Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η πλειοψηφία των σκέψεών μας προκύπτει εξαιτίας μια αυτόματης διαδικασίας που σχετίζεται με τις εμπειρίες μας, τους κανόνες, τις αξίες, την προδιάθεση που έχουμε, το ιδεολογικό, θρησκευτικό και πολιτιστικό μας υπόβαθρο. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν μας την πολυπλοκότητα του ανθρώπινου μυαλού, το να αλλάξουμε τις σκέψεις μας φαντάζει πολύ δύσκολο εγχείρημα. Αλλά στην πραγματικότητα είναι εφικτό αν ακολουθήσουμε κάποιες απλές τεχνικές.
Κατ’ αρχάς αυτές οι τεχνικές μπορεί να μας φανούν παράδοξες και να τείνουμε να επιστρέψουμε στον προηγούμενο τρόπο σκέψης μας. Το μυστικό όμως είναι να επιμείνουμε ώστε να μάθουμε στο μυαλό μας να σκέφτεται με έναν καινούργιο τρόπο. Χρειάζεται δηλαδή να ακολουθήσουμε μια στρατηγική με υπομονή και πειθαρχία και σιγά-σιγά αυτός ο νέος τρόπος σκέψης θα μας γίνει συνήθεια και θα καταφέρουμε να έχουμε μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
Αναγνωρίζουμε τις αρνητικές σκέψεις
Αν διώχνουμε μακριά ή αγνοούμε τις αρνητικές μας σκέψεις, το πιο πιθανό είναι να συνεχίσουν να έρχονται. Η λύση είναι να τους απευθύνουμε τον λόγο: «Σας αναγνωρίζω και θα κάνω μια προσπάθεια να σπάσω αυτή την αλυσίδα των σκέψεων».
Κάνουμε χώρο
Ενας πολύ καλός τρόπος για να δημιουργήσουμε χώρο στο μυαλό μας είναι το να λειτουργήσουμε ως ένας σκηνοθέτης που σκέφτεται ποιες σκηνές αξίζει να κοπούν στο μοντάζ. Πώς; Κάνουμε όλες μας τις αρνητικές σκέψεις εικόνες και τις τοποθετούμε σε μια θεατρική σκηνή στο μυαλό μας. Τις παρατηρούμε και έχουμε δύο επιλογές. Είτε να ανέβουμε στη σκηνή, να εμπλακούμε μαζί τους και να δημιουργηθεί ένα τεράστιο δράμα, είτε να τις παρατηρήσουμε ουδέτερα, σαν να βλέπουμε ταινία, αποφασίζοντας ποιες από αυτές αξίζει να «κοπούν» και ποιες να μείνουν. Αν επιλέξουμε τη δεύτερη λύση, δεν εμπλεκόμαστε αλλά δημιουργούμε χώρο για να σκεφτούμε αυτές που επιλέξαμε ότι άξιζε να μείνουν, έχοντας όμως ταυτόχρονα χώρο και χρόνο για να αναπνεύσουμε.
Ελέγχουμε τα αποδεικτικά στοιχεία
Πολλές φορές στις αρνητικές μας σκέψεις περιλαμβάνονται φράσεις όπως: «Είμαι άχρηστος, ανίκανος, άσχημος, χαζός…». Πριν αποφασίσουμε να υποκύψουμε σε αυτές, θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν είναι 100% αληθινές και αν μπορούμε να βρούμε αποδεικτικά στοιχεία για την εγκυρότητά τους. Κι αν κάναμε κάποιες φορές λάθη ή κακούς χειρισμούς, δεν υπάρχουν άλλες φορές, περιστάσεις και προβλήματα στη ζωή μας που θυμόμαστε ότι οι επιλογές μας και ο τρόπος μας ήταν σωστά και αποτελεσματικά; Ας αφήσουμε πίσω μας όλες τις φορές που δεν τα πήγαμε καλά και ας φέρουμε στο μυαλό μας παραδείγματα από όλες τις περιπτώσεις που οι κινήσεις μας ήταν επιτυχημένες και σωστές.
Αντιδρούμε λιγότερο
Δεν είναι μόνο οι δικές μας ιδέες που μπορούν να μας κατακλύσουν και να μας προκαλέσουν στρες. Οι αντιδράσεις και τα λόγια άλλων ανθρώπων μπορούν να μας προκαλέσουν έναν συναισθηματικό τυφώνα. Αν αντιδράσουμε τη στιγμή που βρισκόμαστε στη μέση αυτής της κατάστασης, το πιθανότερο είναι να γίνουν όλα χειρότερα.
Ετσι, γίνεται προφανές ότι θα πρέπει να μάθουμε να συνειδητοποιούμε τα συναισθήματά μας και να τα ελέγχουμε. Αυτό βέβαια χρειάζεται πρακτική εξάσκηση για να μάθει το μυαλό μας να ακολουθεί διαφορετικές διαδρομές, ώστε η συναισθηματική μας αντίδραση να είναι περιορισμένη όταν προκαλούμαστε από εξωτερικούς παράγοντες. Ετσι:
*Θα πρέπει να σταματάμε και να αναγνωρίζουμε ότι μας έχει προκαλέσει κάποιος εξωτερικός παράγοντας.
*Παίρνουμε χρόνο, ακόμα και απομακρυνόμενοι ή σταματώντας μια κατάσταση και επανερχόμαστε όταν το ψυχολογικό μας «βαρόμετρο» βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα. Αν πούμε ότι το ψυχολογικό μας βαρόμετρο έχει μια διακύμανση από το 1 στο 10, με το 1 να είναι το χαμηλότερο και το 10 το υψηλότερο, δεν θα πρέπει να αντιδρούμε όταν βρίσκεται στο 5 ή παραπάνω.
*Στη διάρκεια αυτού του διαλείμματος χρησιμοποιούμε την αναπνοή μας ώστε να χαλαρώσουμε συναισθηματικά και διανοητικά. Αναπνέουμε μετρώντας ως το 4 από τη μύτη και εκπνέουμε από το στόμα και πάλι μετρώντας ως το 4. Επαναλαμβάνουμε την όλη διαδικασία πέντε φορές. Ο στόχος είναι να δείξουμε κατανόηση για ό,τι έχει συμβεί χωρίς να σκεφτόμαστε υπερβολικά τα γεγονότα και τις λεπτομέρειες. Αν χρειαστεί να ξανασκεφτούμε την κατάσταση, θα πρέπει να το κάνουμε μόνο όταν νιώθουμε ότι είμαστε πιο ήρεμοι και την ελέγχουμε.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη δρα Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγο με εκπαίδευση στη γνωσιακή ψυχοθεραπεία και στη συμβουλευτική.
