Οι καιροί μοιάζουν να είναι εξαιρετικά αβέβαιοι. Ενα όμως είναι βέβαιο: το εμβόλιο, όταν και όποτε εγκριθεί, δεν θα λείψει από τους Ευρωπαίους. Η ΕΕ, λένε τα στοιχεία, έχει εξασφαλίσει τέτοια ποσότητα δόσεων όσο λίγοι στον πλανήτη. Σύμφωνα με τη γαλλική «Μοντ», οι 27 έχουν προπαραγγείλει 14 δισεκατομμύρια δόσεις για τα 447 εκατομμύρια των κατοίκων της – αντιστοιχούν δηλαδή 3,1 δόσεις ανά Ευρωπαίο, όταν ανά Αμερικανό αντιστοιχούν 3 και ακόμη λιγότερες ανά Ιάπωνα, ανά Ινδό και ανά Βραζιλιάνο.
Προχθές έγιναν γνωστά και τα οικονομικά στοιχεία. Σύμφωνα με αξιωματούχο της ΕΕ που συμμετείχε στις συνομιλίες με τις φαρμακευτικές εταιρείες, η Ευρωπαϊκή Ενωση θα μπορούσε να πληρώσει περισσότερα από 10 δισ. δολάρια για να εξασφαλίσει εκατοντάδες εκατομμύρια δόσεις των υποψηφίων εμβολίων που αναπτύχθηκαν από την Pfizer-BioNTech και την CureVac. Συμφωνήθηκε η ΕΕ να πληρώσει στις δύο εταιρείες 15,50 ευρώ ανά δόση για το υποψήφιο εμβόλιο κατά του Covid-19. Αυτό θα σήμαινε μια συνολική τιμή έως 3,1 δισεκατομμύρια ευρώ (3,7 δισεκατομμύρια δολάρια) για 200 εκατομμύρια δόσεις, η οποία μπορεί να αυξηθεί σε 4,65 δισεκατομμύρια ευρώ, εάν αγοραστούν άλλες 100 εκατομμύρια δόσεις στο πλαίσιο της συμφωνίας, δήλωσε ο αξιωματούχος. Οι πληροφορίες για την τιμολόγηση, οι οποίες προηγουμένως δεν είχαν αποκαλυφθεί, επιβεβαιώνουν ότι η ΕΕ πληρώνει λιγότερα ανά δόση από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την αρχική προμήθεια του εμβολίου.
Ετσι φαίνεται πως οι Ευρωπαίοι βρίσκονται σε προνομιακή θέση. Σύμφωνα με τη σχετική λίστα του Duke Global Health Innovation Center, περισσότερες δόσεις ανά κάτοικο έχουν εξασφαλίσει μόνο οι Αυστραλοί (5,2), οι Βρετανοί (7,3) και οι Καναδοί (9,5).
Στην πλούσια Δύση
Από τα στοιχεία γίνεται σαφές πως η πλούσια Δύση έχει πάρει τη μερίδα του λέοντος – οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες δεν έχουν προς το παρόν παρά τις 1,6 δισ. δόσεις που εξασφάλισε για αυτές το πρόγραμμα «Covax» του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Οι πλούσιες χώρες, από την άλλη, διατηρούν το δικαίωμα να διαθέσουν δωρεάν ή επί πληρωμή τις δόσεις που θα τους περισσέψουν. Οι περισσότερες από αυτές συμμετέχουν εξάλλου στο πρόγραμμα «Covax», όχι όμως και οι Ηνωμένες Πολιτείες για τις οποίες μένει να φανεί εάν θα αλλάξουν στάση όταν περάσει το κατώφλι του Λευκού Οίκου ο Τζο Μπάιντεν.
Αλλά αν οι αριθμοί – και ενδεχομένως και μια κάποια αδηφαγία – ζαλίζουν, δεν απαντούν σε ένα ερώτημα: θα επιστρέψει η Ευρώπη το 2021 στην κανονικότητα; Η απάντηση δεν εξαρτάται μόνο από τις προπαραγγελίες. Η Pfizer και η BioNTech, το εμβόλιο των οποίων κρίθηκε αποτελεσματικό σε ποσοστό 95%, έχουν ανακοινώσει πως η δυνατότητα παραγωγής περιορίζεται στις 50 εκατ. δόσεις αυτόν τον χρόνο, ενώ άλλες 1,3 εκατ. δόσεις θα παραχθούν έως το τέλος του 2021. Η Moderna, της οποίας επίσης το εμβόλιο πέρασε με ανάλογη επιτυχία τις δοκιμές, έκανε γνωστό πως φέτος θα διαθέσει 20 εκατ. δόσεις και αυτές μόνο στις ΗΠΑ, ενώ κάποια εκατομμύρια δόσεις ακόμη θα παραχθούν τους πρώτους μήνες του 2021.
Οπως παρατηρεί το Politico, αυτό σημαίνει πως χρήση του εμβολίου της Pfizer/BioNTech θα έχουν κάνουν 650 εκατομμύρια άνθρωποι έως το τέλος του 2021 σε έναν παγκόσμιο πληθυσμό 8 δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Η επιστροφή όμως στην κανονικότητα απαιτεί περισσότερα εμβόλια. Ο λόγος είναι πως διαφορετικά εμβόλια είναι αποτελεσματικά με διαφορετικό τρόπο – κάποιο μπορεί να είναι αποτελεσματικότερο για τους ηλικιωμένους ή τις ευπαθείς ομάδες, άλλο για τις νεότερες. Κάποιο μπορεί να προλαμβάνει την εξάπλωση του ιού, άλλο να προστατεύει από βαριά συμπτώματα.
Είναι κι αυτός ένας λόγος για τον οποίο η Κομισιόν προχώρησε σε συμφωνίες με διαφορετικές εταιρείες. Σύμφωνα και πάλι με το Politico, η ΕΕ θα πάρει 200 εκατ. δόσεις από τη Pfizer/BioNTech και πιθανότατα 100 εκατ. ακόμη. Εχει επίσης παραγγείλει 300 εκατ. δόσεις από τη Sanofi/GSK και 200 εκατ. δόσεις από την Johnson & Johnson, από την οποία θα μπορούσε να προμηθευτεί άλλα 200 εκατ. Με την AstraZeneca που συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έχει γίνει συμφωνία για 300 εκατ. δόσεις και πιθανότατα για 100 εκατ. ακόμη. Ο λογαριασμός κλείνει με τα 225 εκατ. της CureVac με τη δυνατότητα άλλων 180 εκατομμυρίων, για να φτάσει το σύνολο σχεδόν στα 2 δισεκατομμύρια δόσεις.
Θα χωριστεί όμως και η Ευρώπη ανάμεσα στις πλούσιες της χώρες της, που θα εξασφαλίσουν πρώτες τις δόσεις, και τις φτωχές που θα περιμένουν στην ουρά; Η Κομισιόν επιμένει πως τα εμβόλια θα διανεμηθούν συγχρόνως σε όλες τις χώρες τις ΕΕ και σε ποσότητες ανάλογες με τον πληθυσμό της καθεμίας.
