Οι τελευταίοι μήνες ήταν κάτι παραπάνω από εξαντλητικοί και για την ψυχολογία μας. Και παρότι τα ελπιδοφόρα νέα από το μέτωπο των εμβολίων δείχνουν ότι υπάρχει φως στο τούνελ, η έξοδος από αυτό δεν παύει να είναι μια διαδικασία που θα διαρκέσει αρκετούς μήνες. Η αγωνία, το σφίξιμο στο στομάχι, η θλίψη που πιθανόν αισθάνεται κανείς δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας, με τους επιστήμονες αλλά και τα δεδομένα ερευνών να δείχνουν ότι το στρες έχει «φωλιάσει» λίγο έως πολύ στην καθημερινότητά μας.
Είναι σημαντικό εντούτοις να κρατάμε στο μυαλό μας τη συμβουλή των επιδημιολόγων και των λοιμωξιολόγων ότι πρόκειται για μια δοκιμασία που θα τελειώσει. Οι ψυχολόγοι πάλι από την πλευρά τους επιμένουν ότι στο μεσοδιάστημα υπάρχουν τρόποι για να ανακουφίσουμε την αγωνία, τη στενοχώρια και τα άλλα αρνητικά συναισθήματα που μπορεί να βιώνουμε.
Υπογραμμίζουν εντούτοις ότι οφείλουμε να οπλιστούμε με υπομονή, καθώς ο χειμώνας που διανύουμε – παρά τις ελπιδοφόρες εξελίξεις – θα είναι δύσκολος και εξίσου απαιτητικός.
Υπό τις συνθήκες αυτές η ψυχολόγος της κλινικής Cleveland των ΗΠΑ Susan Albers, που πολεμάει καθημερινά με τα αρνητικά συναισθήματα των ανθρώπων που επικοινωνούν μαζί της, προσφέρει πολύτιμες συμβουλές.
Κατανοώντας το στρες
Είναι σημαντικό να κατανοήσει κανείς ότι τα σώματά μας – και συνεπακόλουθα ο εγκέφαλός μας – δεν είναι δημιουργημένα για να αντιμετωπίζουν κρίσεις μεγάλης διάρκειας, όπως συμβαίνει με την τρέχουσα πανδημία. Συνεπώς, αυτό που βιώνουμε απέχει πολύ από το φυσιολογικό.
Και δυστυχώς, το παρατεταμένο στρες έχει επιπτώσεις. «Συνήθως όταν κάποιος έχει άγχος για μήνες και μήνες, ο οργανισμός του επηρεάζεται. Νιώθει άρρωστος, κουρασμένος ή υποτονικός», εξηγεί η ειδικός.
Παράλληλα, οι αλλαγές στην καθημερινότητα – είτε πρόκειται για μια νέα εργασιακή κατάσταση είτε για τη φροντίδα των παιδιών – απλά πυροδοτούν το άγχος. «Είμαστε πλάσματα της συνήθειας και της ρουτίνας», επισημαίνει η Dr Albers και προσθέτει ότι η φυσική μας τάση είναι να αντιστεκόμαστε στις αλλαγές.
«Ομως, οι αλλαγές βρίσκονται στον πυρήνα της τρέχουσας πανδημίας: αλλαγές στο εργασιακό περιβάλλον, στη χρήση μάσκας, στις ανθρώπινες σχέσεις και συναναστροφές. Συνεπώς, η αντίσταση – που αποτελεί μέρος του ανθρώπινου μηχανισμού – στις αλλαγές προσθέτει ένα ακόμη… στρώμα στο στρες που βιώνουμε».
Αρα, το ζητούμενο δεν είναι να κλείσουμε τα μάτια μας στην αρνητική ψυχολογία, αλλά να επιζητήσουμε τρόπους ώστε οι ψυχολογικές μεταπτώσεις να μην είναι τόσο έντονες και η αντιμετώπιση των προκλήσεων να γίνεται με μεγαλύτερη ευελιξία.
Εμφαση στις στιγμές
H ενσυνειδητότητα (mindfulness) είναι μια πρακτική που εξασκεί την προσοχή μας στην παρούσα στιγμή και συνεπώς βοηθά τους ανθρώπους να μένουν συγκεντρωμένοι στο τώρα.
«Είναι αδύνατον να έχουμε τον έλεγχο για όσα θα προκύψουν σε λίγες εβδομάδες ή ύστερα από αρκετούς μήνες. Ομως, η εστίαση στο σήμερα μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να μην αισθάνονται τόσο συναισθηματικά φορτισμένοι», υπογραμμίζει η Dr Albers.
Μάλιστα, η τεχνική αυτή επεκτείνεται και στην καθημερινότητα όσον αφορά τους κανόνες ατομικής υγιεινής και ασφάλειας εν μέσω πανδημίας. «Για παράδειγμα, όταν κάποιος σκέφτεται ότι πρέπει να χρησιμοποιεί μάσκα για όλο τον επόμενο χρόνο, ενδεχομένως να νιώθει αφόρητη πίεση. Ομως, εάν ο ίδιος άνθρωπος επικεντρωθεί στο σήμερα και στο πώς θα προστατέψει τον εαυτό του, τότε η φόρτιση που θα βιώσει θα είναι σαφώς μικρότερης έντασης».
Και συνεχίζει: «Αρκετοί άνθρωποι είναι σαν να κρατάνε την αναπνοή τους για μήνες, περιμένοντας να αναπνεύσουν ξανά όταν θα περάσει όλο αυτό. Ωστόσο, ο χρόνος περνάει. Οφείλουμε να αντλούμε απόλαυση από τις στιγμές, αντί να θέτουμε τα πάντα σε αναμονή».
