Γλυκιά ή πικρή, μαύρη ή λευκή, σε πλάκα ή σε σοκολατάκια, γεμιστή ή απλή, η σοκολάτα ταξίδεψε, πολεμήθηκε και λατρεύτηκε όσο κανένα άλλο προϊόν στον κόσμο. Είναι λαχταριστή και απολαυστική. Είναι καταστροφή και εξάρτηση.
Σοκολατένιοι σταθμοί στην ιστορία
Η σοκολάτα προέρχεται από τους καρπούς του δέντρου Theobroma cacao («τροφή των θεών»), γνωστό ως κακαόδεντρο. Οι Αζτέκοι την ονόμαζαν «xocóatl», που σημαίνει «πικρό νερό», και κατανάλωναν τους κόκκους αλεσμένους σε ρόφημα με μπαχαρικά, χωρίς όμως ζάχαρη. Πίστευαν μάλιστα ότι οι κόκκοι είχαν σταλεί στη Γη από τους θεούς.
- Οι Ισπανοί ήταν οι πρώτοι που πρόσθεσαν ζάχαρη και έτσι το ρόφημα έγινε αμέσως δημοφιλές στην αριστοκρατική τάξη της Ευρώπης.
- Το 1657 ένας Γάλλος άνοιξε μαγαζί σοκολάτας στο Λονδίνο.
- Το 1828 ο Casparus van Houten παρουσιάζει μια πρέσα που αφαιρεί τμήμα του βουτύρου του κακάου, διαδικασία που τελικά θα οδηγήσει στην παρασκευή της σκόνης κακάου και βέβαια θα δώσει το όνομα του ολλανδού χημικού στην ομώνυμη μάρκα κακάου.
- Η σοκολάτα γάλακτος εμφανίστηκε πολύ αργότερα στην Ελβετία.
- Από τότε μέχρι σήμερα η σοκολάτα πέρασε από πολλά στάδια παραγωγής μέχρι να φτάσει στις πολλές μορφές που έχει αποκτήσει σήμερα.
Αθώα ή ένοχη;
Παχαίνει, αυξάνει τη χοληστερίνη, ανεβάζει το σάκχαρο, αλλά είναι και αντικαταθλιπτική, δυναμωτική και αφροδισιακή. Τα τελευταία χρόνια η μαύρη σοκολάτα έχει γίνει αντικείμενο επιστημονικού ενδιαφέροντος λόγω των αντιοξειδωτικών που περιέχει, κυρίως πολυφαινολών. Περιέχει απαραίτητα αμινοξέα, όπως η τυροσίνη, η οποία σχετίζεται και με την καλύτερη διάθεση που μπορεί να έχουμε μετά την κατανάλωση λίγης σοκολάτας. Αν μάλιστα προσθέσουμε και τις ουσίες θεοβρωμίνη και φαινυλαιθυλαμίνη, που επιδρούν θετικά στο νευρικό σύστημα, τότε εξηγείται γιατί η σοκολάτα σχετίζεται με αντικαταθλιπτική δράση, αλλά και γιατί μπορεί σε κάποιους να προκαλεί εξάρτηση.
Είναι αλήθεια όμως πως η σοκολάτα, εκτός από τροφή με θρεπτικά συστατικά, είναι και προϊόν με υψηλό ενεργειακό περιεχόμενο. Εκατό γραμμάρια, δηλαδή μια μεσαία σοκολάτα του εμπορίου, μας δίνουν περίπου 543 θερμίδες. Έχει επίσης και λιπαρά, στην πλειονότητά τους «κακά» κορεσμένα και λιγότερα μονοακόρεστα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ανάλογα με την περιεκτικότητα σε κακάο διαφοροποιούνται ελαφρώς και οι θερμίδες από σοκολάτα σε σοκολάτα. Γι’ αυτό και η υπερβολή βλάπτει. Ο καθένας από εμάς, ακόμα και όσοι βρίσκονται σε δίαιτα απώλειας βάρους, μπορεί να εντάξει ένα μικρό κομμάτι σοκολάτας στο πρόγραμμά του, 2-3 φορές την εβδομάδα, κατά προτίμηση μαύρη, καθώς δεν έχει πολλή χοληστερίνη (μόλις 8 mg ανά 100 γρ.).
Κάτι που πρέπει ακόμη να αναφερθεί είναι ότι περιέχει και καφεΐνη. Συγκεκριμένα, ένα μέτριο κομμάτι θα μας δώσει 20 mg, όσο περίπου 1/2 εσπρέσο ή ένας ελληνικός καφές.
Μαύρη, λευκή ή γάλακτος;
Η βασική διαφοροποίηση της σοκολάτας γάλακτος από τη μαύρη είναι το ότι περιέχει λιγότερο κακάο, το οποίο έχει αντικατασταθεί από γάλα. Αυτό δεν διαφοροποιεί ιδιαίτερα τις θερμίδες που περιέχει. Παρότι οι περισσότεροι θεωρούμε ότι η μαύρη σοκολάτα είναι καλύτερη σε περιπτώσεις δίαιτας, εντούτοις θερμιδικά διαφέρουν μόλις κατά περίπου 10-30 θερμίδες.
Η βασική τους διαφορά είναι ότι η σοκολάτα γάλακτος περιέχει τριπλάσια ποσότητα χοληστερίνης σε σχέση με τη μαύρη – έχει όμως 3-4 φορές περισσότερο ασβέστιο. Επίσης, έχει λιγότερη καφεΐνη και θεοβρωμίνη, ουσίες που δρουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα, αλλά και λιγότερα αντιοξειδωτικά. Με βάση τη σύστασή της, θα λέγαμε ότι η γάλακτος είναι καλύτερη για τα παιδιά και τους έφηβους, λόγω του ασβεστίου και της χαμηλής καφεΐνης της.
Όταν όμως μιλάμε για ενηλίκους και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, καλύτερη επιλογή είναι η μαύρη σοκολάτα λόγω της χαμηλότερης περιεκτικότητάς της σε «κακά» λιπαρά και χοληστερίνη.
Όσον αφορά τη λευκή σοκολάτα, σε αντίθεση με τις άλλες δύο κατηγορίες, μετά την επεξεργασία του αποχρωματισμού της (δεν περιέχει τον παχύρρευστο χυμό του κόκκου, αλλά μόνο το βούτυρο του κακάου και πολλή ζάχαρη) έχει λίγο περισσότερες θερμίδες, χειρότερης ποιότητας λιπαρά και λίγο περισσότερη χοληστερίνη. Περιέχει επίσης αρκετά απαραίτητα αμινοξέα, μέταλλα και ιχνοστοιχεία και ικανοποιητικότατες ποσότητες ασβεστίου. Δεν περιέχει καθόλου καφεΐνη και θεοβρωμίνη, γι’ αυτό και δεν είναι ιδιαίτερα διεγερτική και εξαρτησιογόνος.
Τα μυστικά της
- Η σοκολάτα πρέπει να διατηρείται σε ξηρό χώρο με θερμοκρασία 18° C, μακριά από τον ήλιο και τις μυρωδιές.
- Στην γκανάς σοκολάτας μπορείτε να χρησιμοποιείτε μέλι για να γίνεται πιο μαλακή και ελαστική.
- Τα γλυκά ψυγείου με σοκολάτα (εκτός από τη μους) πριν καταναλωθούν καλό είναι να μένουν 1-2 ώρες έξω από το ψυγείο για να μαλακώνει η σοκολάτα και να είναι πιο εύγευστο το γλυκό.
