουμε έτσι.
* Προσπαθούμε να βρισκόμαστε με ανθρώπους που σκέφτονται θετικά και όχι αρνητικά γιατί έτσι θα επηρεαζόμαστε από εκείνους κι εμείς. Αλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι η αισιοδοξία είναι μεταδοτική.
* Μάθουμε να διαχειριζόμαστε το στρες, τις ανασφάλειες, τις εκκρεμότητες κ.λπ. Αν δεν τα καταφέρνουμε μόνοι μας μπορούμε να ζητήσουμε τη βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας.
* Μάθουμε να αγνοούμε ό,τι δεν μπορούμε να αλλάξουμε ή να ελέγξουμε και να ελέγχουμε ή να προσπαθούμε να αλλάξουμε όλα τα άλλα που μπορούμε.
* Γελάμε. Οι έρευνες δείχνουν ότι το γέλιο μειώνει το στρες και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.
* Προσπαθούμε να ενισχύσουμε τις κοινωνικές μας σχέσεις ώστε να νιώθουμε ότι ανήκουμε, ότι έχουμε ανθρώπους που προτίθενται να μας στηρίξουν, να μας ακούσουν…

ΜΟΤΟ
Ερευνες τόσο από την Ολλανδία όσο και από τις ΗΠΑ δείχνουν ότι η αισιοδοξία σχετίζεται και με τη μακροζωία