Η πανδημία του κοροναϊού δεν άλλαξε μόνο τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής μας αλλά και τη συμπεριφορά μας απέναντι στους συνανθρώπους μας. Ασυναίσθητα ή μη έχουμε υιοθετήσει μια επικριτική στάση απέναντι σε όσους θεωρούμε πως συμπεριφέρονται επιπόλαια. Ο λόγος; Ο φόβος ότι μπορεί να κολλήσουμε τη νόσο.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, η οποία δημοσιεύεται στο Evolutionary Psychology, η πανδημία έχει επηρεάσει τις ηθικές αξιολογικές κρίσεις μας. Όπως εξηγούν οι ερευνητές, τα συμπεράσματα υποδεικνύουν ότι οι ηθικές μας αξίες διαμορφώνονται μέσα από ένα μείγμα αισθημάτων και διαισθήσεων, στο οποίο οι ανησυχίες για την υγεία και την ασφάλεια κατέχουν κεντρική θέση. Ως εκ τούτου, οι κρίσεις μας σχετικά με το τί αποτελεί λάθος συμπεριφορά δεν είναι απολύτως ορθολογικές.
Στο πλαίσιο της έρευνας και για το διάστημα Μαρτίου – Μαΐου 2020, πάνω από 900 συμμετέχοντες κλήθηκαν να αξιολογήσουν βάσει μιας κλίμακας διαβάθμισης από το «καθόλου λάθος» έως το «υπερβολικά λάθος» μια σειρά σεναρίων, συμπεριλαμβανομένων, ενδεικτικά, μιας περίπτωσης αφοσίωσης «βλέπετε έναν άνδρα να εγκαταλείπει την οικογενειακή επιχείρηση για να εργαστεί για τον βασικό ανταγωνιστή τους» και μιας δικαιοσύνης «βλέπετε έναν ενοικιαστή να προσπαθεί να πείσει τον ιδιοκτήτη πως το διαμέρισμά του θα πρέπει να βαφτεί πρώτο».
Η παραπάνω μέθοδος επέτρεψε στους ερευνητές να εκτιμήσουν την απόκριση των συμμετεχόντων επί τη βάσει πέντε βασικών ηθικών αξιών: το αίσθημα δικαίου και αφοσίωσης όπως προαναφέρθηκε και, επιπλέον, τη βλάβη, το σεβασμό προς την εξουσία και την αγνότητα.
Οι απαντήσεις έδειξαν ότι όσοι φοβούνταν περισσότερο μη μολυνθούν και νοσήσουν από τον κοροναϊό, έκριναν τις συμπεριφορές που περιγράφονταν στα σενάρια ως ακραία εσφαλμένες.
Όπως σημειώνει επί του θέματος η Καθηγήτρια Simone Schnall από το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου: «Η επικριτική στάση απέναντι στους άλλους εξαιτίας του άγχους μιας πιθανής μόλυνσης εν μέσω πανδημίας δεν έχει λογικά ερείσματα. Πρόκειται για ασυνείδητες επιρροές στις κρίσεις μας. Αν νιώθουμε ότι η ευημερία μας απειλείται από τον κοροναϊό, πολύ πιθανόν να πιστεύουμε ότι απειλούμαστε και από τις λανθασμένες συμπεριφορές των συνανθρώπων μας. Είναι ένας συναισθηματικός δεσμός».
«Η αποστροφή είναι ένα συναίσθημα που, πιστεύουμε, προέκυψε από την ανάγκη προστασίας μας από τη βλάβη, όπως το να αποφύγουμε μια βρώμικη τουαλέτα στην οποία διατρέχουμε κίνδυνο να μολυνθούμε από κάποιο παθογόνο», εξηγεί με τη σειρά του ο υποψήφιος διδάκτωρ Robert Henderson στο Τμήμα Ψυχολογίας και συνεχίζει: «Υπάρχει μια αντιστοιχία μεταξύ της ανησυχίας για την COVID-19 και της ηθικής καταδίκης απέναντι σε ό,τι επιβουλεύεται την ευημερία μας. Αν κάποιος έχει επίγνωση των κινδύνων για την υγεία του, τότε θα γνωρίζει καλύτερα και τις κοινωνικές απειλές, τους ανθρώπους δηλαδή των οποίων η συμπεριφορά θα μπορούσαν να του προξενήσουν βλάβη».
