Συχνά ο ισχυρογνώμονας έχει υψηλή μόρφωση ή/και κάποια εξειδίκευση σε έναν συγκεκριμένο τομέα, καθώς επίσης ναρκισσιστικά στοιχεία στην προσωπικότητά του, χαρακτηριστικά που τον κάνουν να νιώθει αλάνθαστος και έτσι να επιμένει υπερβολικά στην άποψή του. Υπάρχει όμως και ο τύπος του ισχυρογνώμονα που δεν είναι τόσο εύκολα αναγνωρίσιμος. Αυτός δίνει την εντύπωση ότι ακούει τη γνώμη των άλλων αλλά στην πραγματικότητα είναι αποφασισμένος να κάνει σε κάθε περίπτωση αυτό που θέλει και θεωρεί σωστό ο ίδιος.
Γιατί όμως είναι κάποιος ισχυρογνώμων; Πρόκειται για ένα στοιχείο της προσωπικότητας που βέβαια επηρεάζεται και από τον τρόπο με τον οποίο έχει μεγαλώσει κανείς. Ετσι, μπορεί να πρόκειται για κάποιον που είχε πολύ ισχυρούς γονείς που δεν τον «άφηναν» να διαφωνήσει και να διεκδικήσει ή και για κάποιον άλλο που μεγάλωσε κατά κάποιον τρόπο παραμελημένος από τους γονείς του και ανέπτυξε την ισχυρογνωμοσύνη ως έναν τρόπο για να επιβιώνει.
Αντιμετωπίζοντας τον ισχυρογνώμονα
Οταν παρατηρούμε ότι κάποιος είναι ισχυρογνώμων και δεν έχει διάθεση να ανοίξει τα μάτια του και το μυαλό του και να δει τη διαφορετική άποψη από τη δική του, ενστικτωδώς τείνουμε να εμμένουμε κι εμείς ισχυρότερα στην άποψή μας, δίνοντας ίσως και την εντύπωση ότι τον κατηγορούμε. Ερευνες όμως δείχνουν πως όταν είμαστε πολύ επιθετικοί και επιμένουμε στην αντίθετη άποψη κάνουμε τον άλλον να είναι πιο σταθερός ή ακόμα και φανατικός στις θέσεις του. Δεν είναι μάλιστα καθόλου απίθανο να μας κατηγορήσει ότι είμαστε ακόμα και εκφοβιστικοί απέναντί του, ασκώντας του ένα είδος bullying. Αυτό που θα πρέπει να κάνουμε – σύμφωνα και με τους ειδικούς – είναι να εκφράσουμε την άποψή μας ήρεμα και ξεκάθαρα και να τον αφήσουμε να σκεφθεί και να διαπιστώσει ότι πιθανώς να μην έχει τόσο δίκιο.
Αλλωστε δεν θα κερδίσουμε τίποτε προσπαθώντας να αλλάξουμε γνώμη σε κάποιον εν θερμώ, ειδικά όταν είναι ισχυρογνώμων. Σημασία σε κάθε περίπτωση έχει τι αφορά το ζήτημα του διαπληκτισμού σε σχέση με το οποίο δεν μας λαμβάνει υπόψη του ο ισχυρογνώμων. Οταν αφορά αποκλειστικά και μόνο τον ίδιο, τότε είναι δικαίωμά του να κάνει αυτό που πιστεύει και βέβαια υπάρχει η πιθανότητα να δει αργότερα τις συνέπειες της απόφασής του και να αλλάξει γνώμη, να καταλάβει το λάθος του ή να μας δώσει κάποιο δίκιο. Οταν όμως η απόφαση αφορά και άλλους εκτός από τον ίδιο, π.χ. σε οικογενειακές, συντροφικές, επαγγελματικές σχέσεις, τότε τα πράγματα είναι πιο δύσκολα και πιο περίπλοκα. Οταν πρέπει να ληφθούν κοινές αποφάσεις, χρειάζεται να μάθουν όλες οι πλευρές να υποχωρούν.
Μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι είναι ισχυρογνώμων;
Οπως συμβαίνει και με τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά που αποτελούν στοιχεία της προσωπικότητάς μας, ο ισχυρογνώμονας δυσκολεύεται να δει ότι έχει αυτό το χαρακτηριστικό. Πιο πιθανό είναι να το αντιληφθεί και να συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να προσπαθήσει να αλλάξει επειδή έχει προβλήματα στις διαπροσωπικές του σχέσεις. Σε αυτή την περίπτωση θα τον βοηθήσει και το να ζητήσει βοήθεια από έναν ειδικό ψυχικής υγείας.
Δεν θέλω να σου αλλάξω άποψη. Απλώς ξανασκέψου το.
Υπάρχει μια τεχνική, η κινητοποιητική συνέντευξη, που χρησιμοποιούν οι ειδικοί ψυχικής υγείας, κυρίως με στόχο να βοηθήσουν ανθρώπους να απεξαρτηθούν από ουσίες. Η μέθοδος αυτή δεν έχει ως στόχο να πείσει ούτε να χειραγωγήσει τους άλλους να αλλάξουν αλλά να τους βοηθήσει να ανακαλύψουν τις επιθυμίες και τους στόχους τους που ίσως αποτελέσουν το κίνητρο ώστε να ξεκινήσουν την προσπάθειά τους. Στη διάρκεια της διαδικασίας αυτής οι ειδικοί θέτουν στους συνεντευξιαζομένους ανοιχτές ερωτήσεις, ακούγοντας πολύ προσεκτικά τις απαντήσεις τους και υπογραμμίζοντάς τους αυτά που υπονοούν οι απαντήσεις τους όταν δεν τα αντιλαμβάνονται οι ίδιοι.
Οταν οι ειδικοί παρατηρήσουν την επιθυμία τους να αλλάξουν, τους βοηθούν φτιάχνοντάς / παρουσιάζοντάς τους ένα πλάνο για να τα καταφέρουν. Χρησιμοποιώντας αυτή την τεχνική σε γονείς που είχαν μόλις αποκτήσει παιδί και δεν ήταν υπέρ των εμβολιασμών, o Arnaud Gagneur, ένας παιδίατρος στο Κεμπέκ του Καναδά, κατάφερε να αυξήσει τη θετική διάθεση προς τους εμβολιασμούς από 72% σε 87%.
Μάλιστα, ο αριθμός των παιδιών που ήταν πλήρως εμβολιασμένα ύστερα από δύο χρόνια αυξήθηκε κατά 9%. Καθώς δεν είμαστε όλοι ειδικοί και δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε με ακρίβεια την εν λόγω μέθοδο, καταλαβαίνουμε πως όταν ακούμε προσεκτικά τους ανθρώπους εκείνοι γίνονται λιγότερο απόλυτοι και πιο ανοιχτοί σε νέες απόψεις, σκέφτονται πιο ανοιχτόμυαλα, χωρίς να βρίσκονται σε θέση άμυνας.
Μάλιστα, δεν είναι απίθανο, προσπαθώντας να μιλήσουν και να αναλύσουν την άποψή τους, να παρατηρήσουν και οι ίδιοι κενά και δυσκολίες στα όσα θεωρούσαν δεδομένα ως πιστεύω τους μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη δρα Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγο με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και στη Συμβουλευτική.
