Ακόμη και όταν υπάρξει εκτεταμένος εμβολιασμός, ίσως χρειαστεί να ζήσουμε με τον κοροναϊό.
H προέλευση του κοροναϊού
Η προέλευση του ιού έχει γίνει αντικείμενο θεωριών συνωμοσίας.
Αρχικά, κοινή πεποίθηση ήταν ότι προήλθε από μια λαϊκή αγορά άγριων ζώων της Wuhan, στην Κίνα, αλλά μια μελέτη στην έγκυρη ιατρική επιθεώρηση Lancet που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο διαπίστωσε ότι το ένα τρίτο των αρχικών ασθενών δεν είχε άμεση σχέση με αυτήν την αγορά.
Ορισμένοι, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, άφησαν υπόνοιες ότι ο ιός ήταν εργαστηριακός ενισχύοντας τις θεωρίες συνομωσίας, οικονομικών συμφερόντων , κινεζικής «βιοχημικής» επίθεσης και ό,τι άλλο ευφάνταστο και εύπεπτο μπορεί να καταναλώσει ο ευκολόπιστος ανθρώπινος νους.
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι ο ιός προήλθε από την άγρια φύση και λένε ότι οι πιο γνωστοί συγγενείς με τον κοροναϊό, ιοί, είναι γενετικά, σημαντικά διαφορετικοί, για να έχει διαρρεύσει από εργαστήριο.
Ορισμένες μελέτες έχουν εντοπίσει περιπτώσεις που δείχνουν ότι ο ιός μπορεί να κυκλοφόρησε στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη τον Δεκέμβριο του 2019, μήνες νωρίτερα από ό, τι πιστεύεται. Κάτι που πλέον αποτελεί κεντρικό αφήγημα στην κυβερνητική κινεζική προπαγάνδα..
Ακόμη και να εμφανίστηκαν κρούσματα στις ΗΠΑ και σε περιοχές της Ευρώπης πριν από τη διάγνωση των πρώτων θετικών ασθενών σε κοροναϊό, δεν υπάρχουν αποδείξεις που να τεκμηριώνουν τον ισχυρισμό ότι ο ιός προήλθε εκτός της Κίνας, λένε επιστήμονες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο οποίος ερευνά την προέλευση του ιού, εξετάζει εάν υπάρχουν ενδείξεις πως ο ιός υπήρχε στην Κίνα, πριν εντοπιστούν οι πρώτες περιπτώσεις τον Δεκέμβριο.
Παρά την πληθώρα των θεωριών συνωμοσίας, υπάρχουν μερικά πράγματα στα οποία συμφωνούν οι περισσότεροι επιστήμονες.
Η Covid-19 είναι ένας κοροναϊός, ένας τύπος ιού που είναι υπεύθυνος για τα πάντα, από το κοινό κρυολόγημα, έως το SARS. Είναι ζωονοσογόνο, που σημαίνει ότι προήλθε αρχικά από ένα ζώο.
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι νυχτερίδες είναι οι πιθανοί φορείς, καθώς όπως είναι γνωστό μεταφέρουν κοροναϊούς. Και οι περισσότεροι επιστήμονες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι ο ιός μεταφέρθηκε σε ανθρώπους στην Κίνα, καθώς εκεί εντοπίστηκαν οι πρώτες περιπτώσεις.
Ωστόσο, δεν ξέρουμε πως ο ιός μεταδόθηκε για πρώτη φορά στον άνθρωπο και αν μεταφέρθηκε μέσω ενός άλλου ζωικού μεσάζοντα, όπως ο παγκολίνος- όπως είχε μεταδοθεί- ή μια γάτα. Το ερώτημα αυτό είναι εξαιρετικά πιθανό να μην απαντηθεί ποτέ αφού 40 χρόνια από τότε που ανακαλύφθηκε ο Έμπολα, οι επιστήμονες δεν μπόρεσαν να αποφανθούν με βεβαιότητα από ποιο ζώο προήλθε.
Γιατί επηρεάζει κάποιους περισσότερο από άλλους
Όταν η Covid-19 εντοπίστηκε για πρώτη φορά, θεωρήθηκε κυρίως ως ασθένεια του αναπνευστικού. Αλλά καθώς εξελίσσεται περισσότερα συμπτώματα και επιπλοκές της νόσου γίνονται γνωστά.
Τα συμπτώματα με βάση άλλη μελέτη έχουν ως εξής:
Πυρετός 78%, Βήχας 57%, Κόπωση 31%, Ανοσμία 25%, Δυσκολία αναπνοής 23%, Ρίγος 18%, Μυαλγία 17%, Λαχάνιασμα (συριγμός) 17%, Πονοκέφαλος 13%, Πονόλαιμος 12%, Πόνοι αρθρώσεων 11, Σύγχυση 11%, Ζαλάδα 11%, Διάρροια 10%.
Πολλοί άνθρωποι χάνουν την αίσθηση της όσφρησης. Μερικοί άνθρωποι κάνουν εμετό ή έχουν διάρροια ή αποχρωματίζονται στα δάχτυλα ή στα δάχτυλα των ποδιών τους.
Άλλοι, έχουν ακόμη εξασθενημένη μνήμη ή εγκεφαλική βλάβη.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στη British Medical Journal τον Αύγουστο διαπίστωσε ότι περίπου το 10% των ασθενών είχαν μεγάλης διάρκειας νοσηλεία η οποία διήρκησε περισσότερο από 12 εβδομάδες.
Αλλά οι επιστήμονες δεν μπορούν να εξηγήσουν πραγματικά γιατί μερικοί άνθρωποι περνούν πιο βαριά την ασθένεια από άλλους.
Φαίνεται να υπάρχει τυχαιότητα στο πόσο σοβαρά επηρεάζει ο κοροναϊός διαφορετικούς ανθρώπους – αν και υπάρχουν μερικοί που έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής ασθένειας λόγω υφιστάμενων χρόνιων παθήσεων ή ηλικίας.
Άλλωστε, όλοι οι άνθρωποι έχουμε ελαφρώς διαφορετική γενετική.
Για μήνες, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει τάσεις που δείχνουν ότι οι ηλικιωμένοι και οι άνδρες τείνουν να είναι πιο ευάλωτοι.
Οι επιστήμονες ξέρουν γιατί τα παιδιά έχουν λιγότερο σοβαρές λοιμώξεις από κοροναϊό – έχουν λιγότερους υποδοχείς ACE2 στις μύτες τους και αυτοί οι υποδοχείς είναι ο τρόπος με τον οποίο ο κοροναϊός εισέρχεται στα κύτταρα μας.
Αλλά δεν μπορούν να εξηγήσουν γιατί οι ηλικιωμένοι έχουν τόσο υψηλό ποσοστό θανάτου από κοροναϊό – πολύ υψηλότερο από ό, τι από την κοινή γρίπη.
Πώς μεταδίδεται ο κοροναϊός
Τον περασμένο Ιανουάριο, η Κίνα επιβεβαίωσε ότι ο ιός θα μπορούσε να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Αλλά ένα ολόκληρο έτος μετά, υπάρχει ακόμη συζήτηση για το πώς ακριβώς συμβαίνει αυτό.
Οι επιστήμονες λένε ότι ο βασικός τρόπος εξάπλωσης του ιού είναι τα σταγονίδια που στέλνονται στον αέρα όταν κάποιος βήχει ή φτερνίζεται. Αυτά τα σταγονίδια πέφτουν στις επιφάνειες σε απόσταση ένα ή δύο μέτρα και οι μάσκες μπορούν να βοηθήσουν στην αποτροπή της εξάπλωσής τους.
Ωστόσο, ορισμένοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο ιός εξαπλώνεται επίσης από αερολύματα – πολύ μικρότερα σωματίδια που μπορούν να παραμείνουν αιωρούμενα στον αέρα για ώρες και να ταξιδεύουν σε μεγάλες αποστάσεις. Οι υφασμάτινες μάσκες, όμως, δεν μπορούν να προστατεύσουν από τη μετάδοση αερολύματος.
Πάντως, ενώ μπορεί να γίνει μετάδοση μέσω αερολύματος, φαίνεται ότι οι περισσότερες λοιμώξεις προκαλούνται από σταγονίδια. Πρέπει, λοιπόν, σύμφωνα με τους επιστήμονες να δοθεί έμφαση στη ροή του αέρα σε εσωτερικούς χώρους . Πρόσφατη μελέτη στη Νότια Κορέα διαπίστωσε ότι τα σταγονίδια ιών θα μπορούσαν να μολύνουν ανθρώπους ακόμη περισσότερο από δύο μέτρα μακριά λόγω της ροής του αέρα από μια μονάδα κλιματισμού.
Ακόμη, δεν είναι σαφές πόση διάρκεια και ποια «ποσότητα» απαιτείται για να μολυνθεί κάποιος.
Τα παιδιά είναι πιο πιθανό να είναι ασυμπτωματικά, αλλά δεν υπάρχουν ακόμη οριστικές απαντήσεις σχετικά με το πόσο τα παιδιά εμπλέκονται στη μετάδοση του ιού.
Έτσι, εάν τα παιδιά εμπλέκονται σημαντικά στη μετάδοση του ιού, τότε είναι λογικό να κλείσουν τα σχολεία – και αντίθετα, εάν δεν εμπλέκονται τότε το κλείσιμο σχολείων θα μπορούσε να έχει μεγάλο αντίκτυπο με περιορισμένη απόδοση.
Πόσο καιρό διαρκεί η ανοσία
Τον Αύγουστο, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ ανέφεραν ότι ένας 33χρονος άνδρας είχε μολυνθεί ξανά με Covid-19 – 4,5 μήνες μετά την πρώτη μόλυνση.
Οι ερευνητές έως τώρα διαπιστώνουν πως το 99% των ατόμων που έχουν μολυνθεί από τον ιό δεν έχουν μολυνθεί ξανά για τουλάχιστον έξι μήνες μετά την πρώτη μόλυνσή τους. Και όσο περνούν οι μήνες τόσο περισσότερα στοιχεία θα έρχονται στην επιφάνεια, που θα κρίνουν και αν θα χρειαστεί και δεύτερος εμβολιασμός.
Το μεγάλο ερώτημα είναι πόσο διαρκεί η φυσική ανοσία από τον ιό; Οι επιστήμονες δεν μπορούν να το απαντήσουν ακόμα, καθώς πρέπει να περάσει χρόνος.
Το ίδιο ισχύει και για το εμβόλιο – δεν ξέρουμε πόσο διαρκεί και η ανοσία από αυτό.
Προς το παρόν, τα εμβόλια κοροναϊού μοιάζουν να είναι πιο αποτελεσματικά από το εμβόλιο της γρίπης, το οποίο πρέπει να χορηγείται κάθε χρόνο.
Οι επιστήμονες είναι αισιόδοξοι για το εμβόλιο και πιστεύουν ότι η πιθανότητα μακροχρόνιων παρενεργειών είναι απίθανη.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ακόμη ερωτήσεις σχετικά με το εμβόλιο πέρα από το πόσο διαρκεί η ανοσία.
Δεν γνωρίζουμε εάν ο ιός θα μεταλλαχθεί, με τρόπο που θα καταστήσει το εμβόλιο αναποτελεσματικό. Όσο περισσότερος χρόνος χρειάζεται για τον εμβολιασμό μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχει ο ιός να μεταλλαχθεί.
Και μερικά από τα νέα εμβόλια χρησιμοποιούν τεχνολογία mRNA, η οποία δεν έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως, δημιουργώντας ερωτήματα σχετικά με το αν η ανοσία από αυτά τα εμβόλια θα διαρκέσει το ίδιο χρονικό διάστημα με τα παραδοσιακά εμβόλια.
Πιθανότατα θα χρειαστούν χρόνια για να εμβολιαστεί η πλειονότητα του παγκόσμιου πληθυσμού, κάτι που θα ήταν απαραίτητο για να σταματήσει η εξάπλωση, ενώ δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ορισμένοι άνθρωποι δηλώνουν απρόθυμοι να εμβολιαστούν.
Ακόμη και αν κάποιος εμβολιαστεί, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη εάν είναι πιθανό να μεταδώσει τον ιό, ακόμα κι αν δεν αρρωστήσει ο ίδιος.
Είναι πιθανό ότι ακόμη και όταν υπάρξει εκτεταμένος εμβολιασμός, ίσως χρειαστεί να ζήσουμε με τον ιό.
Σε τελική ανάλυση, μόνο ένας ιός στην ανθρώπινη ιστορία έχει εξαλειφθεί από το εμβόλιο: η ευλογιά.
