Καμία ουσιαστική είδηση δεν προκύπτει από την πολυαναμενόμενη έκθεση για την προέλευση της πανδημίας που δημοσιοποίησε την Τρίτη ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Το κείμενο των 300 σελίδων, προϊόν συμβιβασμού ανάμεσα στους Κινέζους και μη ερευνητές του ΠΟΥ, ουσιαστικά αφήνει αναπάντητο το μεγάλο ερώτημα, παραθέτει όμως τα τέσσερα επικρατέστερα σενάρια.
Πρώτο, ο πανδημικός κοροναϊός SARS-CoV-2 μεταδόθηκε από κάποιο ζώο όπως οι νυχτερίδες σε έναν ενδιάμεσο ξενιστή και από εκεί στον άνθρωπο. Το σενάριο χαρακτηρίζεται «πιθανό έως πολύ πιθανό».
Δεύτερο, ο ιός μεταδόθηκε απευθείας στον άνθρωπο από κάποιο ζώο όπως οι νυχτερίδες. Ένα σενάριο που χαρακτηρίζεται «πιθανό έως αρκετά πιθανό».
Τρίτο, ο ιός μεταδόθηκε στον άνθρωπο από κατεψυγμένο κρέας μολυσμένου ζώου, ενδεχόμενο που αξιολογείται ως «πιθανό».
Και τέταρτο, ο ιός δραπέτευσε από κάποιο εργαστήριο, υπόθεση που χαρακτηρίζεται «εξαιρετικά απίθανη».
Η έκθεση συντάχθηκε από 17 διεθνείς ειδικούς, τους οποίους επέλεξε ο ΠΟΥ και ενέκρινε η Κίνα, και μια ισάριθμη ομάδα Κινέζων ερευνητών. H ομάδα εμπειρογνωμόνων πραγματοποίησε τον Ιανουάριο ολιγοήμερη αποστολή στην πόλη Γουχάν όπου αναφέρθηκαν τα πρώτα κρούσματα.
«Ολόκληρη η έκθεση είναι ουσιαστικά προϊόν συμβιβασμού» δήλωσε στο Science ο Φάμπιαν Λίντερτζ, κτηνίατρος του Ινστιτούτου «Ρόμπερτ Κοχ» στη Γερμανία και μέλος της αποστολής του ΠΟΥ στην Κίνα. «Σε έναν συμβιβασμό πρέπει να σέβεσαι τις απόψεις των άλλων» πρόσθεσε με νόημα.
Πιο αποκαλυπτικός ήταν ωστόσο ο Πίτερ Ντάζσακ, οικολόγος της οργάνωσης EcoHealth Alliance και μέλος της ομάδας εμπειρογνωμόνων του ΠΟΥ, ο οποίος ανέφερε στα μέσα Μαρτίου ότι ο κοροναϊός είναι πιθανότερο να προήλθε από εκτροφεία άγριων ζώων που τροφοδοτούσαν την αγορά του Γουχάν.
Αν και δεν προσφέρει οριστική απάντηση, η έκθεση του ΠΟΥ δίνει κατευθυντήριες γραμμές για τη συνέχιση της διερεύνησης, οι οποίες προβλέπουν μεταξύ άλλων δειγματοληψίες από άγρια και εκτρεφόμενα ζώα και μοριακούς ελέγχους σε δείγματα από τράπεζες αίματος στη Γουχάν, οι οποίοι θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποκαλύψουν αν ο ιός διαδιδόταν στην πόλη πριν γίνει αντιληπτός τον Δεκέμβριο του 2019.
Το Science χαρακτηρίζει «αμφιλεγόμενη» την απόφαση των συντακτών της μελέτης να χαρακτηρίσουν εξαιρετικά απίθανο το σενάριο απόδρασης του ιού από το Ινστιτούτο Ιολογίας του Γουχάν, ένα σενάριο που διαψεύδει κατηγορηματικά το Πεκίνο.
«Η ομάδα επιστημόνων δεν είχε τη δυνατότητα να ελέγξει λεπτομερώς τα έγγραφα του εργαστηρίου, ούτε είχε πρόσβαση στα αρχεία, τα σημειωματάρια και τους καταλόγους με το περιεχόμενο των καταψυκτών» επισήμανε η Άντζελα Ράσμουσεν του Πανεπιστημίου Τζόρτζταουν στις ΗΠΑ, μέλος της αποστολής του ΠΟΥ.
«Και ο ΠΟΥ δεν έχει την εξουσιοδότηση να […] να απαιτήσει απεριόριστη πρόσβαση στο εργαστήριο, στο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Κίνας ή σε άλλο ίδρυμα» εξήγησε.
Πολλοί επιστήμονες πάντως θεωρούσαν απίθανο να προσδιοριστεί η πηγή της πανδημίας σε διάστημα λίγων μηνών.
Όπως φαίνεται θα περάσουν μήνες ή χρόνια μέχρι να βρεθεί η απάντηση –αν βρεθεί ποτέ.
