Δέκα ερωτήσεις που μας απασχολούν όλους για την έκβαση της πανδημίας του κορωνοϊού και οι απαντήσεις της κυρίας Θεοδώρας Ψαλτοπούλου – Δημοπούλου, παθολόγος, καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ.
1. Ο καλός καιρός θα φρενάρει τη διάδοση του κορωνοϊού;
«Η καλυτέρευση του καιρού διαδραματίζει κάποιον ρόλο στη μείωση της διάδοσης του κορωνοϊού, αφού φαίνεται ότι ο ιός αυτός μεταδίδεται και επιβιώνει καλύτερα σε ψυχρό και υγρό περιβάλλουν, παρά όταν το κλίμα είναι θερμό και ξηρό.
Κάτι αντίστοιχο βλέπαμε και παλιότερα και στον ιό της γρίπης που είχε πιο αυξημένη διάδοση τους χειμωνιάτικους μήνες.
Βέβαια, ο καιρός δεν αποτελεί το πιο σημαντικό στοιχείο για την ελαχιστοποίηση της καμπύλης της επιδημίας, αλλά άλλοι παράγοντες, όπως η διατήρηση των μέτρων αποστασιοποίησης, καθαρισμού χεριών, η χρήση μάσκας, και κυρίως η σταδιακή ανοσοποίηση των πληθυσμών με τους εμβολιασμούς».
2. Το καλοκαίρι εκτιμάτε ότι θα είναι πιο ξέγνοιαστο;
«Το καλοκαίρι εκτιμώ ότι θα είναι πιο ξέγνοιαστο! Αυτό θα οφείλεται κυρίως στην πολύ μεγαλύτερη εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού και πολύ λιγότερο στις αυξημένες θερμοκρασίες.
Το καλοκαίρι έχουμε τη δυνατότητα να βρισκόμαστε σε εξωτερικούς χώρους και επομένως εμπορικές και κοινωνικές δραστηριότητες να γίνονται έξω χωρίς μεγάλο κίνδυνο διασποράς, ειδικά όταν διατηρούνται οι ασφαλείς αποστάσεις ή η μάσκα.
Το σημαντικό όμως είναι η ενεργητική ανοσοποίηση του πληθυσμού, σύμφωνα και με τον προγραμματισμό των εμβολιασμών στην Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Βλέπουμε χώρες, όπως το Ισραήλ ή μέρος της Βρετανίας, που επανέρχονται σε κάποια κανονικότητα, αφού έχουν εμβολιάσει πάνω από το 30%-50% των πολιτών τους».
3. Τι δεν πρέπει να μας ξεγελάσει σε ό,τι αφορά τη μετάδοσή του;
«Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη αρκετά στοιχεία σε σχέση με τον ιό αυτόν και κυρίως υπάρχει ακόμη αβεβαιότητα για δύο σημαντικά θέματα. Πρώτον, πώς θα συμπεριφερθούν οι μεταλλάξεις που συμβαίνουν στον ιό.
Και δεύτερον, πόσο διαρκεί η ανοσία που αποκομίζουμε είτε από τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού είτε από τη νόσησή μας αυτή καθαυτή. Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι τα αντισώματα που έχουμε θα διαρκέσουν περίπου για έναν χρόνο, αλλά σε κάποιους μπορεί να μη διατηρηθούν για αυτό το χρονικό διάστημα».
4. Υπάρχουν φόβοι για 4ο κύμα της πανδημίας τον ερχόμενο χειμώνα. Θεωρείτε υπαρκτό αυτό το ενδεχόμενο;
«Σύμφωνα με διαπρεπείς επιστήμονες της Αμερικής, όπως τον Antony Fauci, που προεδρεύει του National Institute of Allergy and Infectious Diseases (NIAID) των ΗΠΑ, φαίνεται ότι δεν θα μπορέσουμε να εξαλείψουμε τον κορωνοϊό.
Αντίστοιχα, ο πρώην διευθυντής του FDA (Food and Drug Administration) των ΗΠΑ Scott Gottlieb, MD, είπε ότι πιθανώς η εποχή του χειμώνα θα είναι εποχή με πολύ περισσότερα κρούσματα κορωνοϊού σε σχέση με τις υπόλοιπες εποχές του χρόνου.
Ολα αυτά, όπως είπαμε, θα εξαρτηθούν από την εμβολιαστική κάλυψη όχι μόνο της χώρας μας, αλλά και όλων των χωρών, όπως και τι μεταλλάξεις μπορεί να υπάρχουν».
5. Τι ισχύει τελικά με τα αντισώματα όσων έχουν νοσήσει;
«Τα αντισώματα αυτών που έχουν νοσήσει φαίνεται συνήθως ότι παραμένουν για ένα έτος, και ενώ σε άλλους εξασθενούν από τους πρώτους μήνες, σε άλλους διατηρούνται για περισσότερο από ένα έτος.
Επειδή οι πρώτοι ασθενείς διαγνώσθηκαν τους πρώτους μήνες του 2020, οι γνώσεις μας είναι ακόμη περιορισμένες στο ποιο είναι το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που μπορεί κάποιος να διατηρεί προστατευτικά επίπεδα ανοσίας. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και νοσούντες που δεν έχουν παραγάγει εξουδετερωτικά αντισώματα κατά του κορωνοϊού».
6. Τα εμβόλια είναι πιο αποτελεσματικά σε όσους έχουν περάσει τον κορωνοϊό;
«Ναι, φαίνεται ότι και μία δόση εμβολίου είναι πολύ αποτελεσματική σε όσους έχουν περάσει τον κορωνοϊό. Αυτό σημαίνει ότι ο οργανισμός “θυμάται” μέσω των κυττάρων του τον ιό και παράγει πολύ περισσότερα αντισώματα και Τ λεμφοκύτταρα.
Παρ’ όλα αυτά, οι επιστήμονες επιμένουν και στις 2 δόσεις του εμβολίου για τα άτομα που έχουν ήδη νοσήσει, αφού έτσι εκτιμάται ότι θα διατηρηθεί περισσότερο η ανοσία».
7. Τα παιδιά συνεχίζουν να μην κινδυνεύουν όσο οι ενήλικοι;
«Από τα επιδημιολογικά δεδομένα που διαθέτουμε παγκοσμίως, τα παιδιά συνεχίζουν να μην κινδυνεύουν όσο οι ενήλικοι. Νοσούν σπανιότερα, αλλά και η νόσησή τους πολύ σπάνια είναι βαριά, ώστε να χρήζει νοσηλείας ή και διασωλήνωσης.
Δυστυχώς, παγκοσμίως, υπάρχουν περιπτώσεις θανατηφόρας νόσησης από κορωνοϊό σε βρέφη, παιδιά και εφήβους, ειδικά αν συνυπάρχει κάποιο θέμα υγείας. Επίσης, πολύ σπάνια έχει παρατηρηθεί αργότερα από τη νόσηση μία επικίνδυνη συνέπειά της, γνωστή ως πολυσυστηματικό φλεγμονώδες σύνδρομο».
8. Με βάση τα επιστημονικά δεδομένα τα παιδιά θα χρειαστεί να εμβολιαστούν μελλοντικά κατά του κορωνοϊού;
«Θα χρειαστεί τα παιδιά να εμβολιαστούν μελλοντικά κατά του κορωνοϊού, ώστε και να προστατευτούν τα ίδια και να επιτευχθεί η συλλογική ανοσία.
Διεξάγονται ήδη κλινικές μελέτες σε διάφορες ηλικιακές ομάδες των παιδιών και των εφήβων, ώστε να διαπιστωθεί το προφίλ αποτελεσματικότητας ανά επίπεδο δοσολογίας του εμβολίου, η ανοσολογική ανταπόκριση, καθώς και το επίπεδο ασφάλειας, δηλαδή οι πιθανές ή σπάνιες παρενέργειες.
Πιθανώς, οι έφηβοι στον εμβολιασμό συμπεριφέρονται σαν τους ενηλίκους, όμως τα παιδιά έχουν διαφορετικά επίπεδα ανοσολογικής ωριμότητας».
9. Ο εν λόγω ιός θα γίνει ποτέ ενδημικός;
«Ναι, θεωρείται αρκετά πιθανόν στο μέλλον ο ιός να γίνει ενδημικός.
Aυτό σημαίνει ότι θα συνυπάρχει με εμάς, δημιουργώντας μεγαλύτερο πρόβλημα τους χειμερινούς μήνες από ό,τι τους καλοκαιρινούς, και με μεγαλύτερη επίπτωση στους πληθυσμούς που δεν έχουν συλλογική ανοσία, συγκριτικά με αυτούς που λόγω νόσησης και κυρίως λόγω εμβολιασμών έχουν διαμορφώσει συλλογική ανοσία».
10. Μετά από όσα μάθαμε μέχρι τώρα για τον νέο κορωνοϊό τι θα μας συμβουλεύατε;
«Να ακολουθούμε τις οδηγίες των ειδικών, αφού η επιτυχής καταπολέμηση του ιού μάς οδηγεί να κάνουμε συλλογικές ενέργειες, ώστε να μειωθούν τα άτομα που νοσούν σε μία κοινωνία και να πετύχουμε συλλογική ανοσία!».
