Το αλάτι έχει την ιδιότητα να νοστιμίζει τα φαγητά και κατ’ επέκταση τη ζωή μας. Άλλωστε, ο οργανισμός μας χρειάζεται νάτριο (βασικό συστατικό του μαγειρικού αλατιού) για να διατηρήσει την ισορροπία των υγρών στο σώμα μας και να επηρεάσει τη συστολή και τη χαλάρωση των μυών.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη αλατιού είναι τα 6 γρ. -όσο 1 κουταλάκι- ή τα 2.300 mg νατρίου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει λιγότερο από 5 γρ. αλάτι ημερησίως (2 γρ. νάτριο), ποσότητα που ισοδυναμεί με 1 κουταλάκι του γλυκού (ή πιο συγκεκριμένα τα 3/4 αυτού). Να σημειώσουμε ότι το αλάτι αποτελείται κατά 40% από νάτριο -που έχει την ιδιότητα να ανεβάζει την πίεση του αίματος- και κατά 60% από χλώριο.
Ορίστε λοιπόν όσα πρέπει να γνωρίζουμε για το αλάτι στη διατροφή μας προκειμένου να αποφύγουμε τις υπερβολές και να προστατεύσουμε την υγεία μας.
Μύθοι και αλήθειες για το αλάτι
*Η υπερκατανάλωση αλατιού μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας – ΑΛΗΘΕΙΑ
Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα προϊόντα, έτσι και η υπερκατανάλωση αλατιού μπορεί να προκαλέσει άμεσο ή έμμεσο πρόβλημα στην υγεία. Το νάτριο προσελκύει και συγκρατεί νερό. Ως αποτέλεσμα, η περίσσεια νατρίου στο σώμα προκαλεί κατακράτηση υγρών και αυξάνει τον όγκο του αίματος, αύξηση η οποία κάνει την καρδιά να εργάζεται σκληρότερα για να μετακινεί το αίμα μέσω των αγγείων, με αποτέλεσμα να αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια.
Οι ειδικοί υπολογίζουν πως περισσότερο από το 30% του πληθυσμού παρουσιάζει αυξημένη αρτηριακή πίεση, η οποία οφείλεται εν μέρει στην υψηλή πρόσληψη νατρίου. Έχει παρατηρηθεί ότι ο περιορισμός του αλατιού στην καθημερινή διατροφή επιφέρει σημαντική πτώση της αρτηριακής πίεσης σε μεγάλο αριθμό υπερτασικών ατόμων. Eπίσης, η μείωση της κατανάλωσης αλατιού έχει βρεθεί ότι αυξάνει την αποτελεσματικότητα των αντιυπερτασικών φαρμάκων.
*Το αλάτι παχαίνει – ΜΥΘΟΣ
Tο αλάτι δεν έχει θερμίδες, επομένως δεν παχαίνει. Έχει όμως την ιδιότητα να συγκρατεί νερό. Έτσι, είναι πιθανό να δούμε το βάρος μας να αυξάνεται μετά από ένα γεύμα με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι. Η αύξηση αυτή όμως οφείλεται στην κατακράτηση υγρών στον οργανισμό μας και δεν πρόκειται για λίπος.
*Ορισμένοι άνθρωποι πρέπει να τρώνε περισσότερο αλάτι – ΑΛΗΘΕΙΑ
Όταν ιδρώνουμε, μειώνονται τα αποθέματα νατρίου στον οργανισμό μας. Επομένως, μετά από μια σκληρή προπόνηση κατά την οποία χάσαμε πολύ ιδρώτα, ο οργανισμός μας θα χρειαστεί να αναπληρώσει την ποσότητα νατρίου. Η φυσική αντίδραση του οργανισμού σε αυτό είναι να ζητήσει αλάτι, ειδικά αν γυμναζόμαστε σε ένα περιβάλλον με υγρασία ή για περισσότερο από μία ώρα.
Σε γενικές γραμμές, όσοι ιδρώνουν πολύ (αθλητές, όσοι κάνουν χειρωνακτική εργασία, αλλά και όσοι έχουν απλώς τάση για υπεριδρωσία, χωρίς να υπάρχει κάποιο πρόβλημα υγείας) χρειάζονται περισσότερο αλάτι στη διατροφή τους, προκειμένου να αναπληρώσουν το νάτριο που χάνουν με τον ιδρώτα. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να προσλαμβάνουν μέχρι και 5 γρ. αλατιού την ημέρα.
*Αν δεν χρησιμοποιούμε πολύ αλάτι όταν μαγειρεύουμε, τότε δεν πρέπει να ανησυχούμε – ΜΥΘΟΣ
Ακόμη κι αν δεν χρησιμοποιούμε αλάτι όταν μαγειρεύουμε, αυτό δεν σημαίνει ότι η ημερήσια πρόσληψή μας δεν ξεπερνά το συνιστώμενο όριο, αφού το αλάτι βρίσκεται κρυμμένο στα περισσότερα προϊόντα εμπορίου, ακόμη και σε αυτά με γλυκιά γεύση. Μάλιστα, έχει υπολογιστεί πως το 75% του νατρίου που παίρνουμε καθημερινά προέρχεται από τα βιομηχανικά επεξεργασμένα τρόφιμα. Μεγάλη περιεκτικότητα σε αλάτι έχουν επίσης τα παστά τρόφιμα κάθε είδους, τα περισσότερα είδη τυριών, τα αλλαντικά, τα σνακ και οι έτοιμες σάλτσες. Επομένως, ακόμη κι αν δεν χρησιμοποιούμε πολύ αλάτι όταν μαγειρεύουμε, μπορεί να έχουμε μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο.
*Είναι εύκολο να μειώσουμε την πρόσληψη αλατιού – ΑΛΗΘΕΙΑ
Σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι πιο εύκολα μειώνουν την κατανάλωση αλατιού παρά την κατανάλωση ζάχαρης. Άλλωστε, υπάρχουν μερικοί απλοί τρόποι να μειώσουμε την πρόσληψη αλατιού.
- Περιορίζουμε την κατανάλωση των συσκευασμένων προϊόντων (προϊόντα κρέατος, αλλαντικά, τυρί, προϊόντα επάλειψης, έτοιμα και κονσερβοποιημένα γεύματα, πίτσες, πατατάκια, τα συσκευασμένα σνακ)
- Προσπαθούμε να ελέγχουμε τις ετικέτες των τροφίμων που αγοράζουμε για την ένδειξη «χαμηλό σε νάτριο» ή «χωρίς πρόσθετο αλάτι».
- Προσθέτουμε γεύση στα γεύματά μας βάζοντας μπαχαρικά.
- Μαγειρεύουμε εμείς τα γεύματά μας αντί να παραγγέλνουμε απ’ έξω. Έτσι, θα είμαστε σε θέση να ελέγχουμε και να γνωρίζουμε την ακριβή ποσότητα αλατιού που καταναλώνουμε.
