Οι άνθρωποι χασμουριούνται όταν είναι κουρασμένοι, αλλά και όταν ξυπνούν από έναν νυχτερινό ύπνο. Χασμουριόμαστε όταν βαριόμαστε, αλλά και όταν είμαστε ανήσυχοι ή πεινασμένοι ή πρόκειται να ξεκινήσουμε μια νέα δραστηριότητα. Το χασμουρητό είναι μεταδοτικό – αρχίζουμε συχνά να χασμουριόμαστε μόλις ξεκινήσει κάποιος κοντά μας.

Υπάρχουν πραγματικά τόσα πολλά που μπορούν να πυροδοτήσουν ένα χασμουρητό. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι που κάνουν ελεύθερη πτώση λένε ότι τείνουν να χασμουριούνται προτού πηδήξουν. Ακόμη και η ανάγνωση για το χασμουρητό κάνει τους ανθρώπους να χασμουρηθούν. Πιθανότατα χασμουριέστε τη στιγμή που διαβάζετε αυτές τις γραμμές.

Ωστόσο, ο σκοπός του χασμουρητού παραμένει μυστήριο. Η απάντηση μέχρι στιγμής είναι ότι δεν ξέρουμε πραγματικά γιατί χασμουριόμαστε, καθώς δεν έχει παρατηρηθεί μέχρι τώρα κάποια επίδραση του χασμουρητού και μπορούμε μόνο να κάνουμε υποθέσεις.

Μέχρι πριν από περίπου 30 χρόνια, οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι ήταν ένας τρόπος για να πάρει το σώμα μεγάλη ποσότητα αέρα και να αυξήσει τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα ως απόκριση στην έλλειψη οξυγόνου. Ωστόσο, αυτή η υπόθεση απορρίφθηκε μετά από μια σειρά πειραμάτων που δημοσιεύθηκαν το 1987.

Μια τρέχουσα θεωρία είναι ότι το χασμουρητό είναι ένας μηχανισμός “ψύξης” του εγκεφάλου που λειτουργεί για την προώθηση της διέγερσης και της εγρήγορσης.

Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει ο Andrew Gallup, βοηθός καθηγητή ψυχολογίας στο State University of New York Polytechnic Institute της Utica, ο οποίος έχει δημοσιεύσει μελέτες για το θέμα.

Το χασμουρητό αποτελείται από μια βαθιά εισπνοή αέρα που συνοδεύεται από ένα ισχυρό τέντωμα της γνάθου, ακολουθούμενο από μια βραχύτερη εκπνοή αέρα και γρήγορο κλείσιμο της γνάθου.

«Συλλογικά, αυτά τα πρότυπα συμπεριφοράς αυξάνουν τη ροή του αίματος στο κρανίο, το οποίο μπορεί να έχει μια σειρά επιδράσεων, μία από τις οποίες είναι η εγκεφαλική ‘ψύξη’ », δήλωσε ο Δρ Gallup. «Όταν η θερμοκρασία του σώματός μας είναι πιο ζεστή, αισθανόμαστε κούραση και υπνηλία. Έτσι, μπορεί να χασμουριόμαστε τη νύχτα σε μια προσπάθεια του οργανισμού μας να διατηρήσει κάποια κατάσταση διέγερσης ή εγρήγορσης».

Ο ύπνος προκαλεί μείωση της θερμοκρασίας του εγκεφάλου και του σώματος, οπότε είναι επίσης πιθανό το χασμουρητό να διευκολύνει περαιτέρω τη μετάβαση από το ξύπνημα στον ύπνο.

Τι ξέρουμε για το χασμουρητό

Ένα πράγμα σίγουρο: το χασμουρητό είναι μεταδοτικό. Το χασμουρητό ενός ατόμου μπορεί να προκαλέσει χασμουρητό σε μια ολόκληρη ομάδα ατόμων. Μάλιστα, τα άτομα που έχουν μεγαλύτερη ενσυναίσθηση πιστεύεται ότι επηρεάζονται ευκολότερα από τα χασμουρητά των άλλων. Μελέτες απεικόνισης του εγκεφάλου έχουν δείξει ότι όταν οι άνθρωποι παρακολουθούν άλλα άτομα να χασμουριούνται, ενεργοποιούνται περιοχές του εγκεφάλου που είναι γνωστό ότι εμπλέκονται στις κοινωνικές καταστάσεις. Ακόμη και τα σκυλιά χασμουριούνται ως απάντηση στο χασμουρητό των ιδιοκτητών τους.

Η εξάπλωση του χασμουρητού θα μπορούσε ενδεχομένως να χρησιμεύσει για να «προωθήσει τη συντονισμένη εγρήγορση μεταξύ των μελών μιας ομάδας, συγχρονίζοντας τη διανοητική τους κατάσταση, ενδεχομένως με σκοπό να τους προστατεύσει από εξωτερικές απειλές πιο γρήγορα», δήλωσε ο Δρ Gallup.