Το τρίξιμο αλλά και το σφίξιμο των δοντιών είναι μια διαταραχή που δεν είναι καθόλου σπάνια. Για την ακρίβεια, είναι η τρίτη πιο συνηθισμένη διαταραχή του ύπνου μετά από το παραμιλητό και το ροχαλητό.

Τι να γνωρίζετε για το τρίξιμο των δοντιών

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να εκδηλωθεί και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Πολλές φορές δεν αντιλαμβάνεσαι ότι την έχεις μέχρι τα αποτελέσματά της να γίνουν εμφανή. Αν ξυπνάς το πρωί με πονοκέφαλο ή σε ενοχλεί κάτι στην άρθρωση της γνάθου, τότε είναι πολύ πιθανό να είναι αυτή η αιτία. Πώς θα καταλάβεις όμως ότι σου συμβαίνει; Τι μπορείς να κάνεις για να την θεραπεύσεις;

Ο Ξενοφών Κωνσταντάκης OMT-MSc, MMACP, MCSP, AACP, Εξειδικευθείς στις Μυοσκελετικές παθήσεις, Φυσικοθεραπευτής ΠΑΕ Παναθηναϊκός εξήγησε στο Marie Claire όλα όσα πρέπει να ξέρεις.

Τι είναι η διαταραχή στην κροταφογναθική άρθρωση;

Η κροταφογναθική άρθρωση (ΚΓΑ) γνωστή και ως TMJ (Temporomandibular Joint) περιγράφεται ως η ανατομική περιοχή όπου ενώνεται το κρανίο μας με την κάτω γνάθο και ανιχνεύεται ακριβώς μπροστά από το αυτί μας. Έχουμε δύο αρθρώσεις (δεξιά και αριστερά) οι οποίες λειτουργούν ταυτόχρονα για την φυσιολογική στοματική λειτουργία. Η κίνηση της γίνεται ιδιαιτέρως αντιληπτή, κατά το άνοιγμα ή το κλείσιμο του στόματος.

Αν και μικρή σε μέγεθος άρθρωση εξυπηρετεί πολλαπλές βασικές καθημερινές μας λειτουργίες όπως η μάσηση, η ομιλία, το χασμουρητό. Ακόμα και το να τραγουδήσουμε, να φωνάξουμε, να φιλήσουμε εξαρτάται από αυτή την άρθρωση.

Διαταραχές λοιπόν στην άρθρωση αυτή είναι ικανές να επηρεάσουν αρνητικά τις παραπάνω εξαιρετικά έως και ζωτικής σημασίας λειτουργίες. Συνεπώς επηρεάζεται η φυσιολογική γναθική και εξω-στοματική λειτουργία στο 25% του γενικού πληθυσμού και κυρίως το θηλυκό φύλο.

Πώς καταλαβαίνω ότι μου συμβαίνει;

Η πλειοψηφία των πασχόντων παραπονιούνται για δυσφορία- ενόχληση- σφίξιμο – πόνο στο μάγουλο, στους κροτάφους, δίπλα ή πίσω από τα μάτια, ακόμα και στον αυχένα είτε μετά το ξύπνημα είτε στο τέλος μιας κοπιαστικής ημέρας. Αρκετοί ασθενείς αναφέρουν ότι «κλειδώνει» η γνάθος τους.

Αναλυτικά μερικά από τα συμπτώματα:

  • Πόνος και ευαισθησία των μασητικών ή/και των αυχενικών μυών.
  • Περιορισμένο άνοιγμα στόματος, συχνά αναφέρεται ως «μάγκωμα» το οποίο γίνεται αισθητό με το που ξυπνάμε
  • Πονοκέφαλοι – ημικρανίες
  • Αυχενικό σύνδρομο
  • Δυσκαμψία στον αυχένα
  • Εμβοές (βουητό στα αυτιά)
  • Χαρακτηριστικός ήχος «κλικ» (clicking) ή αλλιώς κρότος προερχόμενος από την ΚΓΑ συνήθως όταν ανοίγουμε το στόμα

Τα συμπτώματα παρουσιάζονται είτε μονόπλευρα ή αμφίπλευρα και ο πόνος συχνά περιγράφεται ως διαλείπων, οξύς ωστόσο στις επώδυνες δραστηριότητες και μπορεί να είναι εξαιρετικά περιοριστικός. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται σε συνδυασμό και όχι τόσο μεμονωμένα.

Πώς μπορεί να προκλήθηκε;

Η αιτία φαίνεται να είναι πολυπαραγοντική. Εκτός από έναν οξύ τραυματισμό όπως ένα κάταγμα ένα απλό χτύπημα στη γνάθο, τα κύρια αίτια σχετίζονται με παράγοντες που οδηγούν σε υπέρχρηση της άρθρωσης και των μασητικών μυών. Η κυριότερη αιτία φαίνεται να είναι το τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών, ο λεγόμενος βρυγμός ο οποίος οδηγεί σε σπασμό (σφύξιμο) των μασητικών και αυχενικών μυών.

Άλλες αιτίες είναι:

  • H χρόνια μη ομαλή σύγκλειση (κλείσιμο του στόματος)
  • Oι επαναλαμβανόμενες χρόνιες συνήθειες κατά τη διάρκεια της ημέρας (μονόπλευρη μάσηση, μάσηση σκληρών τροφών, συχνή μάσηση τσίχλας, μάσηση νυχιών)
  • H «κακή στάση» του σώματος και κυρίως του αυχένα πχ όταν περνάμε πολλές ώρες στον υπολογιστή

Τι ρόλο παίζει το άγχος σε αυτό;

Όπως και σε άλλες μυοσκελετικές παθήσεις, όπως στον πόνο της μέσης, στο αυχενικό σύνδρομο, έτσι και στις κροταφογναθικές διαταραχές φαίνεται πως το άγχος και το στρες έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο τόσο στην εμφάνιση όσο και στην επιμονή των συμπτωμάτων. Μην ξεχνάμε ότι ο σύγχρονος απαιτητικός τρόπος ζωής και ιδιαίτερα αυτός της πόλης σε συνδυασμό με τα υψηλά ωράρια εργασίας, πολύωρες ‘φτωχές’ στάσεις μπροστά από τον υπολογιστή και τις μειωμένες ίσως ώρες σωματικής άσκησης έχουν κάποιες φορές αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία μας.

Οι διεθνείς μελέτες αποδεδειγμένα πια μας αναφέρουν πως πιθανοί αρνητικοί ψυχο-κοινωνικοί παράγοντες που ίσως να βιώνουμε πχ στην εργασία μας, στον οικογενειακό μας περίγυρο, στις επαγγελματικές μας και μη υποχρεώσεις, αλληλοεπιδρούν και επηρεάζουν την ψυχική και σωματική μας υγεία προκαλώντας μας άγχος και στρες. Η «απάντηση» λοιπόν ενός ατόμου στο στρες τις περισσότερες φορές είναι οι μυϊκοί σπασμοί, κοινώς το σφίξιμο των μυών, συνήθως εκείνων του αυχένα και της γνάθου, ακόμα και της μέσης.

Κοινώς θα λέγαμε απλά ότι το άγχος μας, ‘σωματοποιείται’ μέσω έντονων ακούσιων μυϊκών σπασμών οι οποίοι γίνονται ιδιαίτερα δυσχερείς και επίπονοι σε βάθος χρόνου δημιουργώντας αίσθηση σφιξίματος επηρεάζοντας την καθημερινότητά μας. Για παράδειγμα το προαναφερθέν τρίξιμο – σφίξιμο των δοντιών κυρίως κατά τη διάρκεια της νύχτας αποτελεί μια ακούσια ‘απάντηση’ σε στρεσογόνες καταστάσεις προκαλώντας ιδιαίτερα επίπονα συμπτώματα σε γνάθο και αυχένα.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως η λεγόμενη νευρομυϊκή υπερένταση (stress) και η ψυχική πίεση (άγχος) αποτελούν δύο από τους πιο συχνούς “ενοχοποιητικούς” παράγοντες για την εμφάνιση των παραπάνω συμπτωμάτων.

Γιατί να κάνω φυσικοθεραπεία;

Η φυσικοθεραπεία χαρακτηρίζεται από τη διεθνή έρευνα ως η αντιμετώπιση «πρώτης γραμμής» για αυτές τις διαταραχές εγγυώντας μακροπρόθεσμα θεραπευτικά αποτελέσματα. Προσεγγίζουμε τον ασθενή ολιστικά σαν μια βιο-ψυχο-κοινωνική οντότητα και κατόπιν λεπτομερούς εξέτασης, εφαρμόζουμε εξατομικευμένες και καινοτόμες θεραπευτικές μεθόδους (πχ βελονισμός, τεχνικές χειροπρακτικής, ειδικές ασκήσεις).

Σε συνδυασμό ενδεχομένως και με τη χρήση οδοντιατρικού ενδοστοματικού νάρθηκα στοχεύουμε στην άμεση ανακούφιση των συμπτωμάτων και συνεπώς στη βελτίωση ποιότητας ζωής των πασχόντων. Αρκετοί ασθενείς αναζητούν τη λύση στο πρόβλημα, μέσω φαρμάκων, οδοντιάτρων, γενικών ιατρών.

Ωστόσο όντως κάποιες φορές λαμβάνουν μια προσωρινή ανακούφιση αλλά όχι και τη μόνιμη. Αν λοιπόν νιώθετε πόνο μπροστά από το αυτί σας, αν στρεσογόνες καταστάσεις σας δημιουργούν “μάγκωμα” γύρω από το στόμα ή το μάγουλο σας, ή σφιξίματα ενίοτε και «πιάσιμο» στον αυχένα, ή υποφέρετε από πονοκεφάλους, μη διστάσετε να συμβουλευτείτε τον φυσικοθεραπευτή, ειδικό στην αντιμετώπιση ΚΓΔ. Η κροταφογναθική άρθρωση ίσως να είναι η αιτία.