Πόσοι χρειάζεται να εμβολιαστούν για να επιτύχουμε την ανοσία αγέλης; Το ερώτημα παραμένει και οι εκτιμήσεις κυμαίνονται γύρω στο 70-80% ή και χαμηλότερα.
«Η εξίσωση που πρέπει να λύσουμε είναι εύκολη», επισημαίνει ο καθηγητής Επιδημιολογίας του Harvard Marc Lipsitch, «όμως η ερώτηση δεν μπορεί να απαντηθεί ακόμη γιατί υπάρχουν πολλές μεταβλητές αβεβαιότητας».
Πρόκειται για τον επιδημιολόγο που πρώτος προέβλεψε ότι θα χρειαστούν συνεχόμενα lockdown τουλάχιστον μέχρι το 2022 για να απαλλαγούμε από την πανδημία, η οποία χωρίς εμβόλια θα μας ταλαιπωρεί ως το 2025…
Σε άρθρο του στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου Harvard, o Marc Lipsitch εξηγεί όλες τις παραμέτρους που πρέπει να συνυπολογιστούν προκειμένου να προσδιορίσουμε το ποσοστό του πληθυσμού που χρειάζεται να έχει αντισώματα κατά του ιού – είτε από εμβόλιο είτε από φυσική νόσηση – προκειμένου να φτάσουμε τα επίπεδα «ανοσίας αγέλης», για να λήξει η πανδημία.
Με τι ποσοστό θα είμαστε ασφαλείς
Τώρα εκτιμά ότι θα χρειαστεί ανοσία στο 50-70% του πληθυσμού, αλλά σε κάθε περίπτωση, με τον εμβολιασμό θα αλλάξει η ζωή μας δραματικά, αφού τα συστήματα υγείας δεν θα αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπερφόρτωσης, ενώ ταυτόχρονα θα μειωθούν δραστικά οι θάνατοι στον ευάλωτο πληθυσμό.
Ο καθ. Lipsitch σημειώνει πως όταν εμφανίζεται μια νέα λοίμωξη που απειλεί ολόκληρο τον πληθυσμό, κάθε περιστατικό επηρεάζει ορισμένο αριθμό ατόμων, συνθήκη που αποτυπώνεται με το Ro. Όσο η λοίμωξη εξαπλώνεται, αφήνει στο πέρασμά της την φυσική ανοσία σε όσους την ξεπέρασαν.
Επιπλέον, από τη στιγμή που η κοινωνία αναγνωρίζει την απειλή, εφαρμόζει μέτρα όπως μάσκες, αποστάσεις, υγιεινή χεριών, περιορισμοί μετακινήσεων κλπ για να περιοριστεί η διασπορά.
Σε δεδομένο χρόνο όπου η λοίμωξη επεκτείνεται για κάποιο καιρό, ένα περιστατικό θα μολύνει έναν άλλο αριθμό ατόμων, που συνήθως είναι μικρότερος από το Ro και αποτυπώνεται με το Rt.
Τα εμβόλια μπορούν να μειώσουν το Rt, ανάλογα με το ποσοστό που μπορούν να μειώσουν τη μετάδοση του ιού.
Ο κοροναϊός τείνει να έχει Ro 2-3 αν και σε κάποιες περιπτώσεις παρατηρήθηκαν υψηλότερα ποσά.
Δύο μελέτες των mRNA εμβολίων αναφέρουν αποτελεσματικότητα 95% περίπου, με έναν βαθμό αβεβαιότητας καθώς έχει παρατηρηθεί απόκλιση από 90-3-97,6%.
Στην περίπτωση που το εμβόλιο μειώνει την πιθανότητα μόλυνσης κατά 90%, τότε με βάση τη συγκεκριμένη εξίσωση, το ποσοστό του πληθυσμού που πρέπει να εμβολιαστεί για να επιτευχθεί η ανοσία αγέλης, φτάνει το 74%. Παρόλα αυτά όμως, οι παράμετροι που έχουν ληφθεί υπόψιν στην εξίσωση μπορεί να διαφοροποιούνται, αλλάζοντας το τελικό αποτέλεσμα. Ταυτόχρονα θα πρέπει να συμπεριληφθούν κι άλλες παράμετροι.
Αβεβαιότητες
Τα εμβόλια έχουν τρία θετικά αποτελέσματα:
- Μειώνουν τον κίνδυνο μόλυνσης κατά το ποσοστό αποτελεσματικότητάς τους
- Μειώνουν την βαρύτητα της ασθένειας στην περίπτωση που κάποιος μολυνθεί τελικά,
- Μειώνουν την δυνατότητα μετάδοσης της λοίμωξης σε άλλους από τον εμβολιασθέντα.
Αν κάποιος δεν μολυνθεί, δεν μπορεί να μεταδώσει τη λοίμωξη. Αν μολυνθεί, συμβάλλει στη μετάδοση, ανάλογα με το ιικό φορτίο που φέρει.
Το εμβόλιο της Moderna έδειξε μείωση κατά 63% και της AstraZeneca κατά 58,9%, όμως και εδώ τα αποτελέσματα μπορούν να μεταβάλλονται.
Παρόλα αυτά, όμως , αν συνυπολογιστούν όλοι οι παράγοντες, τα υπάρχοντα εμβόλια έχουν πολύ υψηλή αποτελεσματικότητα κατά της λοίμωξης με συμπτώματα, συμβάλλοντας έτσι και στην μείωση της μετάδοσης.
Στην λίστα με τις αβεβαιότητες μπαίνει επίσης και η διάρκεια των αντισωμάτων που παράγονται, κάτι άγνωστο γιατί οι μετρήσεις έγιναν μόνο σε διάρκεια δύο μηνών και είναι φυσιολογικό τα αντισώματα να μειώνονται στο πέρασμα του χρόνου.
Άγνωστες παράμετροι
Άλλες αβεβαιότητες που παραμένουν και θα μπορούσαν να επηρεάσουν την συλλογική ανοσία είναι οι εξής:
- Είναι πιθανόν ο ιός να εξελιχθεί σε ακόμη πιο μεταδοτικό, λόγω φυσικής επιλογής,
- Είναι πιθανόν ότι ο ιός θα ξεφύγει από την ανοσία που παρέχουν τα εμβόλια
- Η αλλαγή της συμπεριφοράς σε ότι αφορά τις επαφές μας μπορεί να μειώσει το ρυθμό μετάδοσης χωρίς εμβόλιο,
- Ο σχεδιασμός του εμβολιασμού μπορεί να μειώσει τη μετάδοση, ιδίως αν εφαρμοστεί σε βασικές ομάδες που ευνοούν τη μετάδοση.
- Η φυσική ανοσία μετά από μόλυνση συμπληρώνει αυτή των εμβολιασμών, μειώνοντας τις ανάγκες εμβολιασμού.
Μείωση της μετάδοσης
Συμπερασματικά, ο καθηγητής επισημαίνει ότι τα εμβόλια θα συμβάλουν στην συλλογική ανοσία, ενώ μπορεί μειώσουν και τη μετάδοση σε ποσοστό 50-70%. Όμως το κυριότερο είναι ότι με υψηλά ποσοστά κάλυψης του πληθυσμού, μπορεί ο ιός να συνεχίζει να κυκλοφορεί – με περιορισμούς εξαιτίας μιας μερικής ανοσίας στον πληθυσμό- αλλά με δραστική μείωση στην επιβάρυνση του συστήματος υγείας και στη θνησιμότητα των ευάλωτων, εξαιτίας της άμεσης προστασίας που παρέχει ο εμβολιασμός.
