Στόχο να διατηρηθούν οι μεταλλάξεις σε επίπεδα κάτω του 5-10% σε κάθε χώρα της Ευρώπης θέτει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων (ECDC), με τη χώρα μας να εμφανίζει περιορισμένο αριθμό των παραλλαγών της Βρετανίας και της Νοτίου Αφρικής, μόλις σε ποσοστό 0,46% μέχρι στιγμής.
Αξιολόγηση του Κέντρου για την αναγνώριση των μεταλλάξεων του ιού στα κράτη μέλη της Ε.Ε. κατέληξε ότι η αναγνώριση γίνεται εξαιρετικά σε δύο μόνο κράτη, ενώ καλή χαρακτηρίζεται για επιπλέον 5, επαρκής για άλλες 8 χώρες, ενώ περιορισμένη δυνατότητα διαπιστώνεται σε 9 κράτη μέλη της Ε.Ε., με ένα ακόμη κράτος να έχει πλήρη αδυναμία αναγνώρισης των μεταλλάξεων του ιού.
Από τη στιγμή συλλογής των δειγμάτων, τα αποτελέσματα είναι διαθέσιμα σε λιγότερο από επτά μέρες για οκτώ κράτη μεταξύ των οποίων και η χώρα μας (χρειαζόμαστε μόλις 4 ημέρες), ενώ χρειάζονται μέχρι και δύο εβδομάδες για τα αποτελέσματα σε 15 κράτη. Άλλα 3 κράτη χρειάζονται 2-3 εβδομάδες για να έχουν αποτελέσματα και άλλα δύο κράτη χρειάζονται 3-4 εβδομάδες για να ολοκληρώσουν τους ελέγχους τους.
Σε εβδομαδιαία βάση, τέσσερις χώρες μπορούν να ολοκληρώνουν τη γονιδιακή αλληλούχιση μέχρι 100 δειγμάτων, άλλες 8 χώρες μπορούν να προχωρούν σε γονιδιακή ανάλυση 100-250 δειγμάτων την εβδομάδα, Άλλες τρεις χώρες μπορούν να επεξεργάζονται από 250-500 δείγματα την ημέρα, ενώ επεξεργασία 500-1000 δειγμάτων σε εβδομαδιαία βάση μπορούν να διενεργούν δύο χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Πάνω από 1000 δείγματα μπορεί να ελέγχει σε εβδομαδιαία βάση 3 χώρες, ενώ άλλες 9 χώρες δεν μπορεί να προσδιοριστεί πόσα δείγματα μπορούν να αναλυθούν γενετικά σε διάρκεια μιας εβδομάδας.
Πόσο συχνές είναι οι μεταλλάξεις
Στην Ε.Ε. σύμφωνα με τις γενετικές αλληλουχίσεις που έχουν ήδη γίνει, το ECDC διαπιστώνει ότι οι γενετικές παραλλαγές αφορούν κάτω από 0,1%, των περιστατικών σε 6 χώρες, μέχρι 1% των περιστατικών σε 12 χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, 1-2% των περιστατικών σε 3 χώρες. Σε δύο χώρες οι μεταλλάξεις φτάνουν το 5%, ενώ κάτω από 10% είναι σε άλλες τρεις χώρες.
Δεκατέσσερις ευρωπαϊκές χώρες μπορούν να διαθέτουν στις αρχές τα αποτελέσματα του μοριακού ελέγχου εντός 48 ωρών, άλλες 5 σε χρειάζονται μέχρι 5 ημέρες, δύο χώρες χρειάζονται μια εβδομάδα, μία χρειάζεται πάνω από εβδομάδα, ενώ άλλες 3 χώρες χρειάζονται απροσδιόριστο χρόνο.
Πότε γίνονται έλεγχοι για παραλλαγές
Τα κράτη ακολουθούν διαφορετική πολιτική το καθένα στη διερεύνηση των παραλλαγών του κοροναϊού στο εσωτερικό τους. Πέντε κράτη μέλη, προχωρούν σε δειγματοληψίες μόνο όταν υπάρχουν αναζωπυρώσεις της πανδημίας. Έξι κράτη, κάνουν δειγματοληψίες στις περιοχές που δείχνουν ταχεία άνοδο των κρουσμάτων, τοπικά. Δεκαπέντε κράτη κάνουν τυχαία δειγματοληψία σε εβδομαδιαία βάση. Συστηματικό δειγματοληπτικό έλεγχο σε θετικά δείγματα κάνουν 8 χώρες, εμπεριστατωμένη δειγματοληψία κάνουν 10 κράτη, ενώ 17 κράτη προχωρούν και σε αναδρομική διερεύνηση θετικών δειγμάτων.
Στην Ελλάδα
Σύμφωνα με πληροφορίες, στη χώρα μας η ύπαρξη μεταλλάξεων στον ιό, αναγνωρίζονται αρχικά από τα θετικά τεστ μοριακού ελέγχου. Κι αυτό γιατί τα μοριακά τεστ αναγνωρίζουν διάφορα σημεία – στόχους του ιού. Κάποιες μεταλλάξεις δεν δίνουν σαφή αποτελέσματα, οπότε η επιβεβαίωση πως πρόκειται για μόλυνση από κοροναϊό έρχεται από τα άλλα σημεία- στόχους. Παρόλα αυτά όμως, τα ίδια αυτά δείγματα χαρακτηρίζονται ως ύποπτα για μετάλλαξη. Οι έλεγχοι για αυτά τα ύποπτα δείγματα γίνονται από όλα τα κέντρα μοριακού ελέγχου που λειτουργούν στη χώρα (πρόκειται συνήθως για τα εργαστήρια των ιατρικών σχολών) και τα οποία στέλνονται στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ). Το εργαστήριο του Ινστιτούτου προχωρεί στην γονιδιακή τους ανάλυση (γενετική αλληλούχιση) για την οποία χρειάζεται μόνο 4 ημέρες μαζί με την επαλήθευση του αποτελέσματος. Το ίδιο εργαστήριο έχει δυνατότητα διενέργειας πάνω από 700 αλληλουχίσεων την εβδομάδα, καθιστώντας το ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης.
Μέχρι στιγμής, στη χώρα μας έχει εμφανιστεί η Βρετανική και η Νοτιοαφρικανική μετάλλαξη, καθώς και αυτή των μινκ στη Β. Ελλάδα. Το κυρίαρχο στέλεχος είναι αυτό της βρετανικής παραλλαγής, ενώ καταβάλλονται προσπάθειες για περιορισμό της αφρικανικής παραλλαγής. Για την ώρα, η μετάλλαξη αυτή είναι αρκετά περιορισμένη, όμως διερευνώνται μέτρα που θα οδηγήσουν στον περιορισμό της, εξαιτίας των εργαστηριακών ενδείξεων ότι τα εμβόλια έχουν μικρότερη αποτελεσματικότητα απέναντί τους.
