Εχετε σκεφτεί ποτέ τι τύπος αθλητή μπορεί να είστε; Οι περισσότεροι άνθρωποι που συμμετέχουν σε ανταγωνιστικές ερασιτεχνικές αθλητικές εκδηλώσεις, όπως οι αγώνες τρεξίματος, αλλά και όλοι όσοι επιλέγουν να γυμνάζονται για να διατηρούν τη φυσική τους κατάσταση σε καλά επίπεδα, περνούν αρκετές ώρες κάνοντας ασκήσεις για να δυναμώσουν το σώμα τους και να βελτιώσουν τις λειτουργίες του. Νέα δεδομένα όμως, επισημαίνουν ότι αυτά που κάνετε κατά τη διάρκεια των ωρών που δεν γυμνάζεστε, μπορεί επίσης να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη συνολική εικόνα της υγείας σας.
Τι είναι το φαινόμενο του «καθιστικού» αθλητή
Το φαινόμενο του καθιστικού αθλητή έχει κερδίσει την προσοχή ορισμένων ερευνητών που έχουν παρατηρήσει ότι η καθιστική συμπεριφορά κατά τη διάρκεια των ωρών εκτός προπόνησης μπορεί να επηρεάσει παράγοντες όπως το σωματικό βάρος και την απόδοση. Ο καθιστικός αθλητής έχει οριστεί από ορισμένους ειδικούς του fitness ως το άτομο που γυμνάζεται τακτικά αλλά περνά την υπόλοιπη ημέρα καθισμένος σε ένα γραφείο ή χαλαρώνει στη ζεστασιά του καναπέ του. Αυτή η τάση προς καθιστικές δραστηριότητες μπορεί να «αναιρέσει» ορισμένα από τα οφέλη της άσκησης.
Ο σημερινός μέσος αθλητής συνήθως προπονείται από μία έως δύο ώρες την ημέρα, με τις προπονήσεις να έχουν μικρότερη διάρκεια και να είναι πολύ έντονες (όπως συμβαίνει με το CrossFit ή το PHAT) ή μπορεί να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια με πιο μέτρια ένταση, όπως το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων. Αλλά εκτός του χρόνου που αφιερώνει στη γυμναστική, ο ίδιος αθλητής μπορεί κατά τα άλλα να κάνει να κάνει καθιστική ζωή.
Αν γυμναζόμαστε δηλαδή τακτικά αλλά έχουμε μια δουλειά γραφείου, οι μετακινήσεις μας γίνονται με το αυτοκίνητο και περνάμε τον ελεύθερο χρόνο μας κοιτάζοντας μια οθόνη, τότε είναι πολύ πιθανό να ανήκουμε σε αυτή την κατηγορία.
Οι επιπτώσεις
Η καθιστική συμπεριφορά σχετίζεται με ένα ευρύ φάσμα αρνητικών συνεπειών για την υγεία, συμπεριλαμβανομένου του αυξημένου βάρους, του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών προβλημάτων, διαβήτη, κ.λπ. Ακόμη και αν γυμναζόμαστε τακτικά, ο χρόνος που περνάμε καθιστοί μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία και στη γενικότερη απόδοσή μας. Ο όρος «σύνδρομο καθιστικού αθλητή» δεν χρησιμοποιείται ευρέως από την ερευνητική κοινότητα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το φαινόμενο έχει αγνοηθεί, μιας και ο αντίκτυπος της καθιστικής συμπεριφοράς σε άτομα με διάφορα επίπεδα αθλητικής δραστηριότητας έχει μελετηθεί αρκετά την τελευταία εικοσαετία.
Σε έρευνα μάλιστα, που δημοσιεύθηκε στο «Journal of Sport Sciences», διερευνήθηκε η σχέση ανάμεσα στην καθιστική συμπεριφορά και στη σωματική σύνθεση αθλητών. Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, οι αθλητές με υψηλότερα επίπεδα καθιστικής συμπεριφοράς είχαν υψηλότερα επίπεδα ολικού και σωματικού λίπους, ανεξάρτητα από την ηλικία και τον εβδομαδιαίο χρόνο προπόνησης.
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα επίπεδα μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας δεν μετριάζουν τους συσχετισμούς μεταξύ καθιστικής συμπεριφοράς και ποσοστού σωματικού λίπους ακόμη και σε υψηλά εκπαιδευμένους αθλητές.
Αλλες μελέτες είχαν παρόμοια ευρήματα τόσο για άνδρες όσο και για γυναίκες. Μία εκ των οποίων μάλιστα, που δημοσιεύθηκε στο Circulation Research, διαπίστωσε ότι χρειάζονται περίπου 60 έως 75 λεπτά σωματικής δραστηριότητας μέτριας έντασης κάθε μέρα για να «ακυρωθούν» οι καρδιαγγειακοί κίνδυνοι της καθιστικής ζωής.
Πώς θα αποφύγετε την παγίδα;
Εάν γυμνάζεστε τακτικά, δεν υπάρχει λόγος να αλλάξετε τις συνήθειές σας εφόσον βλέπετε ότι λειτουργούν για εσάς. Ωστόσο, μπορείτε να έχετε κατά νου τα ακόλουθα ώστε να παραμείνετε δραστήριοι και εκτός προπόνησης, μεγιστοποιώντας τα οφέλη που αποκομίζετε από τις ώρες που αφιερώνετε για να γυμναστείτε. Με αυτόν τον τρόπο παράλληλα, μπορείτε να αυξήσετε τη θερμογένεση λόγω μη προγραμματισμένης άσκησης, την ενεργειακή δηλαδή δαπάνη που προέρχεται από απλές καθημερινές δραστηριότητες. Ετσι θα «καίτε» περισσότερες θερμίδες ενώ θα μειώσετε και τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών, όπως ο διαβήτης, το μεταβολικό σύνδρομο και τις καρδιαγγειακές παθήσεις.
* Μετακινηθείτε όσο δουλεύετε
Εάν περνάτε αρκετές ώρες δουλεύοντας μπροστά στον υπολογιστή, ίσως θα πρέπει να επενδύσετε σε ένα πτυσσόμενο γραφείο ή σε ένα γραφείο όρθιας θέσης. Αν αυτό δεν αποτελεί επιλογή, τότε μπορείτε να δοκιμάσετε να «βρείτε» λόγους για να σηκώνεστε συχνά. Κάντε συνήθεια να σηκώνεστε τακτικά για να πίνετε νερό ή να τρώτε, σταθείτε όρθιοι κατά τη διάρκεια τηλεφωνικών κλήσεων. Προσκαλέστε άτομα να περπατήσουν μαζί σας όσο κάνετε διάλειμμα, έστω και για πέντε λεπτά. Μπορείτε ακόμα και να βάλετε ειδοποιήσεις στο κινητό ώστε να σηκώνεστε ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Γίνετε δημιουργικοί για να καταφέρετε να σηκώνεστε πιο συχνά.
* Μην αποφεύγετε τις δουλειές
Ενας τρόπος για να γυμναστείτε… αντισυμβατικά είναι να κάνετε τις δουλειές μέσα στο σπίτι, οπότε θα ήταν καλό να μην τις αποφεύγετε. Κάντε ένα πρόγραμμα με όλα όσα έχετε να κάνετε μέσα στην ημέρα και φροντίστε ώστε να κάνετε τουλάχιστον δύο δουλειές. Αναλόγως των υποχρεώσεων που έχετε μπορείτε να αυξήσετε ή και να μειώσετε τον αριθμό, μετατρέποντας την καθαριότητα σε… «σκληρή» προπόνηση.
* Οδηγήστε λιγότερο
Δοκιμάστε να μετακινηθείτε σε κοντινές αποστάσεις με τα πόδια και όχι με το αυτοκίνητο. Το περπάτημα με σταθερό ρυθμό και βηματισμό μας γυμνάζει, μας κρατά σε εγρήγορση, συμβάλλει στην καλή κυκλοφορία του αίματος, ενώ ταυτόχρονα «ξεκαθαρίζει» τις σκέψεις μας. Μην ξεχνάτε ότι μπορείτε να βάλετε στο… «παιχνίδι» και το ποδήλατό σας, εφόσον αυτό αποτελεί μια διαθέσιμη επιλογή.
* Παρακολουθήστε την πραγματική δραστηριότητα
Αρκετοί είναι οι άνθρωποι που δεν έχουν μια ξεκάθαρη εικόνα της πραγματικής τους δραστηριότητας. Μπορεί δηλαδή να γυμνάζονται και να θεωρούν ότι «καίνε» πολύ περισσότερες θερμίδες από αυτές που «καίνε» στην πραγματικότητα ή να πιστεύουν ότι δεν κάθονται ιδιαίτερα πολλές ώρες. Η τεχνολογία έρχεται να μας βοηθήσει ακόμη μία φορά, μιας και μπορείτε να δείτε το πραγματικό επίπεδο δραστηριότητας μέσα από το fitness tracker που έχουν τα περισσότερα «έξυπνα» κινητά. Παρότι δεν είναι απαραίτητο να παρατηρείτε τη δραστηριότητά σας κάθε μέρα, μπορείτε να παρακολουθείτε τις τάσεις στο επίπεδο δραστηριότητάς σας και να κάνετε αλλαγές στη ρουτίνα σας, εάν αυτό είναι απαραίτητο. Ακόμη και οι πιο μικρές προσαρμογές μπορεί να έχουν μεγάλο αντίκτυπο μακροπρόθεσμα.
