Η καλή διάθεση και η λάμψη που ακτινοβολείτε ύστερα από μια έντονη προπόνηση ή το καθιερωμένο απογευματινό σας τρέξιμο είναι ένας από τους κύριους λόγους που πολλοί επιλέγουν να γυμναστούν.
Οι ενδορφίνες αποτελούν νευροχημικές ουσίες που παράγονται στην υπόφυση, αδένα του εγκεφάλου, ως απόκριση στο στρες και στον πόνο, εξηγεί ο δρ J. Kip Matthews, PhD, αθλητικός ψυχολόγος.
Πιο απλά θα μπορούσαμε να τις περιγράψουμε ως φυσικά αναλγητικά, καθώς «αλληλοεπιδρώντας με υποδοχείς οπιούχων στο σώμα, επιτρέπουν την απελευθέρωση περισσότερης ντοπαμίνης, γεγονός που μειώνει τη συνολική αίσθηση του πόνου» σύμφωνα με τον ίδιο.
Είναι γνωστές για τα συναισθήματα ευφορίας, ηρεμίας, χαλάρωσης και ευεξίας που μπορούν να προκαλέσουν και συνήθως εκδηλώνονται έπειτα από δραστηριότητες όπως το τρέξιμο.
Επιστημονική γνώση των 70s
Οι ενδορφίνες ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά τη δεκαετία του ’70 από δύο ξεχωριστές ομάδες ανεξάρτητων ερευνητών, οι οποίοι αρχικά παρατήρησαν ότι υπήρχαν ορισμένοι υποδοχείς στο ανθρώπινο σώμα στους οποίους η μορφίνη μπορούσε να επιδράσει.
Αυτή η διαπίστωση οδήγησε τους ερευνητές στις ενδορφίνες και στην καταπραϋντική τους δράση.
Εκτοτε, όλο και περισσότερες είναι οι μελέτες που συνδέουν την απελευθέρωση ενδορφινών στο σώμα με αρκετές και διαφορετικές δραστηριότητες εκτός της άσκησης, όπως ο διαλογισμός, το γέλιο, η κατανάλωση σοκολάτας ή πικάντικων τροφίμων, ακόμα και με τον τοκετό.
Ενδορφίνες και ένταση
Σύμφωνα με τον δρα J. Kip Matthews η απελευθέρωση των ενδορφινών θα συμβεί περίπου μία ώρα μετά την έντονη άσκηση. Ωστόσο πολλοί είναι εκείνοι που διαπιστώνουν ότι η διάθεσή τους «ανεβαίνει» ακόμα και κατά τη διάρκεια μιας προπόνησης.
Πράγματι, αυτό μπορεί να συμβεί και οφείλεται, σύμφωνα με τους ερευνητές, σε μια ορμόνη-νευροδιαβιβαστή που μας κάνει να νιώθουμε εξίσου καλά και φαίνεται να προηγείται των ενδορφινών: τη σεροτονίνη. Αυτή απελευθερώνεται όταν γυμναζόμαστε περίπου 30-45 λεπτά, σύμφωνα με τον δρα J. Kip Matthews.
Οι ενδορφίνες αποτελούν απόκριση στο στρες, που ενεργοποιείται για να μειωθεί ο πόνος και η αίσθηση που προκαλεί. Γι’ αυτό απαιτούνται η έντονη άσκηση και το μεγάλο χρονικό διάστημα, με τους ειδικούς ωστόσο να προειδοποιούν να μην υπερβάλλουμε.
Εάν ασκήσετε υπερβολική πίεση στο σώμα, τότε η απόκριση των ορμονών μπορεί να μη λειτουργήσει και τελικά να νιώσετε εξουθενωμένοι και με «πεσμένη» διάθεση. Για να βρείτε το «ιδανικό σημείο» για την έκκριση των ενδορφινών, οι ειδικοί προτείνουν να ακούτε το σώμα και τις ανάγκες του.
Γιατί να επιλέξετε τη γυμναστική
Ισως αναρωτιέστε γιατί πρέπει να είναι έντονη η άσκηση για να αυξήσετε τις ενδορφίνες κατά τη διάρκειά της ενώ υπάρχουν και άλλοι πιο απλοί τρόποι, όπως το να φάτε λίγη σοκολάτα ή να γελάσετε βλέποντας την αγαπημένη σας κωμωδία.
«Αυτό έχει να κάνει περισσότερο με το επίπεδο των ενδορφινών» εξηγεί ο δρ J. Kip Matthews. «Ενώ ο διαλογισμός, το γέλιο και η κατανάλωση σοκολάτας αυξάνουν τα επίπεδα ενδορφινών, δεν φτάνουν τα επίπεδα εκείνων που γυμνάζονται για μία ώρα ή και περισσότερο» επισημαίνει.
Αν και το τρέξιμο παίρνει όλα τα εύσημα για τα υψηλότερα επίπεδα ενδορφινών, νέα ερευνητικά δεδομένα επισημαίνουν ότι οποιαδήποτε έντονη προπόνηση διάρκειας μιας ώρας και οποιαδήποτε μορφή άσκησης μπορεί να φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Κι αν δεν προλαβαίνετε, μην ξεχνάτε ότι μπορείτε πάντα να γυμνάζεστε για περίπου 15 λεπτά καθημερινά και να απολαμβάνετε μεν μια μικρότερη, αλλά σταθερή έκκριση ενδορφινών, που αναζωογονεί την καθημερινότητά σας.
Πώς θα καταλάβετε ότι λειτουργούν
Είτε επιλέξετε τις προπονήσεις μεγαλύτερης διάρκειας είτε βρείτε μια αθλητική δραστηριότητα που απολαμβάνετε να κάνετε καθημερινά, έστω και για λίγο, πολλά είναι τα οφέλη που αποκομίζετε από την απελευθέρωση ενδορφινών μέσω της άσκησης.
Θα καταλάβετε ότι πράγματι λειτουργούν μόλις διαπιστώσετε τα ακόλουθα:
1. Καλύτερη διαχείριση του στρες
Οι ενδορφίνες μπορούν, σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε καλύτερα στρεσογόνους παράγοντες ενώ ταυτόχρονα βελτιώνουν τη διάθεσή σας.
2. Μειωμένα συμπτώματα κατάθλιψης και αγχώδους διαταραχής
Σειρά ερευνών έχει επισημάνει τη σύνδεση ανάμεσα στη φυσική δραστηριότητα και τη μείωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης ή αγχώδους διαταραχής.
3. Ενίσχυση της αυτοεκτίμησης
Τα θετικά συναισθήματα σας κάνουν επίσης να αισθάνεστε σιγουριά και αισιοδοξία, δίνοντας έτσι ένα ισχυρό «boost» και στην αυτοεκτίμησή σας.
